پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,750 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,081,751 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,820,570 |
آزار مبتنی بر جنسیت در خانواده در فتاوای مشهور | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| دوره 54، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 240-221 اصل مقاله (466.7 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2021.319872.669124 | ||
| نویسنده | ||
| سید مسعود نوربخش* | ||
| مربی گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، | ||
| چکیده | ||
| بخشی از مشکلات خانوادگی، خشونت جنسی است که اکثراً زنان قربانی میشوند. در مقام مقایسه و تطبیق نوع آزار مبتنی بر جنسیت با فقه، بیشتر آنها بر اساس قاعده عام «نفی ایذاء» یا دلیل اختصاصی ممنوع شدهاند؛ ولی همه آنچه امروزه به عنوان «آزار جنسی» شناخته میشود، در منابع فقهی مطرح نشده و برخی از آنها مثل تجاوز زناشویی، ازدواج اجباری و برخی ممنوعیتها برای ازدواج، از طریق قواعد دیگری جایز شده است؛ چه آنکه در زمان صدور منابع دینی و شکلگیری فقه، برخی از این رفتارها «آزار» شمرده نمیشد یا «آزار ممنوع» بهحساب نمیآمد. در ریشهیابی و توجیه نظری این رفتارها به جهانبینی، نگرش به زنان، فرهنگ و اقتصاد مردسالار میرسیم. البته در فقه ظرفیتهایی وجود دارد که با اجتهادی که به سیره عقلا، عرف و قاعده عدالت اعتبار بیشتری بدهد، میتوان تعارض بین برخی احکام فقهی را با دستآوردهای فرهنگ و تمدن بشری، برطرف نمود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آزار جنسیتی؛ تجاوز زناشویی؛ خانواده؛ فقه؛ قاعده نفی ایذاء؛ مردسالاری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Sexual Harassment in Family in Famous Islamic Fatwas | ||
| نویسندگان [English] | ||
| seyed masoud nourbakhsh | ||
| . Lecturer, Department of jurisprudence and Islamic Law, Islamic Azad University, Tehran North Branch, | ||
| چکیده [English] | ||
| Part of the family problems is sexual violence, which mostly victimizes women. In comparison with forty types of sexual harassment categorized in jurisprudence, most of them are prohibited under the general rule of "denial of persecution" or for a specific reason. But not everything that is known today as "sexual harassment" is discussed in jurisprudential sources. Some of them are allowed by other rules, such as marital rape, forced marriage, and some prohibitions on marriage. At the time of the issuance of religious sources and the formation of jurisprudence, some of these behaviors were not considered "harassment" or "prohibited harassment". In tracing and theoretically justifying these behaviors, we come to a worldview, a kind of attitude towards women, a patriarchal culture and economy. There are capacities in jurisprudence that can resolve the conflict between some jurisprudential rules and the achievements of human culture and civilization. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| denial of persecution, family, jurisprudence, marital rape, patriarchy, sexual harassment | ||
| مراجع | ||
|
[1]. قرآن
[2]. ابوت، پاملا؛ والاس ،کلر (1380ش). جامعه شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران، نشر نی.
[3]. ارسطو (1371ش). سیاست، ترجمه حمید عنایت، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
[4]. اصفهانی، فاضل هندی، محمد بن حسن، (1416ق). کشف اللثام، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
[5]. آقابزرگ تهرانی، محمد محسن (1983م). الذریعه، بیروت، دار الأضواء.
[6]. آقایینیا، حسین، (1389ش). جرایم علیه اشخاص: شخصیت معنوی، تهران، میزان.
[7]. بحرانی، یوسف (1405ق). الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
[8]. بروجردی، حسین طباطبایی (1429ق). منابع فقه شیعه، تهران، انتشارات فرهنگ سبز.
[9]. حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق). تفصیل وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت (ع).
[10]. حکیم، سیدمحسن طباطبایی (1416ق). مستمسک العروه الوثقی، قم، مؤسسه دار التفسیر.
[11]. حلّی، علامه، حسن بن یوسف (1420ق). تحریر الأحکام الشرعیه، قم، مؤسسه امام صادق (ع).
[12]. حلّی، محقق، جعفر بن حسن (1383ش). شرائع الإسلام، تهران، انتشارات استقلال.
[13]. خمینی، سید روح اللّه موسوی (1422ق). استفتائات، چاپ پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
[14]. ــــــــــ ، بیتا، تحریر الوسیله، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم.
[15]. ــــــــــ ، (1424ق). توضیح المسائل محشی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
[16]. خویی، موسوی، سید ابو القاسم (1422ق). مبانی تکمله المنهاج، قم، إحیاء آثار الإمام الخوئی.
[17]. داسگوپتا، شمیتا داس (1389ش). شاهد تن، ترجمه بنفشه جوادی، تهران، جامعه شناسان.
[19]. رشید رضا، محمد (1978م). حقوق النساء فی الاسلام، بیروت، المکتبه الاسلامی.
[20]. الزحیلی، وهبه، (1417ق). الفقه الإسلامی و أدلته، دمشق، دار الفکر.
[21]. سبحانی، جعفر (1374ش). نظام النکاح فی الشریعه الإسلامیه الغراء، قم، موسسه الامام الصادق.
[22]. سبزواری، سید عبد الأعلی (1413ق). قم، مهذب الاحکام مؤسسه المنار.
[23]. السرخسی، محمد (1324ق). المبسوط فی الفقه، قاهره، السعاده.
[24]. شمس الدین، محمد مهدی. (1996م). حقوق الزوجیه، بیروت، مؤسسه الدولیه للدراسات و النشر.
[25]. صدرالدین شیرازی، محمد (1981م). الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[26]. صدوق، محمّد بن علی بن بابویه (1386ق). علل الشرائع، قم، کتابفروشی داوری.
[27]. ــــــــــ ، (1413ق). من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
[28]. ــــــــــ ، (1363ش). کمال الدین و تمام النعمه، تصحیح علی اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[29]. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم (1419ق). عروه الوثقی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
[30]. طباطبایی، سید محمد حسین (1417ق). المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
[31]. طبرسی، امین الإسلام، فضل (1410ق). المؤتلف من المختلف، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیه.
[32]. طرابلسی، ابن براج، قاضی، عبد العزیز (1406ق). المهذب، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
[33]. طوسی، محمد بن حسن، (1387ق). المبسوط، تهران، المکتبه المرتضویه.
[34]. عاملی، شهید ثانی، زین الدین (1410ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، قم، داوری.
[35]. کار، مهرانگیز (1387ش). پژوهشی درباره خشونت علیه زنان در ایران، تهران، روشن گران و مطالعات زنان.
[36]. کاسانی، ابوبکر (1409ق). بدائع الصنایع فی ترتیب الشرایع، پاکستان، المکتبه الحبیبیه.
[37]. بهبهانی، وحید، آقا محمد علی (1421ق). مقامع الفضل، قم، مؤسسه علامه مجدد وحید بهبهانی.
[38]. کلینی، محمد بن یعقوب (1365ش). الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه.
[39]. کیدری، قطب الدین، محمد بن حسین (1416ق). إصباح الشیعه، قم، مؤسسه امام صادق (ع).
[40]. گیدنر، آنتونی (1374ش). جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نشر نی.
[41]. المتقی الهندی، علاءالدین علی (1424ق). کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، بیروت، دارال‍ک‍ت‍ب ال‍ع‍ل‍م‍ی‍ه.
[42]. مجتهد شبستری، محمد (1381ش). نقدی بر قرائت رسمی از دین، تهران، انتشارات طرح نو.
[43]. محقق داماد، سید مصطفی (1406ق). قواعد فقه، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
[44]. محمدی اصل، عباس (1388ش). جنسیت و خشونت، تهران، نشرگل آذین.
[45]. مرکز تحقیقات فقهی و حقوقی وابسته قوه قضاییه، پاسخ به استعلام قضات.
[46]. مفید، العکبری البغدادی، محمد (1993م). المسائل السرویه، بیروت، دار المفید.
[47]. ــــــــــ ، (1372ش). التذکره باصول‌الفقه، قم، المؤتمر العالمی لألفیه الشیخ المفید.
[48]. مکارم شیرازی، ناصر، (1428ق). احکام بانوان، قم، مدرسه الإمام علی بن أبی طالب (ع).
[49]. ــــــــــ ، (1425ق). أنوار الفقاهه: کتاب النکاح، قم، مدرسه الإمام علی بن أبی طالب (ع).
[50]. منتظری، حسینعلی، (1379ش). مبانی فقهی حکومت اسلامی، ترجمه محمود صلواتی، تهران، نشر سرایی.
[51]. نجفی، محمدحسن (1374ش). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، تهران، المکتبه الإسلامیه.
[52]. نراقی، مولی احمد بن محمد مهدی (1415ق). مستند الشیعه فی أحکام الشریعه: کتاب النکاح، قم، مؤسسه آل البیت(ع).
[53]. هادوی تهرانی، مهدی (1376ش). «ضوابط شرعی اشتغال بانوان»، ماهنامه پیام زن، تهران، سال ششم، ش6، ص27.
[54]. همپتن، ر.ل. (1380ش). خشونت خانواده: پیشگیری و درمان، ترجمه د.کربلایی و م.میگونی، تهران، آفرینش.
[55]. هولمز، ماری (1387ش). جنسیت در زندگی روزمره، ترجمه محمد مهدی لبیبی، تهران، افکار.
[56]. Bourdieu, Pierre and Wacquant, Loïc (1992) An Invitation to Reflexive Sociology. Chicago: The University of Chicago Press.
[57]. https://aftabnews.ir/fa/news/115910/ (2010) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 313 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 423 |
||