تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,525 |
تعداد مقالات | 70,442 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,987,705 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,109,891 |
نماد شناسی نقشمایه شتر در هنر حکاکی دوره ساسانی(با تاکید بر 55 نمونه از آثار سرنمون) | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
دوره 26، شماره 4، بهمن 1400، صفحه 35-45 اصل مقاله (944.82 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2021.305677.666507 | ||
نویسندگان | ||
بیتا مصباح* 1؛ سارا شادرخ2 | ||
1عضو هیئت علمی ، دانشکده هنر، دانشگاه سمنان | ||
2مربی دانشکده هنرسمنان، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران. | ||
چکیده | ||
هنر دوره ساسانی بازتاب رمزگونه باورهای اساطیری در ترکیب با اعتقادات زرتشتی است و نقشمایههای گوناگون این دوره، درپیوند عمیق با باورهای اساطیری و مذهبی دارای وجه نمادین شدهاند. دردوره ساسانی، اهمیت رسانههای هنری که تصویر شتر بر روی آنها به کار رفته شامل مهرها(قصرابونصر،تخت سلیمان)، ظروف فلزی، نقوشبرجسته(هترا، پالمیرا) و نقاشیهای دیواری کاخها( پنجکنت ،افراسیاب)، نشانگراعتبار این نقشمایه است. مساله پژوهش شناسایی مفاهیم نمادین مرتبط با آن است. پژوهش با شیوه توصیفی-تحلیلی، روش اسنادی و نمونه گیری هدفمند، به بررسی نقشمایه شتر در هنرساسانی میپردازد..هدف اعتبارسنجی باورها و مفاهیم اساطیری مرتبط با نقشمایه شتر است. نتایج پژوهش نشان می دهد که حیوان شتر دو مفهوم نمادین اصلی را داراست: به دلیل استفاده از کلمه شتر در نام زرتشت(به معنی حامل نور ایمان) و همچنین ارتباط شتر با ایزد بهرامبه عنوان نشانه ایستادگی در برابر بدیها وناراستیها، شتر نماد پایبندی به ایمان و نور هدایت است، به ویژه در مهرهای مربوط به روحانیون و درباریان.دومین مفهوم نمادین شتربه ارتباط او با بهرام (ایزدجنگاوری)و سایر ایزدان جنگاوری به نامهای آرسو، رودا، رشف، و وهاگن مربوط میشود. بر این اساس نقشمایه شتر برخی از مفاهیم مرتبط با این ایزدان جنگاوری همچون پیروزمندی و فتح شاهانه، سرافرازی و نیروی جنگی شکستناپذیررا نمادسازی میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
شتر؛ هنر ساسانی؛ بهرام؛ زرتشت؛ یشت 14 | ||
عنوان مقاله [English] | ||
The Symbolism of Camel Motif in Sasanian Engraving Art( Case study of 55 master piece) | ||
نویسندگان [English] | ||
Bita Mesbah1؛ sara shadrokh2 | ||
1Asistant Professor,Art Collage,Semnan University | ||
2Instructor of art college of Semnan, Semnan University, Semnan, Iran | ||
چکیده [English] | ||
The Sasanian art is the reflection of mythological concepts in connection with the Zorastrian beliefs. The mythological concepts of this period are conveyed by various representations of natural motifs such as plants, animals, the birds and mythical creatures. So the motifs may show a profound symbolic concept. Although camel is a rare motif in Sasanian art but it is related to obscure mythical concepts. The camel motif was used in Iran from the prehistoric times. The first two examples are the camel motif painted on the potteries found in Teppe Sialk, which is related to the third millennium B.C., and a bronze ax-head discovered in a grave at Korab in Sistan which had a sitting camel on it. During the Sasanian period, this motif is found on the seals (Qasr-i AbuNasr, Tacht e Suleiman), metal vessels, stone reliefs (Hatra and Palmyra), wall-paintings in castles (Panjikent, Afrasyab). The importance of these specimens on which the camel motif is used, shows the credibility of the motif. The study aims to study the mythological backgrounds of the motif and its relations to Zorastrian concepts. Understanding the symbolic ideas of the camel motif is the main aim in this study. The present study uses descriptive-analytical method and data collecting method is Purposive sampling. The name of the prophet Zoroaster in Avestan language is “Zaraẟuštra”. The second part of his name is the Avestan word for camel, “Uštra “. Although different interpretations have been suggested for the meaning of the name but it is more accepted that the name of the prophet means “who is fostering/cherishing camels” or “he who can manage the camels”. other the meanings like “longing for camels" and “he who is with angry/furious camels” are also proposed. Therefore, the camel may symbolize the concept of bearing knowledge and spreading the light of faith in the dark of infidelity. It clarifies the reasons of using the camel symbol on the Sasanian seals belonging to the priests. Besides that, the motif of camel is used in the reliefs of the warriors in Hatra and Palmyra. The research results show that the camel motif was the absolute depiction for war gods in Near Eastern cultures. The gods named Arsu, Ruda, Reshef, Bahram and Vahagen are all related to the camel. Arsu, Reshef and Ruda always ride the camel in complete armor. Although Bahram and its Soghdian identification “Vahagen” were never showed riding the camel, but in Avesta camel is described as one of the incarnations of Verethraghna(Bahram/Vahagan).In Yasht 14, lines 10-13 are dedicated to camel, as the persistence and determined symbol of Bahram and is described as a long haired beast of burden, with sharp teeth, quick eyed and bright strong sight. The camel has ventured far sight and is capable to see in the deep dark of the night which symbolizes the vision inside Bahram. The bravery, uncontrollable victory, the furious, inevitable fighting powers of Bahram are all symbolized with the natural powers of the camel like his uncontrollable temperament and greatest strengths. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
camel, sasanian art, bahram, Zoroaster, yasht 14 | ||
مراجع | ||
اشمیت، رودریگر(1396 )، نام زردشت، ترجمه: مجید طامه، ادیان،مذاهب و عرفان،72 ،صص64-57 .
اوستا،گردآوری:ابراهیم پورداوود، ویراست نو: فرید مرادی(1394 )، تهران: نگاه.
بهار، مهرداد(1378 )، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: آگه.
بهار،محمدتقی(1389 )، مجملالتواریخ و القصص، به کوشش محمد رمضانی، تهران:اساطیر.
تمری،نازنین(1390 )، مهرها و اثرمهرهای تختسلیمان(آتشکده آذرگشنسب)، مطالعات ایرانی،20 ،صص92-71 .
چهری، محمد اقبال، بهروزی، مهرناز، موسوی حاجی، سید رسول(1394 ) ،تحلیلی بر هویت پلاکهای گچی شکار شاهی از چال ترخان– عشقآباد، مطالعات باستانشناسی،1 ،صص84-65 .
دادگی، فرنبغ، بندهش،برگردان:مهرداد بهار(1385 )، تهران:توس.
رضی، هاشم(1381 )، دانشنامه ایران باستان: عصر اوستایی تا پایان دوره ساسانیان، تهران: سخن.
کریستین سن، امانوئل(1351 )، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران: ابن سینا.
فیروزمندی،بهمن، بابائی، الهام(1393 )، نمادشناسی نقوش جانوری در هنر ساسانی، پیام باستان شناسی، 21 ،صص106-93 .
گزارش پهلوی وندیداد، به کوشش: یحیی ماهیار نوابی، محمود طاووسی(1350 )، شیراز: موسسه آسیایی دانشگاه شیراز.
لئونیدویچ خروموف، آلبرت(1381 )، سغدیان، به کوشش: علی بهرامیان، تهران: وزارت امور خارجه.
مصباح، بیتا(1386 )، بررسی نقوش روی مهر در ایران باستان، استاد راهنما: ابوالقاسم دادور، پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا.
نولدکه، تئودور(1378 )، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، مترجم: عباس زریاب، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
وارنر،رکس(1389 )، دانشنامه اساطیرجهان، مترجم: ابوالقاسم اسماعیل پور،تهران: هیرمند.
Azarpay,Guitty(1981),Soghdian Art:The Pictorialepic in Oriental Art, London :University of Califonia Press. Bartholomae, Chr. (1895-1901),Vorge schichte der iranischen Sprachen, in Geiger and Kuhn, Grundr. Ir. Phil. I/1: 1–151. Bivar,A.D.H.(1969), Catalogue of Western Asiatic Seals in British Museum, Stamp Seals: the Sasanian Seals,London:BMP. Bulliet, Richard W. (1963), A History of Domesticated Animals, New York. Accssed at 25/04/2020 https://iranicaonline.org Bulliet, Richard W. (1975), The Camel and the Wheel, NY: Columbia University Press. Downey S. B. (2006), Arms and Armour as social coding in Palmyra, the Palmyrene and Dura Europos, In Arms and Armours as Indicators of Culture Transfer: The Steppes and the Ancient World from Hellenistic Times to the Early Middle Ages, M. Mode, J. Tunach (eds.), Stuttgart: 321-356. Edwell, Peter M. (2008), Between Rome and Persia, the Middle Euphrates, Mesopotamia and Palmyra under Roman Control, London and New York: Routledge. Farrokh, Kaveh, Karamian, Gholamreza, Maksymiuk, Katarzyna(2018), A Synopsis of Sasanian Military Organization and Combat Units, Siedlce-Tehran. Frye R.N. (1973), Sasanian Remains of Qasr-i Abu Nasr: Seals, Sealings and Coins,London: Cambridge University Press. Accessed at https://dl.nlai.ir/ui . Ghirshman,R.(1938-1939), Fouilles de Sialk, près de Kashan 1933, 1934, 1937, 1939, 2 vol., Paris, Göbl R.(1973), Der Sasanidsche Siegelkanon,German. Göbl R.(1976), Die Tonbullen von Tacht-e Suleiman,Berlin. Gregoratti, L. (2009), Hatra: on the west of the east, In Hatra: politics culture and religion between Parthia and Rome, proceedings of the conference held at the University of Amsterdam: 45 -46. Humbach,Helmut(1991), The Gathas of Zarathushtra and the Other Old Avestan Texts, I, Germany: Heidelberg University Press. Kawami, Trudy S. (1992), Ancient Iranian Ceramics from the Arthur M. Sackler Collections, New York: Abrams. Litvinski,A.B.(2000), A Finial from the Temple of the Oxus in Bactria, Pisa: Istituti editoriali e poligrafici internazionali. Lamberg-Karlovsky, C. C. (1969), Further Notes on the Shaft-Hole Pick-Axe from Khurāb, Makrān, Iran 7: 163-68. Markwart ,Josef(1930), Das erste Kapitel derGāthā uštavatī, Jasna, 43: 22–28. Mayrhofer,M.(1977a),Zum Namengat des Avesta,Vienna. Perkhanian, A. (1997). Thousand judgments: a Sasanian low-book. New York. Schlerath, B. (1977), Zarathustra im Awesta, in: Festgabe deutscher Iranisten zur 2500 Jahr feier Irans, ed. Wilhelm Eilers: 133-40. Schmidt,H.P.(1980), Review of Mayrhofer 1977a and 1977b, Gottingische Gelehrte Anzeigen,232:190-198. Schmitt, R.(2002), Zoroaster i. the Name, Accessed at http://.iranicaonline.org/articles/zoroaster-i-the-name Shepherd D. (1983), Sasanian Art in The Cambridge History of Iran:1055-1112.London: Cambridge University Press. Sims,Eleanor-Marshak, Boris I.,Grube, Ernest J.(2002), Peerless Images,Persian painting and its sources,London. Skupniewicz, Patryk (2016), The Himyarite knight and Partho-Sasanian Art,Historia I Swiat,5:57-75. Vanden Berghe, Louis (1984), Relief Rupestres de l’Iran Ancien, Gent : Iranica antiqua. Winkelmann,S. (2009), The Weapons of Hatra as Reflection of interregional contacts, In Hatra: politics culture and religion between Parthia and Rome, proceedings of the conference held at the University of Amsterdam: 245 – 248. Zeuner, F, F. E. (1955), The Identity of the Camel on the Khurab Pick, Iraq 17: 162-63. Website: Peabody Museum https://pmem.unix.fas.harvard.edu:8443 Accessed at 25/04/2019 Website: The oriental institute of the university of Chicago https://oi.uchicago.edu/gallery/apadana#1E12_72dpi.png Accessed at 30/06/2020 https://oi.uchicago.edu/gallery/apadana#1D9_72dpi.png Accessed at 30/06/2020 Website: Metropolitan Museum of Art, https://www.metmuseum.org/art/collection/search/327497 Accessed at 25/04/2019 https://www.metmuseum.org/art/collection/search/323279 Accessed at 25/05/2019 Website: The Hermitage Museum, https://www.hermitagemuseum.org/~/hermitage/digital-collection/~/211 Accessed at 30/06/2020 Website: Ancient Near Eastern Art Archives https://asia.si.edu/object/F1993.15.19/ Accessed at 04/05/2019 Website: Akg-images, https://www.akg-images.com/archive/-2UMDHUNKB712.html Accessed at 15/05/2019 Website: Alamy, https://www.alamy.com/stock-photo/assyria-panel.html Accessed at 15/05/2019 Website: American Art Gallery, http://www.artgallery.yale.edu/collections/objects/6832.html Accessed at 15/05/2019 Website: Illustrations of Costume & Soldiers, http://warfare.ga/6-10/Sogdian_murals_from_Panjakent-6-8C-9.htm Accessed at 07/06/2020 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,755 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,103 |