پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,252 |
| تعداد مقالات | 67,992 |
| تعداد مشاهده مقاله | 116,056,230 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,821,089 |
تفسیرِ مفهومِ مَشهدْ و بررسیِ سازواره‌ایِ آن با الگویِ شبستانِ نُه گنبد (مطالعه‌ی موردی: مشهد حاجی پیاده بلخ) | ||
| نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی | ||
| دوره 26، شماره 3، آذر 1400، صفحه 31-44 اصل مقاله (1.98 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfaup.2022.316920.672572 | ||
| نویسندگان | ||
| عرفان حیدری* 1؛ حمید رضا انصاری2؛ پرنیان ساعی3 | ||
| 1پژوهشگر دوره دکتری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 2استادیار گروه معماری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 3دانشجوی کارشناس ارشد معمارى پایدار و طراحى منظر، گروه معمارى منظر، دانشکده پیاچنزا، دانشگاه پلى تکنیک میلان، پیاچنزا، ایتالیا | ||
| چکیده | ||
| مقاله در پی‌شناختِ مفهوم مشهد و بررسی الگوی فرمی آن است. برایِ دستیابی به این شناختْ مصادیقِ مختلف تحلیل گردیده و الگو، مبانی و ریشه‌های هر یک موردِ مطالعه قرار گرفته است. بررسی الگوهایِ فُرمیِ مشهدْ حاکی از دو گونه‌ی، قبه‌ای و شبستان نُه‌بخشی است. بخشِ مطالعه موردیِ پژوهش به‌توصیفِ مشهد حاجی پیاده بَلخ به‌عنوانِ مصداقی با الگو و کارکرد مشابه اختصاص دارد. هدفِ تحقیق، تبیینِ مفهوم مشهد از جنبه‌ی ساختاری-عملکردی و بررسی سازواره‌ایِ آن با الگوی شبستان نُه‌گنبد است؛ که با روشِ تفسیری-تاریخی و مورد‌کاوی در پی پاسخ به سه سؤال است: 1)به لحاظِ عملکردیْ چه مفاهیمی از کاربردِ مشهد قابل بازخوانی است؟ 2)چه سازواره‌ای بین شبستان نُه‌گنبد با مفهوم مشهد و سیرِ تکامل و تداوم آن وجود دارد ؟ 3)به‌عنوانِ یک مطالعه موردی: بنابر تفسیرِ تاریخیِ مشهد حاجی پیاده بلخ، چه سازواره‌ای بین شبستان نُه‌‌گنبدیِ آن با مفهوم مشهد وجود دارد؟ نتایج تحقیق نشان داد که مفهومِ مشهد، الزاماً اشاره‌ای صرف به آرامگاه نیست؛ بلکه می‌تواند واجد صُورتی نمادین و یادمانی هم باشد که در بسیاری از مصادیقْ مُقدم بر جنبه زیارتگاهی آن است. در مواردی مفهومِ مشهد همراه با الگوی شبستان نُه‌گنبد ساختار می‌یابد. همچنین این تحقیق، مشهد حاجی پیاده بلخ را در هر سه دوره‌یِ ساخت و تغییر، دارای هویتی متناظر با مفهوم مشهدْ می‌یابد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مشهد"؛ شَبستانِ‌نُه‌گنبد"؛ مربعِ‌نُه‌بخشی"؛ مسجدِ‌کُوچک‌مقیاس"؛ "؛ حاجی‌پیاده‌بلخ" | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Interpretation of Mashhad concept, and its relation to Nine-Domes Shabestan (Case study: Haji Piyada Mashhad of Blakh) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Erfan Heydari1؛ Hamid Reza Ansari2؛ Parnian Saei3 | ||
| 1Ph.D. candidate in architecture, Faculty of Architecture & Urban Design, Art university of Isfahan, Isfahan, Iran | ||
| 2Assistant Professor in architecture, school of architecture, college of fine arts, university of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3Master candidate in Sustainable Architecture and Landscape design, Landscape Architecture group, Campus of Piacenza, politecnico di Milano, Piacenza, Italy | ||
| چکیده [English] | ||
| Tomb making is common in many cultures. Making of these tombs in each nation are unique based on their religions, rituals and traditions. This issue comes across a term called Mashhad that is sometimes referred to as a tomb and in other cases as a memorial. This article examines the issue in two parts: Theoretical research and Case-study. The first section deals with recognizing the content of Mashhad and examining its formal paradigm and examine issue based on the description of Robert Hillenbrand who regards Mashhad has both distinct paradigm: types of domes and nine domes. The focus of this research is to study the paradigm of nine domes shabestan and its relationship with Mashhad. The second part of this paper examines Haji Piyada mosque as a case study with a similar pattern. As well as function and examine the various theories surrounding this building based on historical analysis as a narration. The purpose of this study is explanation of structural-functional concepts of Mashhad and its relation to the Nine-Domes Shabestan. The research method is Interpretive-historical method and case study review. This article schemed three questions: 1) Functionally, what concepts of Mashhad application can be read? 2) What is the relation of the Nine-domes Shabestan and the concept of Mashhad, in addition its evolution and continuity? 3) As a case study: According to the historical-interpretation of Mashhad Haji Piyada Balkh, what is the relation of its Nine-Domes Shabestan to the concept of Mashhad? The results show that Mashhad not only is not just a tomb, but also it is a symbol and monument. As in many cases the symbolism is preceded of its pilgrimage feature. As well as many cases it is associated with nine domes shabestan. In this research two analyzes had exegesis: The first analysis refers to examples that from the beginning was idea plan for creating Mashhad and the second analysis refers to examples that for a variety of reasons, such as miracles and traditions in addition to their sacred existence, which generally includes a blessed building like a mosque, have added another aspect which is generally a symbolic approach. Each of these species find meaning based on three distinct forms. 1) Mashhad, as a tomb to commemorate 2) Mashhad as a monument to promote political status 3) Mashhad, as a symbol for readout an event. Investigations on Mashhad of Balkh Haji Piyada show that this building is one of the earliest examples which it has nine domes paradigm and multiple themes. This paradigm is influenced by an Iranian theme and undoubtedly, due to its native and environmental influences and the architect's taste and experience, it has undergone its own changes. Mashhad of Balkh Haji Piyada has three periods of development that Mashhad's approach was likely in all three periods. The first period that the Barmak governor had a political-memorial idea, in the next time that tomb attaches building and eventually, as well as the people who were in this place for the sanctity performed Ihram and pilgrimage. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mashhad", Nine-DomesShabestan", Nine-partsSquare", Micro-scaleMosque, ", HajiPiyadaof Blakh" | ||
| مراجع | ||
|
آتاگاریف، یگن (1385)، مشهد مصریان و دهستان باستان، ترجمه شهروز آق‌اتابای، موسسه فرهنگی و انتشاراتی مختومقلی فراغی، گرگان.
ابن ماجه، محمدبن یزید (1374)، سنن ابن ماجه، دارالفکر، بیروت. ابن‌بطوطه (1370)، سفرنامه ابن‌بطوطه، جلد اول، ترجمه: دکتر محمد علی موحد، آگاه، تهران.
اتینگهاوزن، ریچارد و الک گرابر (1396)، هنر و معماری اسلامی، 650-1250 ، ترجمه یعقوب آژند، سمت، تهران.
اورینتالیس، آرس (1375)، اولین بناهای یادبود اسلامی، اثر، ج: ۱۷، ش ۲۶ و ۲۷، صص ۱۶-۵۹.
بانی مسعود، امیر (1383)، تاریخ معماری غرب (از عهد باستان تا مکتب شیکاگو)، نشر خاک، تهران.
پیرنیا، محمدکریم (1386)، سبک‌شناسی معماری ایران، تدوین غلامحسین معماریان، نشر سروش دانش، تهران.
پیوترووسکی، بوریس (1381)، اورارتو، ترجمه رشید برناک، اندیشه نو، تهران.
تاریخ سیستان (1381)، به کوشش و تصحیح محمدتقی بهار (ملک‌الشعرا)، معین، تهران.
جودکی عزیزی، اسدالله و سیدرسول موسوی‌حاجی، اشکان شهبازی، اسحاق رضازاده (1394)، مسجد شیخی‌ها بنایی ناشناخته در شارستان کهن یزد، پژوهش‌های باستان شناسی ایران، ش 9، صص 195-206
جودکی عزیزی، اسدالله و سیدرسول موسوی‌حاجی، رضا مهرآفرین (1393)، گونه شناسی الگوی چهارصفه در معماری ایرانی و سیر تحول آن، پژوهش‌های معماری اسلامی، ج: ۲، ش ۴، صص۶۴-۸۶.
رهبر، مهدی (90-1389) آتشکده بندیان درگز؛ یک‌بار دیگر، مجله پژوهش های باستان شناسی مدرس، ش 4 و 5، صص 167-177
زارعی، محمد ابراهیم (1391)، معماری در سرزمین‌های اسلامی، دانشگاه بوعلی، همدان. زارعی، محمدابراهیم (1389)، آشنایی با معماری جهان، فن‌آوران، تهران.
صفی‌الدین بلخی، عبدالله بن عمر (1350)، فضائل بلخ، ترجمه عبدالله محمد بن محمد بن حسین حسینی بلخی؛ به تصحیح و تحشیه عبدالحی حبیبی، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران.
غلامی، غلامحسین و مجتبی کاویان (1396)، گونه شناسی الگوی چهارصفه در خانه‌های تاریخی ایران، اثر، ش: 77، صص 31-48. کرسول.کی.ای.سی (1393)، گذری بر معماری متقدم مسلمانان، بازنگری جیمز آلن، مترجم: مهدی گلچین عارفی، فرهنگستان هنر، تهران. کیانی، محمدیوسف (1390)، معماری اسلامی ایران، سمت، تهران.
متدین، حشمت‌الله و رضا متدین (1394)، معماری کوشک، کوشک‌های نُه قسمتی در باغ ایرانی، منظر، صص32-39.
معماریان، غلامحسین (1395)، معماری ایرانی، مؤلف، تهران.
مقریزی، تقی‌الدین (1397)، پندها و عبرت‌ها از بناها و آثار تاریخی مصر(ترجمه خطط مقریزی)، ج3 و 4 مترجم پرویز اتابکی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد. میشل، جرج (1380)، معماری جهان اسلام، ترجمه: یعقوب آژند، مولی، تهران.
نوایی، کامبیز و کامبیز حاجی قاسمی (1390)، خشت و خیال(شرح معماری اسلامی ایران)، سروش با همکاری دانشگاه شهید بهشتی، تهران
هیلن‌برند، رابرت (1398)، هنر و معماری اسلامی، ترجمه اردشیر اشراقی، روزنه، تهران.
یوسف، شریف (1982)، تاریخ فن العمارة العراقیة فی مختلف العصور، تحریر: احسان فتحی، وزاره الثقافه و الاعلام، دارلرشید للنشر، سلسله الفنیه، بغداد.
Adle, Chahryar (1994), Reproducing the list established by Bernard O’Kane in “The Mosque” History. Iran and Central Asia, 121
Adle, Chahryar (2011), La mosquée Hâji-Piyâdah/Noh-Gonbadân à Balkh (Afghanistan). Un chef d’oeuvre de Fazl le Barmacide construit en 178-179/794-795. In: Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 155e année, N: 1, pp: 565-625
Al-Radi, Selma, and Charles Moore (1992), Kairouan Conservation Programme, In Architecture for a Changing World, edited by James Steele, Academy Editions, London.
Anisi, Alireza (2007), Early Islamic Architecture in Iran (637-1059) [The university of Edinburgh]. Scotland
Boostani, Arash & Fabio, Fratini & Giulia, Misseri & Luisa, Rovero & Ugo Tonietti (2018), A masterpiece of early Islamic architecture: The Noh-Gonbad Mosque in Balkh, Afghanistan, Journal of Cultural Heritage, V:32, Pp: 248-256
Creswell, K.A.C. (1952), The Muslim architecture of Egypt: Ikhshids and Fatimid. oxford.
Edizioni, Bolis (2016), The nine Domes of the Universe: The ancient Noh Gonbad mosque (the study and conservation of an early islamic Monument at balkh), Copyright: Aga Khan Trust for Culture, Qala Moeen Afzal Khan, Gozargah Street, District 3, Kabul, Afghanistan.
Golombek, Lisa (1969) “Abbasid Mosque at Balkh.” In Oriental Art, Vol: XV, Issue 3, pp: 173-189
Hasan, Perween (1989), Sultanate Mosques and Continuity in Bengal Architecture, Brill, Muqarnas, Vol: 6 (1989), pp: 58-74 Hillenbrand, Robert (1985), 'Abbasid Mosques in Iraq' Rivista degli studi orientali, vol: 59, pp: 175-212
Litvinskii, Boris. A & Picikjan Lagor. A (1994), The Hellenistic Architecture and Art of the Temple of the Oxus, Bulletin of the Asia Institute, New Series, Vol. 8, pp. 47-66
Melikian-Chirvani, Assad (1969), La plus ancienne mosquée de Balkh, Arts asiatiques, vol: 20, pp: 3-19.
O'kane Bernard (2016), The mosque of Egypt, The American university in cairo press. Cairo.
O'kane, Bernard (1987), Timurid Architecture in Khurasan, Mazda Publishers, Costa Mesa, California.
Pugachenkova, Galina. A (1968), Les monuments peu connus de l’architecture médiévale de l’Afghanistan, Afghanistan, vol: XXI/I, p: 17-52.
Saoud, Rabah (2005), Masjid-i-Tarikh at Balkh, Foundation for science technology and civilization, publication ID: 4084, pp:1-6
Schlumberger, Daniel (1959), Surkh Kotal, Antiquity, Vol: 33, Issue, 130, pp. 81-86
Vassallo, Giovanna ventrone (1994), THE AL-FARĀWĪ MOSQUE IN YEMEN. Proceedings of the Seminar for Arabian Studies, July 1993, pp: 209-230
Welch, Anthony & Howard, Crane(1983), The Tughluqs: Master Builders of the Delhi Sultanate, Muqarnas: An Annual on Islamic Art and Architecture I, pp: 123-166.
Williams, Caroline (1985), The Cult of Alid Saints in the Fatimid Monuments of Cairo, Brill, Muqarnas, Vol: 3, pp: 39-60 Yeomans, Richard (2006), The art and architecture of Islamic Cairo, Garnet publishing, Uk.
www.robertnickelsberg.com | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,042 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 307 |
||