پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,920,679 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,598,827 |
برنامهریزی شورشی در فضاهای خاکستری (مورد پژوهی: محله آبکوه مشهد) | ||
| نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی | ||
| دوره 26، شماره 2، تیر 1400، صفحه 67-79 اصل مقاله (1.14 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfaup.2022.332766.672708 | ||
| نویسندگان | ||
| ناصر نجاتی1؛ مظفر صرافی* 2؛ رضا نجف زاده3 | ||
| 1دکتری برنام هریزی شهری و منطق های، گروه برنام هریزی و طراحی شهری و منطق های، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 2استاد گروه برنامهریزی و طراحی شهری و منطقهای، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
| 3استادیار گروه علوم و اندیشه سیاسی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| فضاهای خاکستری که تحت تاثیر روابط قدرت و سرمایه و دو‌گانه انگاری‌های رسمی/غیررسمی در یک حالت موقتی‌بودن دائم همواره در انتظار اصلاح‌شدن هستند، همانند سایر نواحی شهر دارای طرح‌های توسعه شهری می‌باشند اما آنچه که در حال اتفاق است این است که این فضاها نه همانند ضوابط و مقررات طرح‌های توسعه شهری بلکه به شیوه‌ای دیگر یعنی برنامهریزی شورشی در حال شکل‌گیری هستند. از این رو، هدف این پژوهش آن است که نشان دهد چگونه تولید فضا در فضاهای خاکستری نه صرفا از طریق فرآیندهای رسمی برنامهریزی فضایی بلکه همچنین از طریق برنامهریزی شورشی در حال شکل‌گیری است. این پژوهش با رویکرد برساخت‌گرایی اجتماعی و تحلیل گفتمان انتقادی دو گفتمان رایج را شناسایی کرده‌است. نخست گفتمان غالب که از طریق قدرت-دانش سعی بر ایجاد فضاهای دعوت‌شده است و گفتمان آلترناتیو که با برنامهریزی شورشی سعی بر ایجاد فضاهای خلق‌شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که با وجود تهیه طرح‌های متعدد توسعه شهری و محله‌ای برای محله آبکوه، تولید فضا در این محله تحت تاثیر مولفه‌های برنامهریزی شورشی رخ داده است. ساکنان این محله‌ها در کمبود عرضه مسکن در توان مالی، خود توانسته‌اند مسکن حداقلی برای زندگی خود تامین کنند و حداقل انتظار از مدیریت شهری تامین تاسیسات و تجهیزات شهری و خدمات در سطح محله است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامهریزی شورشی؛ فضاهای خاکستری؛ تحلیل گفتمان انتقادی؛ قدرت-دانش | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Insurgency planning in gray spaces (Case Study: Abkooh Neighborhood in Mashhad) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| NASER NEJATI1؛ mozaffar sarrafi2؛ reza najafzadeh3 | ||
| 1shahid beheshti university | ||
| 2Professor, Department of Urban and Regional Planning and Design, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| 3shahid beheshti university | ||
| چکیده [English] | ||
| In spite of existing several urban development plans in recent decades in global south and developing countries like Iran by applying usually instrumental rationality, the problem of informal settlements is getting worse and worse. Therefore, rather than analyzing the process and implementation of urban development plans, the hidden aspect of urban theory, power, and the effect of that in the process of urban planning must be considered that usually is neglected by urban planners. Gray spaces are affected by power and capital relations and also formal-informal dualism put these spaces in a permanent temporariness that always make them wait to be modified. Since power-based relations are strongly in favor of the upper class, its living spaces are affected by these relations and experience different social, economic, environmental and physical problems. Like the other parts of the city, gray spaces, which are also referred to by stigmas such as informal settlements and urban decay, have urban development plans. However, the spaces are being formed inconsistent with the rules and standards presented in urban plans through insurgent planning. The present study aims to present how gray spaces are formed through insurgent planning not the formal procedures of spatial planning. Using a social constructivism approach and a Foucauldian discourse analysis, the current study identifies two discourses. First, the common discourse which has tried to create invited spaces through power-knowledge. Second, the alternative discourse that has tried to create invented spaces through insurgent planning. To investigate power relations and insurgent planning in Abkooh Neighborhood, documentary studies and field observations are carried out. Moreover, some In-depth Interviews are performed with urban authorities, urban planners, and Abkooh residents. In the point of view of Foucault power-knowledge the production of space is not just the results of laws and formal process of urban planning. In fact, several different factors such as disciplinary discourse, disciplinary institutions, permanent state of exception and biopower have been affecting the production of space. Moreover, In the common discourse, settlements in gray spaces are affected by power and capital relations and they are treated as a problem while it is considered a solution for providing affordable housing in alternative discourse. The results indicate that in spite of different urban development plans for Abkooh Neighborhood, the production of space has been affected by insurgent planning. In other words, In Abkooh Neighborhood in Mashhad, spaces are being produced by insurgent planning not formal procedures of urban planning and that is why academics and urban planning practitioners must consider this issue. Due to the lack of affordable housing in Abkooh, the residents have built some housing with minimum standards, So, urban authorities are expected to provide at least community facilities in order to improve the quality of life in these areas. urban planners in addition to traditional urban planning approaches that they have learned in university, must consider power-knowledge issue in the process of urban planning to be more efficient in the informal process of urban planning. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Insurgent planning, Gray spaces, critical discourse analysis, Power-knowledge | ||
| مراجع | ||
|
آگامبن، جورجو. (1395). وضعیت استثنایی، ترجمه پویا ایمانی، چاپ دوم، تهران، نشر نی
آرکی‌بوجی، فرانکو. )1392(. نظریه برنامهریزی از مباحثه سیاسی تا بازسازی روش‌شناختی، ترجمه بهزاد ملک‌پوراصل، تهران، نشر آرمانشهر
آلمندینگر، فلیپ. (1389). نظریه برنامهریزی، ترجمه الهام بهمن تیموری، تهران،
آذرخش اشمیت، کریستیان. (1396). در: برنر, ن., مارکوزه, پ., و مایر, م. شهرها برای مردم نه برای سوداگری. تهران: مترجم؛ محمود عبدالله زاده، نشر دفتر پژوهش های فرهنگی.
ایفتاچل، ارن. (1396). در: برنر, ن., مارکوزه, پ., و مایر, م. شهرها برای مردم نه برای سوداگری. تهران: مترجم؛ محمود عبدالله زاده، نشر دفتر پژوهش های فرهنگی.
بِر، ویوین. (1394). برساخت گرایی اجتماعی. ترجمه اشکان صالحی: نشر نی.
بیات، آصف. (1397). سیاست‌های خیابانی. ترجمه اسدالله نبوی‌چاشمی، چاپ دوم، نشر شیرازه کتاب ما بیات، آصف. (1398). باید به بدیل بیاندیشیم و آن را ممکن کنیم، گفتگوی اختصاصی میدان با آصف بیات، 14 دی 1398
جهانزاد، نریمان. (1398). برنامهریزی فرونسیس قدرت، مشهد: انتشارات کسری
سعیدی رضوانی، هادی. (1385). تطور روستاهای دیروز در شهرهای امروز، گونه‌ای نوپدید از اسکان غیررسمی؛ مورد قلعه آبکوه مشهد، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 21(3)، 64-82
صرافی، مظفر و توکلینیا، جمیله و چمنی مقدم، مهدی. (1395). کندوکاو در نقش دولت و اهداف غیررسمی در برنامهریزی شهری ایران، فصلنامه صفه، شماره 69، 71-88
فرنهاد، مهندسان مشاور شهرسازی و معماری. (1392). طرح اعتلای کیفیت حیات شهری آبکوه، معاونت شهرسازی، شهرداری مشهد فوکو، میشل. (1378). مراقبت و تنبیه (تولد زندان). ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده: نشر نی
فوکو، میشل. (1390). باید از جامعه دفاع کرد (درس گفتارهای کلژ دو فرانس 1975-1976). ترجمه رضا نجف زاده: چاپ اول، انتشارات رخداد نو مرکز آمار ایران، (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن مشهد مارکوزه، پیتر. (1396). در: برنر, ن., مارکوزه, پ., و مایر, م. شهرها برای مردم نه برای سوداگری. تهران: مترجم؛ محمود عبدالله زاده، نشر دفتر پژوهش های فرهنگی.
نجاتی، ناصر، صرافی، مظفر، نجف زاده، رضا. (1400). تبیین نقش قدرت-دانش در برنامهریزی فضایی با تاکید بر قدرت انضباطی و زیست-قدرت، نشریه دانش شهرسازی، گیلان
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز. (1397). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه هادی جلیلی: نشر نی.
Forester, J. (1989). Planning in the Face of Power. Berkeley, CA: University of California Press Forester, J. (1993). Critical Theory, Public Policy and Planning Practice: Toward a Critical Pragmatism. Albany, NY: SUNY Press Flyvbjerg, B. (2002a). Planning and Foucault: In Search of the Dark Side of Planning Theory. In P. A. Tewdwr-Jones, Planning Futures: New Directions for Planning Theory (pp. 44-62). London and New York: Routledge. Flyvbjerg, B. (2002b). Bringing Power to Planning Research: One Researcher’s Praxis Story. Journal of Planning Education and Research, vol. 21, no. 4, pp. 353-366. Friedmann, J. (1997) Planning theory revisited. Nijmegen Academic Lecture. University of Nijmegen, 29/5/1997. Friedmann, J. (2002) The Prospect of Cities. Minneapolis/London: University of Minnesota Press. Friedmann, J. (2011) Insurgencies: Essays in Planning Theory . Abingdon : Routledge Freitas, Clarissa F. Sampaio (2019) Insurgent planning?, City, 23:3, 285-305 Holston, J. (1995) ‘Spaces of Insurgent Citizenship’, Planning Theory 13: 35–52. Holston, J. (2008) Insurgent Citizenship: Disjunctions of Democracy and Modernity in Brazil. Princeton, NJ: Princeton University Press. Healey, P. (1997). Collaborative Planning. London: Macmillan Press Innes, JE, Booher, DE. (2010). Planning with Complexity: An Introduction to Collaborative Rationality for Public Policy. New York: Routledge Miraftab, F. and Wills, S. (2005) ‘Insurgency and Spaces of Active Citizenship: The Story of Western Cape Anti-Eviction Campaign in South Africa’, Journal of Planning Education and Research 25(2): 200–17. Miraftab, F. (2006) ‘Feminist Praxis, Citizenship and Informal Politics: Reflections on South Africa’s Anti-Eviction Campaign’, International Feminist Journal of Politics 8(2): 194–218. Miraftab, F. (2009). Insurgent Planning: Situating Radical Planning in the Global South. Planning Theory, Vol 8(1): 32–50. Miraftab, F. (2016). Insurgency, Planning and the Prospect of a Humane Urbanism. Keynote delivered at the opening the World Congress of Planning Schools. “Global Crisis, Planning and Challenges to Spatial Justice.” July 3-7 2016, Reo de Janeiro, Brazil. Nejati.N, Sarrafi.M, Najafzadeh.R, 2021, Genealogy of bio-power in urban development plans, International Journal of Architecture and Urban Development Case study: Abkooh neighborhood in Mashhad Sager, T. (2010). Role conflict: Planners torn between dialogical ideals and neoliberals’ realities. In: Hiller, J, Healy, P (eds) The Ashgate Research Companion to Planning Theory. Farnham: Ashgate, 183–213 Sager, T. (2013). Reviving Critical Planning Theory. New York: Routledge Said, E. (2003). In The Post-Colonial Studies Reader (2003) Bill Ashcroft et al. (eds.), Orientalism. Chapter 12, pp. 87-91. Taylor & Francis. Sandercock,L.(1998)‘Framing Insurgent Historiographies for Planning’, in L. Sandercock (ed.) Making the Invisible Visible: A Multicultural Planning History, pp. 1–33. Berkeley: University of California Press. Strauss, Anselm L. (1987). Qualitative Analysis for Social Scientists, Cambridge University Press | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 435 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 489 |
||