پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,506,834 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,770,794 |
رهیافتی بر مطالعۀ ساختار زبان قرآنی به‌مثابه "سیستم" | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| دوره 54، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 365-343 اصل مقاله (587.24 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2022.335215.669896 | ||
| نویسنده | ||
| حسین جدی* | ||
| دانش آموخته مقطع دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| به‌رغم آنکه در دو دهۀ اخیر، نظر و نظریه‌های مختلفی، پیرامون ابعاد زبان قرآنی، مطرح‌شده، اما مهم‌ترین چالش روش‌شناختی این دیدگاه‌ها، انگارۀ تک‌بُعدی بر چگونگی مطالعۀ آن است. این مقاله، با اتخاذ رویکردی تحلیلی و با الهام گیری از نگرش سیستمی، نوعِ مطالعۀ «زبان قرآنی» را به‌مثابه یک «سیستم»، پیشنهاد و ضرورتی اجتناب‌ناپذیر می‌داند. گسترۀ مطالعۀ سیستمی به ساختار زبان قرآنی، با عطف نظر به مرزشناسی مفهومیِ میان«سیستم» و «زیرسیستم‌ها» از یک‌سو، و روابط گوناگونِ مصداقی آن‌ها از سویی دیگر، در ابعاد «کلان متن»؛ «سوره‌ها»؛ «آیه‌ها»؛ «جمله‌ها» و «واژگان» قابل گسترش است. تلفیق عناصر و روش‌هایِ مختلف زبانی در کاربست‌های قرآنی، اساساً بیانگر یک «نظام فکری شبکه‌ای- سیستمی» است که در کنار التزام به درهم تنیدگی اجزای آن، از «وحدت سیستمی» نیز برخوردارند. ارتقایِ مطالعه‌یِ زبان قرآنی به‌مثابه «سیستم»، نه‌تنها موجب «روشمندسازی فهم صحیح و جامع» نسبت به مفاهیم و آیه‌های قرآنی در آوردگاه تفسیری می‌شود بلکه امکانِ انعطاف و بازتولید معنایِ نوینی را از درون خودِ بافت زبانی آن، به ارمغان می‌آورد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زبان سیستمی قرآن؛ زیر‌سیستم‌های قرآنی؛ ساختار زبان؛ سیستم؛ شبکه‌های قرآنی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Approach to the Study of the Structure of the Qur’anic Language as a “System” | ||
| نویسندگان [English] | ||
| hossein jeddi | ||
| Graduated from the Doctorate of Quranic and Hadith Sciences | ||
| چکیده [English] | ||
| Although various theories have been developed about the dimensions of the Qur’anic Language in last two decades, the most significant methodological challenge of these theories is one-dimensional aspect of studying the Qur’an. Using analytical and systematic approach, this article tries to conceptualize a new form for studying “Qur’anic language” as a “system” that is an inevitable necessity. Having regard to conceptual distinguish between systems and subsystems from one hand, and different objective relationships from another hand, systematic studying of Qur’anic language can be extended to “macro texts”, “surahs”, “verses”, “sentences” and “vocabularies”. The combination of different elements and linguistic methods in Qur’anic contexts basically indicates “an intellectual networking-systemic” as well as its components’ interrelationships that at the same time maintains its systematic unity. Promoting the study of Qur’anic language to a system, with regard to interpreting concepts and Qur’anic verses, not only make its correct and comprehensive understanding systematic, but also can create flexibility as well as new meaning from its own linguistic context. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Language Structure, System, Qur’anic Subsystems, Qur’anic System Language, Qur’anic Networks | ||
| مراجع | ||
|
[1]. قرآن کریم.
[2]. رضی، محمد بن حسین(1414ق). نهج البلاغة. قم، هجرت.
[3]. ابن‌بابویه، محمد بن علی(1398ق). التوحید. قم، جامعه المدرسین.
[4]. ابن جنّی، عثمان(؟). الخصائص. بیروت، عالم الکتب.
[5]. أبی‌شیبة، أبوبکر(؟). المُصَنَّف. المحقق: محمد عوامه، دارالقبله.
[6]. ایچیسون، جین(1371). مبانی زبان‌شناسی. مترجم: محمدفائض، تهران، نگاه.
[7]. احمدزاده، مصطفی(1400). معناشناسی سیستمی واژگان قرآن کریم. پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن.
[8]. باطنی، محمدرضا(1371). پیرامون زبان و زبان‌شناسی. تهران، فرهنگ معاصر.
[9]. برتالنفی، لودیگ فون(1366). مبانی، تکامل و کاربردهای نظریۀ عمومی سیستم‌ها. مترجم: کیومرث پریانی، تهران: تندر.
[10]. بستانی، فؤاد افرام(1375). فرهنگ ابجدی. تهران، اسلامی.
[11]. پیاژه، ژان(1384). ساختارگرایی. تهران، مجلس شورای اسلامی.
[12]. پهلواننژاد، محمدرضا؛ سرسرایی، شراره سادات(1390). «معادل‌یابی واژگان قرآنی در پرتو روابط موجود در نظریه شبکه معنایی». فصلنامۀ مطالعات اسلامی، علوم قرآن و حدیث.
[13]. جدی، حسین(1400). تبیین مبانی نظام وارۀ معنایی قرآن کریم. رسالۀ دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد.
[14]. جوادی آملی، عبدالله(1389). تسنیم. قم، اسراء.
[15]. ---------- (1388). قرآن در قرآن. قم، اسراء.
[16]. چندلر، دانیال(1397). مبانی نشانه‌شناسی. مترجم: مهدی پارسا، تهران،چاپ اندیشه.
[17]. حنبل الشیبانی، احمد(1419ق). مسند. بیروت، عالم الکتب.
[18]. خوش‌منش، ابوالفضل(1398). زبان قرآن. قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
[19]. ---------- (1388). حمل قرآن. قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
[20]. خورسندی طاسکوه، علی(1366). گفتمان میان‌رشته‌ای دانش، گفتمان میان‌رشته‌ای دانش. تهران، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
[21]. رضائیان، علی(1393). تجزیه وتحلیل و طراحی سیستم. تهران، سمت.
[22]. روبینز، آر. اچ(1384). تاریخ مختصر زبان‌شناسی. مترجم: حق‌شناس، تهران، نشر مرکز.
[23]. زمردیان، رضا(1373). واژه‌های دخیل اروپایی در فارسی. مشهد، آستان قدس رضوی.
[24]. ساجدی، ابوالفضل(1392). زبان قرآن، با نگاهی به چالش‌های کلامی تفسیر. تهران، سمت.
[25]. سادوسکی، پودین(1361). نظریۀ سیستم‌ها: مسائل فلسفی و روش‌شناختی. مترجم: کیومرث پریانی، تهران، انتشارات تندر.
[26]. سعیدی روشن، محمد باقر(1396). تحلیل زبان قرآن و روش‌شناسی فهم آن. قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
[27]. سنگه، پیتر و همکاران(1388). پنجمین فرمان، مترجم:حسین اکبری، تهران، آسیا.
[28]. سورن، پیتر. آ(1398). مکاتب زبان‌شناسی نوین در غرب. مترجم: حق‌شناس، تهران، سمت.
[29]. سوسور، فردینان دو(1382). دورۀ زبان شناسی عمومی. تهران، هرمس.
[30] سیوطی، جلال‌الدین (1404ق). الدّرر المنثور فی تفسیر المأثور. قم، کتابخانۀ آیة الله مرعشی نجفی.
[31]. صفوی، کوروش (1379). درآمدی بر معناشناسی. تهران، سوره مهر.
[32]. طباطبایی، محمدحسین (1417). المیزان فی تفسیر القرآن. قم، جامعۀ مدرسین.
[33]. علی پور، مهرداد؛ نجفی، اسدالله (1391). تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم‌ها. سیمین، تهران.
[34]. فرشاد، مهدی (1362). نگرش سیستمی. تهران، انتشارات امیرکبیر.
[35]. فراستخواه، مقصود (1376). زبان قرآن. تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
[36]. قائمی‌نیا، علیرضا (1393). بیولوژی نص نشانه‌شناسی و تفسیر قرآن. قم، فرهنگ و اندیشه اسلامی.
[37]. قرائی سلطان‌آبادی، احمد (1394). فهم قرآن در پرتو نظم شبکه‌ای یا فراخطی. پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن.
[38]. قیطوری، عامر (1398). قرآن به‌مثابه کلام خدا، تهران، نگاه معاصر.
[39]. گروه‌واژهگزینی (1394). فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
[40]. گندمکار، راحله(1396). آشنایی با معناشناسی ساختگرا. تهران، نشر علمی.
[41]. لسانی‌فشارکی، محمدعلی؛ مرادی،حسین(1394). سورهشناسی روش تحقیق ساختاری در قرآن کریم. تهران، نصایح.
[42]. هلیدی، مایکل؛ حسن، رقیه (1393). بافت و متن. مترجم: محسن نوبخت، سیاه رود.
[43]. ملکیان، مصطفی (1384). مباحث الفاظ اصول فقه در میان دانش‌های زبانی جغرافیای دانش‌های زبانی. مجلۀ نقد و نظر، شمارۀ 37 و 38.
[44]. واعظی، احمد(1392). نظریۀ تفسیر متن. قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
[45]. Bertalanffy, ludwig von) . 1994(.”general systems theory, Foundations, Development, Applications”, George Braziller, New Yourk.
[46]. Clarke, David S. (1987). “Principles of semiotic”, London, Routledge & Kegan Paul.
[47]. Dahl, Robert A. (1994). “A Democratic Dilemma: System Effectiveness versus Citizen Participation”, Political Science Quarterly.
[48]. Parsons, Talcott. (1951). “The Social System”; Glencoe, Illinois: Free Press.
[49]. Jakobson, Roman. (1987). “Linguistics and poetics, in: Language in Literature”, Harvard University Press.
[50]. Hawkes, Terrace. (2003).”Structuralism and Semiotics”,London.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 497 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 431 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب