سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,572
تعداد مقالات71,031
تعداد مشاهده مقاله125,501,068
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,764,294
محمدی, خدیجه, مقیمی, ابراهیم, زارع, مهدی, یمانی, مجتبی, مجرب, مسعود. (1400). مخاطرات هیدرومورفوتکتونیک و لرزه‌خیزی منطقۀ بدخشان افغانستان. , 8(4), 355-370. doi: 10.22059/jhsci.2022.338271.702
خدیجه محمدی; ابراهیم مقیمی; مهدی زارع; مجتبی یمانی; مسعود مجرب. "مخاطرات هیدرومورفوتکتونیک و لرزه‌خیزی منطقۀ بدخشان افغانستان". , 8, 4, 1400, 355-370. doi: 10.22059/jhsci.2022.338271.702
محمدی, خدیجه, مقیمی, ابراهیم, زارع, مهدی, یمانی, مجتبی, مجرب, مسعود. (1400). 'مخاطرات هیدرومورفوتکتونیک و لرزه‌خیزی منطقۀ بدخشان افغانستان', , 8(4), pp. 355-370. doi: 10.22059/jhsci.2022.338271.702
محمدی, خدیجه, مقیمی, ابراهیم, زارع, مهدی, یمانی, مجتبی, مجرب, مسعود. مخاطرات هیدرومورفوتکتونیک و لرزه‌خیزی منطقۀ بدخشان افغانستان. , 1400; 8(4): 355-370. doi: 10.22059/jhsci.2022.338271.702

مخاطرات هیدرومورفوتکتونیک و لرزه‌خیزی منطقۀ بدخشان افغانستان

مدیریت مخاطرات محیطی
مقاله 3، دوره 8، شماره 4، دی 1400، صفحه 355-370    اصل مقاله (1.36 M)
نوع مقاله: پژوهشی کاربردی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhsci.2022.338271.702
نویسندگان
خدیجه محمدی* 1؛ ابراهیم مقیمی2؛ مهدی زارع3؛ مجتبی یمانی2؛ مسعود مجرب4
1دانشجوی دکتری مخاطرات ژئومورفولوژی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدۀ جغرافیای دانشگاه تهران
2استاد، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدۀ جغرافیای دانشگاه تهران، دانشگاه تهران
3استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی
4دکتری مهندسی اکتشاف دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران، شرکت بنیان زمین پایدار
چکیده
فعالیت‌های تکتونیکی (زمین‌لرزه) از مهم‌ترین علل تغییرات لندفرمی محسوب می‌شود. هدف این پژوهش، بررسی شواهد هیدرومورفولوژیک، هیدرومورفوتکتونیک، لرزه‌خیزی و مخاطرات مربوط به آنها در منطقۀ بدخشان در شمال شرق افغانستان است. زون بدخشان یکی از ساختارهای مهم لرزه‌خیز  افغانستان است‌. زلزله‌های بزرگ و کوچک در مقیاس تاریخی و دستگاهی در پهنۀ زمین‌شناسی در این منطقه رخ داده و به‌صورت پیچیده زمین بدخشان را قطعه‌قطعه کرده  است. در این پژوهش با استفاده از شاخص‌های مورفوتکتونیکی و کاتالوگ لرزه‌خیزی با هدف مخاطره‌شناسی و تکتونیک فعال بررسی شد. در ابتدا از تصاویر ماهوارۀ لندست 8 و کوئیک‌برد و نرم‌افزارهای گلوبال مپر، GIS و تصاویر SRTM  با قدرت تفکیک 5/12 متر استفاده شد. برای محاسبۀ مورفوتکتونیک از شاخص‌های ژئومورفیک T و  Hiاستفاده شد. سپس کاتالوگ لرزه‌خیزی با به‌روزرسانی سال‌های 2021-2011 و آمار EMME تهیه شد. در نهایت نقشۀ مخاطرات لرزه‌خیزی طبقه‌بندی شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که براساس شواهد بصری، شبکۀ زهکشی مستطیلی و هم‌راستا با جهت گسل‌هاست. روندهای 040/140 و 180 درجه فراوان‌ترین روند آبراهه‌ها هستند. از نظر مورفوتکتونیک، نواحی شرق، جنوب و شمال منطقه با توجه به لندفرم‌های کوهستانی تا ارتفاع 7400 متر و شواهد اشکال مثلثی در خط مبنا‌، موازی با خطوط گسل است. بیشترین فعالیت تکتونیکی و کج‌شدگی نیز به‌سمت غرب است. 48/54 درصد مساحت منطقه در طبقۀ 6000-4000 متر قرار دارد. بیشترین فراوانی گسل‌های فرعی و گسل‌های اصلی (اندرآب، بدخشان، چمن، دروازه) نیز در این طبقه جای گرفته است. روند اصلی تنش (s1) با سازوکار شیب‌لغز  از نوع نرمال و دارای امتداد جنوب به شمال است. دو روند ساختاری 060 و 070 درجه، دارای سازوکار امتدادلغز چپ‌گرد و راست‌گرد است و نیروی واردشده از سوی جنوب را به مناطق شرقی و غربی منتقل می‌کند. روندهای شرقی- غربی دارای سازوکار شیب‌لغز محض از نوع معکوس است. نقشۀ فراوانی آبراهه‌ها یک زون خردشده در شرق بدخشان را نشان می‌دهد که مورفولوژی و سیستم هیدرولیکی منطقه را به‌شدت تحت کنترل خود دارد و نشان‌دهندۀ ارتباط مستقیم لرزه‌خیزی، مورفولوژی و هیدرولوژی است. براساس این داده‌ها، نوآوری پژوهش این است که کج‌شدگی و نامتقارن بودن حوضه‌های آبریز و تراکم کانون زلزله‌ها‌ی با بزرگای چهار و بیشتر، دو روند شرقی- غربی و شمال شرقی- جنوب غربی خلاف جهت سه گسل اصلی را نشان می‌دهد و احتمال وجود دو گسل جدید یا ناشناخته را تأیید می‌کند. از نتایج دیگر این پژوهش می‌توان به تعیین نقاط مستعد پرخطر و وجود گسل‌های جدید برای راهبرد‌سازی توسعۀ شهری و عمرانی  از نظر لرزه‌خیزی و مورفوتکتونیک در آینده استفاده کرد.
کلیدواژه‌ها
افغانستان؛ بدخشان؛ لرزه‌خیزی؛ مخاطرات؛ هیدرومورفوتکتونیک
عنوان مقاله [English]
Hydro morphotectonic and seismic hazards of Badakhshan region of Afghanistan
نویسندگان [English]
Khadijeh Mohammadi1؛ Ebrahim Moghimi2؛ Mehdi Zare3؛ Mojtaba Yamani2؛ Masoud Mojarab4
1PhD Candidate in Geomorphology Hazards, Department of Natural Geography, Faculty of Geography, University of Tehran
2Professor, Geomorphology, Faculty of Geography, University of Tehran, Iran
3Professor at the International Institute of Seismology, Iran
4Faculty of Engineering, University of Tehran, and Bonyan Zamin Paydar Co.
چکیده [English]
Introduction
Hydro geomorphology is the study of earth-shaped forms that are influenced by aquatic processes as their deforming factors and the relationship between the two. Previous studies in other parts of the world use morphotectonic indices. It has been done on the basins and the network of waterways, indicating their efficiency in identifying active areas. To investigate the topographic criteria for the discovery of the structural model and morphotectonic evolution of the central Himalayas, Nepal. Afghanistan, especially its northeast (Badakhshan), is one of the earthquake-prone countries, which also has several faults due to the structural zone of the continental collision with Eurasia, Hindu Kush, and the high Pamirs.
Methods
The following elements are used to prepare the hazard map: Hydro-morphological, Landsat 8 and Quick-bird satellite images, waterways and faults lines identified from Global Mapper, digital elevation model of 12.5 meters, and morphotectonic field of geomorphic indicators from the field of index Morphotectonics and seismicity catalog (1900-2011) EMME with updates from 2011-2021.
Discussion
Results show that based on hydro-morphological, rectangular drainage network and based on the morphotectonic index, the eastern and northern regions of Badakhshan mountainous region and V-shaped and active valleys with evidence of triangular shapes in the conic line and East and North areas with the most tectonic activity and tilt to the west, Badakhshan seismic catalog with high seismicity, as a result of Badakhshan region has a high-risk potential.
 
 
Conclusion
Results show that eastern, northeastern and southeastern parts of the region are in high-risk class. Evidence of landforms and linear trends show that the east-west movement of the Badakhshan region is accompanied by a pressure component in the continent-to-continent collision zone and exactly the opposite point of the North Badakhshan fault shows seismic trends. Therefore, the risk situation in the region is very high. In Badakhshan, the network of waterways is in line with the direction of faults. Based on these data, further innovation of the research explanation is to identify the danger zone with high potential. According to the application of the obtained results can be for urban and civil development and data source of seismic information and geomorphology of the region.
کلیدواژه‌ها [English]
Badakhshan Afghanistan, hydro-morphotectonics, hazards, seismicity
مراجع
  • احمدآبادی، علی؛ کرم، امیر؛ و پوربشیر، محسن. (2015). «تحلیل هیدروژئومورفولوژی واحدهای پاسخ هیدرولوژی (HRU) در حوضۀ آبخیز قره‌سو اردبیل»،ژئوموروفولوژی کاربردی ایران، دورۀ 3، شمارۀ 5، ص 73-59..‌
  • اسدی، زارع (1394). «برآورد توان لرزه‌زایی گسل‌ها و ارزیابی بزرگای زمین‌لرزه‌های پیش از تاریخ از داده‌های زمین‌لغزش: مطالعۀ موردی در دره نور (البرز مرکزی)»،علوم زمین، دورۀ 24، شمارۀ 95، ص 78-67.‌
  • اعظم مابقی، سعیده؛ و حسن‌زاده، سیدرضا (2017). «تجزیه‌و‌تحلیل تکتونیک-ژئومورفولوژی حوضۀ رودخانۀ درونگر»، جغرافیا و توسعه،دورۀ 15، شمارۀ 49، ص 188-163.‌
  • تقوی مقدم، ابراهیم؛ بهرامی، شهرام؛ و زنگنه اسدی، محمدعلی (2017). «کارایی شاخص‌های ژئومورفومتری شبکۀ زهکشی جهت ارزیابی تکتونیک فعال در حوضه‌های باغرود، بوژان، زاوین و سررود در شمال شرق کشور»،آمایش جغرافیایی فضا، دورۀ 7، شمارۀ 25، ص 120-103.
  • ده‌بزرگی، مریم؛ و مؤمنی طارمسری، محمد (1395). فعالیت زمین‌ساخت جوان در پهنۀ گسلی قم- زفره، ایران مرکزی، پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمّی، دورۀ 5، شمارۀ 2 (پیاپی 18)، ص 129-110.‌
  • محمدی، خدیجه (1395)، «پهنه‌بندی مخاطرات طبیعی شهر کابل»، رسالۀ کارشناسی ارشد دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران.
  • مقیمی، ابراهیم؛ جعفربیگلو، منصور؛ یمانی، مجتبی، زمان‌زاده، سیدمحمد؛ و کامرانی دلیر، حمید (2019). «تطبیق لندفرمی و ارزیابی پتانسیل فعالیت‌های تکتونیکی و لرزه‌خیزی بخش شمالی زون گسلی قم-زفره»،پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، دورۀ 51، شمارۀ 2، ص 243-223.‌
  • یمانی، علیزاده (2016). «بررسی فعالیت‌های نوزمین‌ساخت حوضۀ آبخیز کرج از طریق شاخص‌های ژئومورفیک»،جغرافیای طبیعی،  دورۀ 9، شمارۀ 31، ص 18-1.‌
  • Ahmad, Shabir; Alam, Akhtar; Ahmad, Bashir; Afzal, Ahmad; Bhat, M.I.; Bhat, M. Sultan; Farooq, Ahmad Hakim; & ectonics and Natural Hazards Research Group (2018). “Tectono-geomorphic indices of the Erin basin”, NE Kashmir valley, India." Journal of Asian Earth Sciences, 151: pp: 16-30.
  • Ambraseys, Nicholas; & Bilham, Roger (2003). “Earthquakes in Afghanistan”, Seismological Research Letters, 74(2), pp: 107-123.
  • Chirico, Peter; Stamm, Robert; Moran, Thomas; & Chairhorsky, Alexander (2011). “Summary of the north Takhar placer gold area of interest”, Summaries of Important Areas in Mineral Investment and Production Opportunities of Nonfuel Minerals in Afghanistan.
  • Donadio, Carlo; Brescia, Massimo; Riccardo, Alessia; Angora, Giuseppe;  Delli Veneri, Michele; & Giuseppe Riccio (2021). “A novel approach to the classification of terrestrial drainage networks based on deep learning and preliminary results on solar system bodies”, Scientific Reports, 11(1), pp: 1-13.
  • Efe, Recep; Ekinci, Deniz; & Cürebal, İsa (2008). “Erosion analysis of Findikli Creek catchment (NW of Turkey) using GIS based on RUSLE (3d) method”, Fresenius Environmental Bulletin, 17(5), pp:568-576
  • El Hamdouni, Rachid.; Irigaray, C.; Fernández, Tomas.; Chacón, Jose.; & Keller, Edward (2008). Assessment of relative active tectonics, southwest border of the Sierra Nevada (southern Spain). Geomorphology, 96(1-2) ,pp: 150-173.
  • Field, John Jacob (1994). Surficial processes, channel change, and geological methods of flood-hazard assessment on fluvially dominated alluvial fans in Arizona. Diss. The University of Arizona.
  • Gourabi, Abolghasem.; & Yamani, Mojtaba (2011). “Active faulting and quaternary landforms deformation related to the nain fault”, American Journal of Environmental Sciences, 7(5), 441.
  • Gutenberg, Beno, & Charles Francis Richter (1942). “Earthquake magnitude, intensity, energy, and acceleration”,  Bulletin of the Seismological society of America32(3), pp: 163-191.
  • https://www.academia.edu/33283514/Institutional_Deliveries_in_Badakhshan_Province_of_Afghanistan
  • https://www.academia.edu/35118452/Badakhshan_A_Socio_Economic_and_Demographic_Profile_With_the_financial_and_technical_assistance_of_UNFPAahim. 2009. Comparative Study of changing Drainage Basins System with Tectonic Forms, Case Study: Lut Block, Iran. American Journal of Applied Science 6(6), pp:1270-
  • Mahmood, Syed Amer; & Gloaguen, Richard (2012). “Appraisal of active tectonics in Hindu Kush: Insights from DEM derived geomorphic indices and drainage analysis”, Geoscience Frontiers3(4), pp: 407-428.
  • Mahmood, Syed Amer; Shahazd, Faisal; & Gloaguen; Richard (2008). “Monitoring landscape response to tectonic forcings in Central Badakhshan-Hindukush-Pamir region using remote sensing data, Second Workshop on Use of Remote Sensing Techniques for Monitoring Volcanoes and Seismogenic Areas. IEEE.
  • Moghimi, Ebrahim (2009). “Comparative Study of changing Drainage Basins System with Tectonic Forms, Case Study: Lut Block, Iran”, American Journal of Applied Science, 6(6), pp:1270-
  • Montanari, A.; Young, G.; Savenije, H.H.G.; Hughes, D.; Wagener, T.; Ren, L.L.; Koutsoyiannis, D.; Cudennec, C.; Toth, E.; Grimaldi, S.; Blöschl, G.; Sivapalan, M.; Beven, K.; Gupta, H.; Hipsey, M.; Schaefli, B.; Arheimer, B.; Boegh, E.; Schymanski, S.J.; Di Baldassarre, G.; Yu, B.; Hubert, P.; Huang, Y.; Schumann, A.; Post, D.A.; Srinivasan, V.; Harman, C.; Thompson,S.; Rogger, M.; Viglione, A.; McMillan, H.; Characklis,G.; Pang, Z.; & Belyaev, V. (2013). “Panta Rhei—everything flows: change in hydrology and society—the IAHS scientific decade 2013–2022”, Hydrological Sciences Journal, 58(6), pp: 1256-1275.
  • Nawaz, Mudassar; Rustam Khan, Muhammad; Farooq, Muhammad, Nazir, Jabir; Khan, Sarfraz; & Bin Nisar; Umair (2019). “Fault seal evaluation of lower sands of Lower Goru Formation by using seismic and well data: A case study of Jherruck block, Lower Indus Basin, Pakistan”, Journal of Himalayan Earth Sciences, 52(2), p: 14.
  • Schurr, Bernd; Ratschbacher, Lothar; Sippl, Christian; Gloaguen, Richard; Yuan, Xiaohui; & Mechie, James (2014). “Seismotectonics of the Pamir”, Tectonics, 33(8), pp: 1501-1518.
  • Sharma, Mahak; Divyadarshini, Ananya, & Singh, Vimal (2019). “Morphotectonic evolution of the Siwalik hills between the Yamuna and the markanda river exits, NW Himalaya”, Journal of the Geological Society of India, 94(5), pp: 453-463.
  • Shroder, John.; & Weihs, Brandon; (2010). “Geomorphology of the Lake Shewa landslide dam”, Badakhshan, Afghanistan, using remote sensing data. Geografiska Annaler: Series A, Physical Geography, 92(4), pp: 469-483.
  • Tapponnier, Paul; Mattauer, Maurice; Proust, François; & Cassaigneau, Christian (1981). “Mesozoic ophiolites, sutures, and arge-scale tectonic movements in Afghanistan”, Earth and Planetary Science Letters 52(2), pp: 355-371.
  • USGS, 2 - Hindu Kush region, Afghanistan, United States Geological Survey,  Catalog (1900-2011), 2011.
  • “M5.6 - central Afghanistan”, United States Geological Survey.
  • Vita-Finzi, Claudio (1986). Recent earth movements: an introduction to neotectonics, Academic Press.
  • Wheeler, Russell L.; Bufe, Charles G.; Johnson, Margo L.; & Dart, Richard L. (2005). Seismotectonic map of Afghanistan, with annotated bibliography”, Reston, VA, USA: US Department of the Interior, US Geological Survey.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 486
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 495





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب