پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,104,174 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,210,122 |
سیر تاریخی اشتغال زنان در بستر گفتمان‌های قبل و بعد از انقلاب اسلامی | ||
| زن در توسعه و سیاست | ||
| مقاله 3، دوره 20، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 23-44 اصل مقاله (447.89 K) | ||
| نوع مقاله: کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwdp.2021.326683.1008045 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه غنی پور خندابی* 1؛ محمد حسین اسدی داود آبادی* 2؛ امید علی احمدی3؛ علی روشنایی2 | ||
| 1دانشجوی دکترای تخصصی جامعه شناسی ، گرایش مسائل اجتماعی ایران ، دانشکده علوم انسانی ، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران | ||
| 2استادیارگروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی ، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران | ||
| 3استادیار گروه جامعه شناسی ، دانشکده علوم انسانی ، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران | ||
| چکیده | ||
| کار و اشتغال به‌عنوان شالودۀ تأمین درآمد و مایحتاج روزمره و بستر بروز خلاقیت‌ها و توانمندی‌های انسانی در طول تاریخ، فارغ از تأثیرات جنسیتی، سنی و طبقاتی نبوده است. محدودۀ نفوذ این متغیرهای اجتماعی را گفتمان غالب بر هر دوره، طی فرایند تاریخی و درون بافت اجتماعی- فرهنگی خاصی از طریق اعمال قدرت‌های موجود اجتماعی مشخص می‌کند. پژوهش حاضر با انتخاب نظریه و روش تحلیل گفتمان براساس خوانش لاکلا و موفه، جستاری در تاریخ اشتغال زنان و اثرات آن بر حیات فردی و اجتماعی زنان و خانواده ایرانی است. مبنای این تحلیل، اسناد و داده‌های تاریخی دوره‌های مختلف ایران در مقاطع پیشامدرن، دورۀ اقتصاد امتیازی قاجاریه، پهلوی و انقلاب اسلامی است. نتایج تحلیل نشان می‌دهد در گفتمان انقلاب اسلامی با دال مرکزی «تساوی و عدم تشابه حقوقی زن و مرد» نظامی معنایی از دال‌های عفاف و حجاب، تفکیک جنسیتی مشاغل و محل اشتغال و اولویت حضور زنان در خانواده شکل گرفته است. تأکید بر محیط سالم و امن شغلی و ایفای همزمان و دور از تنش نقش همسری و مادری در کنار نقش شغلی موجب تمایز و برتری اشتغال زنان در دورۀ پس از انقلاب با دورۀ پهلوی و دوره‌های قبل از آن بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گفتمان؛ اشتغال زن؛ سنت؛ مدرنیسم؛ انقلاب اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Historical Trend of Women’s Employment in the Context of Pre- and Post- Islamic Revolution Discourses | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fatemeh Ghanipour Khondabi1؛ Mohammad Hossein Asadi Davoodabadi2؛ Omid Ali Ahmadi3؛ Ali Roshanaie2 | ||
| 1Economic and Development Sociology– Iranian Social Issues Ph.D student, Faculty of Humanities, Ashtian Branch, Islamic Azad University, Ashtian, Iran. | ||
| 2Assistant Professor of Sociology Department, Faculty of Humanities, Ashtian Branch, Islamic Azad University, Ashtian, Iran. (advisor & corresponding author | ||
| 3Economic and Development Sociology Ph.D student, Faculty of Humanities, Ashtian Branch, Islamic Azad University, Ashtian, Iran. (Advisor) | ||
| چکیده [English] | ||
| As the foundation for making a living as well as a context to demonstrate human creativity and capabilities, job and employment have not been free from the effects of gender, age, and class throughout history. The boundaries of these social variables’ impacts are determined by the dominant discourse in each period in the historical trend and in a certain social-cultural texture through exercising existent social powers. By choosing discourse theory and analysis based on Laclau and Murphy, the present research explores the history of women employment and its effects on individual and social lives of Iranian women and families. The present research is based on historical documents and data from different periods of Iran history: pre-modern, Qajar colonial economy, Pahlavi, and Islamic Revolution. The results show that in the discourse of Islamic Revolution - with “equality and non-similarity of rights for men and women” being its central signifier – a semantic system of signifiers, such as chastity and hijab, segregation by gender in professions and workplaces, and expectation for women to be at home, has been formed. Emphasis on a healthy and safe workplace along with simultaneous and tensionless playing of wife and mother’s role have made women employment in Iranian post-revolution period distinctive and better in comparison with Pahlavi Period and before. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| discourse, women employment, tradition, modernism, Islamic revolution | ||
| مراجع | ||
|
[1] ابراهیمی، مریم؛ تاج‌مزینانی، علی‌اکبر؛ کرمی قهی، محمدتقی (1398). «تحلیل جنسیتی سیاست‌گذاری اشتغال در ایران پساانقلاب»، فصلنامۀ برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، شمارۀ 38 ،1-28.
[2] ابراهیمی، مهبد (2018). «صد زن؛ مروری بر شصت سال اشتغال زنان در ایران»، سایت بی‌بی‌سی، مورخ 3 دسامبر 2018، 12آذر 1397، http://www.bbc.com/persian/iran-46336036.
[3] اخوان‌کاظمی، بهرام (1389). نقد و ارزیابی گفتمان‌های اجتماعی‌ـ‌سیاسی مطرح در جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
[4] اشرفی، محسن (1367). «دستمزدها و قدرت خرید کارگران در ایران در سال‌های 1337-57»، اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شمارۀ 19.
[5] امام‌خمینی، روح‌الله (1390). جایگاه زن در اندیشۀ امام‌خمینی، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
[6] ---------، ----- (1379). صحیفۀ امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
[7] بامداد، شیدا (1375). «ساختار اشتغال زنان کشور و تغییرات آن در چهل سال گذشته و بررسی رابطۀ میزان‌های اشتغال زنان با عوامل اجتماعی-اقتصادی در شهرستان‌های ایران»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکدۀ علوم اجتماعی.
[8] بهنام، جمشید (1356). ساخت‌های خانواده و خویشاوندی در ایران، تهران: خوارزمی.
[9] بی‌یرویش، مانفرد (1363). زبان‌شناسی جدید، ترجمۀ محمدرضا باطنی، چ دوم، تهران: آگاه.
[10] تاجیک، محمدرضا (1384). گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران: مؤسسۀ توسعۀ علوم انسانی.
[11] جارالهی، عذرا (1372). «تاریخچۀ اشتغال زن در ایران»، فصلنامۀ علوم اجتماعی دانشگاه علامه‌طباطبایی، دورۀ 2، شمارۀ 3و4، صص 249-267.
[12] حسینی‌زاده، محمدعلی (1391). «از نهادگرایی تا گفتمان: درآمدی بر کاربرد نظریه‌های نهادگرایی در علوم سیاسی»، فصلنامۀ علوم سیاسی، سال پانزدهم، شمارۀ 60.
[13] حسینی‌زاده، محمدعلی (1383). «نظریۀ گفتمان و تحلیل سیاسی»، فصلنامۀ علوم سیاسی، شمارۀ 28.
[14] خاتم، اعظم (1379). «ساختار اشتغال زنان شهری قبل و بعد از انقلاب اسلامی»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پورتال علوم انسانی، مجلۀ گفت‌وگو، شمارۀ 28، صص 129-137.
[15] خبرگزاری دانشجو (1397). «رشد 16برابری پزشکان عمومی زن نسبت به زمان پیروزی»، گفت‌وگو با فاطمه آلیا، تاریخ دسترسی 14/11/1397، آنلاین: https://snn.ir/fa/news/743204/.
[16] دوران‍ت، وی‍ل‍ی‍ام‌‌ج‍ی‍م‍ز (1378). م‍ش‍رق‌‌زم‍ین گ‍اه‍وارۀ ت‍م‍دن، ترجمۀ اح‍م‍د آرام، ع.پ‍اش‍ای‍ی، ام‍ی‍رح‍س‍ی‍ن آری‍ان‌پ‍ور، تهران: علمی و فرهنگی.
[17] رستمی، الهه (1999). جنسیت، اشتغال و اسلام‌گرایی: تحقیقی در نقش اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران، ترجمۀ رؤیا رستمی، تهران: جامعۀ ایرانیان.
[18] رضازاده، علیرضا (1369). حیات اجتماعی زن در تاریخ ایران: قبل از اسلام، تهران: امیرکبیر.
[19] ریتزر، جورج و گودمن، داگلاس‌جی (1390). نظریۀ جامعه‌شناسی مدرن، ترجمۀ خلیل میرزایی و عباس لطفی‌زاده. تهران: جامعه‌شناسان.
[20] سلطانی، علی‌اصغر (1384). قدرت، گفتمان و زبان، تهران: نی.
[21] طباطبایی، محمدحسین (1370). تفسیر المیزان، ج4، ترجمۀ محمدرضا صالحی کرمانی، تهران: بنیاد علمی‌وفکری علامه‌طباطبایی با همکاری مرکز نشر فرهنگی رجاء.
[22] عبدالله یف (1360). کارگران ایرانی در اواخر قاجاریه، ترجمۀ مارنیا کاظم‌زاده، تهران: آگاه.
[23] علاسوند، فریبا (1382). نقد کنوانسیون رفع کلیۀ اشکال تبعیض علیه زنان، قم: مرکز مدیریت حوزۀ علمیه.
[24] فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمۀ گروه مترجمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
[25] قجری، حسینعلی؛ نظری، جواد (1392). کاربرد تحلیل گفتمان در تحقیقات اجتماعی، تهران: جامعه‌شناسان.
[26] کار، مهرانگیز (1379). زنان در بازار کار ایران، تهران: روشنگران.
[27] کرمی قهی، محمدتقی (1391). «تحلیل گفتمان سه برنامۀ توسعه با رویکردی به مسائل زنان و خانواده»، برنامه‌ریزی رفاه اجتماعی، سال چهارم، شمارۀ 13، 47 -74.
[28] کریمی، زهرا؛ جهان‌تیغ، الهام و ابراهیمی پورفائز، سهند (1395). «جایگاه زنان در بازار کار کشورهای درحال توسعۀ مسلمان و غیرمسلمان (2010-1995)»، پژوهشنامۀ زنان، سال هفتم، شمارۀ 1، 78-155.
[29] گولد، جولیوس و ویلیام ل کولب (1384). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمۀ گروه مترجمان به‌کوشش محمدجواد زاهدی، تهران: مازیار.
[30] لاکلا، ارنستو، موفه، شانتال (1393). هژمونی و استراتژی سوسیالیستی، ترجمۀ محمد رضایی، تهران: ثالث.
[31] مرکز آمار ایران (1375). سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
[32] مهدی، علی‌اکبر (1353). جامعه‌شناسی خانوادۀ ایرانی، تهران: پیام.
[33] میرسلیم، مصطفی و کاظم خورمهر (1389). جریان‌شناسی فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی ایران، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
[34] میلنر، آندرو و جف براویت (1385). درآمدی بر نظریۀ فرهنگی معاصر، ترجمۀ جمال محمدی، تهران: ققنوس.
[35] ون‌دایک، تئو اِی (1382). مطالعاتی در تحلیل گفتمان، ترجمۀ پیروز ایزدی و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
[36] یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
[37] یوسفی، احمدعلی (1390). «سیاست‌های راهبردی در اشتغال زنان از دید آموزه‌های اسلامی»، اقتصاد اسلامی، سال دهم، شمارۀ 39، 84-63.
[38] Goulding, Kristine (2013). Gender dimension of national employment policies. Geneva: International Labor Office.
[39] Jager.s (2001), Discourse and Knowledge: Theoretical Methogical Aspects of A Critical Discourse and Dispositive Analysis, in Methods of Critical Discourse Analysis, London, Sage, pp 32-62.
[40] Jorgenson, M and Philips, L (2002), Discourse analysis as theory and method, London: Sage Publications.
[41] Laclau, E and Mouffe (1985). Hegemony and socials strategy: toward a radical democratic .London: Verso.
[42] Schiffrin, D (1994). Approaches to discourse, Oxford and Cambridge: Blackwell. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,163 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 648 |
||