استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
چکیده
در دهه 1380، جنبشی چپگرایانه در دانشگاهها شکل گرفت که تاکنون دیدگاهها و مواضعِ آن درباره دولت بررسی نشده است. هدف مقاله حاضر بازشناسی تعارضهای جنبش دانشجویی با حوزه سیاست و شناختِ رویکرد دانشجویانِ چپگرا نسبت به دولت است. بررسی نقش فضای باز سیاسی در رشد جنبش چپ دانشجویی و بازشناسی دیدگاه‌های این دانشجویان در این خصوص، سؤالاتِ اصلیِ تحقیق بوده است. این پژوهش با رویکرد کیفی انجام گرفته و برای گردآوری نظرات کنشگران، از روشِ مصاحبه با «افراد مطلع مهم» استفاده شده است. نتایج نشان دادند که رخدادهای تیر 78 و نیز اعتراض دانشجویان در سال 82 به خصوصی شدن دانشگاهها بستری سیاسی برای شکلگیری اعتراضات دانشجویی چپگرا بوده است. برخی مصاحبه شوندگان معتقد به نقش مساعد فضای سیاسی دهه ۷۰ در رشد نشریات و نیز تفاوتِ فضای سیاسیِ آن دوره در مقایسه با دولت قبل بودند، حال آن که برخی دیگر رشد چپگرایی را ناشی از بن بست رویکرد سیاسیِ دولت هشتم میدانستند. از دیدِ گروه دوم، گسترش چپ در دانشگاه نه لزوماً نتیجه توسعه سیاسی بلکه برآیند اقتصاد سیاسی جامعه و نیز تأثیر تغییرات تکنولوژیک بوده که امکان کنترل را در آن دوران کاهش داده است.
Department of cultural studies -Institute for social and cultural studies
چکیده [English]
.
مراجع
کتاب‌ها
رنجبران، داوود (1388). بررسی جریان مارکسیسم دانشجویی در ایران، تهران، چاپ اول، انتشارات ساحل اندیشه (سات).
فلیک، اووه (1393). مقدمهای بر تحقیق کیفی ترجمه هادی جلیلی، تهران نشر نی.
کاتوزیان، محمد علی (1381). تضاد دولت و ملت: نظریه تاریخ و سیاست در ایران، ترجمه علیرضا طیب، چاپ دوم، تهران، نشر نی.
لنین، ولادیمرایلیچ اولیانوف (1384). مجموعه آثار لنین، جلد اول، ترجمه محمد پورهرمزان ویراستار عزیرالله علیزاده،تهران، انتشارات فردوس.
لوکزامبورگ، رزا (1381). اصلاح یا انقلاب ترجمه اسدالله کشاورزی، تهران، انتشارات آزاد مهر.
مارکوزه، هربرت و پوپر، کارل (1361) انقلاب یا اصلاح، ترجمه هوشنگ وزیری، تهران، چاپ سوم، انتشارات خوارزمی.
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دفتر مرکزی حراست (1383). کالبد شکافی اعتراضات دانشجویی خرداد و تیر 1382، تهران، ناشر وزارت علوم.
مقالات
احمدی حاجیکلایی، حمید و پورابراهیم اهوازی، محمد صادق (1395) چپ دانشجویی در دهه 80، خبرگزاری فارس، کد خبر: ۶۷۴۴۵۱ قابل بازیابی در: https://www.tabnak.ir/fa/news/
حسینی، حسن (1389). بازخوانی سیر تحولات گروههای چپ مارکسیستی در دانشگاهها تکاپو برای احیای یک جسد پوسیده روزنامه کیهان، شماره 19885 مورخ 21 اسفند 1389
آسایش، کریم (1393). مصاحبه با کریم آسایش، ویژه نامه روز دانشجو، آذر 1393. از سلسله مطالب سایت «طبقه دات کام» به مناسبت روز دانشجو. صص 90-84 برگرفته از: com
امین، سیامک (1388). چپ دانشجویی، گفتگوی اشتراک با سیامک امین به آدرس:
http://tadarok.org/index.php/issues/item/764
همچنین قابل بازیابی در: چپ دانشجوئی؛، گفتگوی اشتراک با هفت تن از دانشجویان، چهارشنبه 4 آذر ١٣٨٨در: http://www.ofros.com/mosahebe/eshterak_mosahebeha.htm
باقری، بهزاد (1393). چرا سکوت؟ نظر سنجی از رفقا صباغ، باقری، پورعبدالله و آسایش؛ پاسخهای رفیق بهزاد باقری، آذر 1393، از سلسله مطالب سایت «طبقه دات کام» به مناسبت روز دانشجو برگرفته از: com
پورعبدالله، محمد (1393). مصاحبه با محمد پورعبدالله، ویژه‌نامه روز دانشجو، آذر 1393، از سلسله مطالب سایت «طبقه دات کام» به مناسبت روز دانشجو برگرفته از com
توانچه عابد (1393). مصاحبه با عابد توانچه، ویژه‌نامه روز دانشجو، آذر 1393، از سلسله مطالب سایت «طبقه دات کام» به مناسبت روز دانشجو برگرفته از: com
ثقفی، محسن (1392). نگاهی به جنبش دانشجویی چپ در دهه 80 برگرفته از وبلاگ نویسنده، قابل بازیابی در: http://mohsensaghafy.com/ArticleFa.aspx?Id=24
حجاریان، سعید (1385). هنوز هم به استراتژی فشار از پایین و چانه‌زنی در بالا معتقدم، گفت‌وگوی خبرگزاری فارس با سعید حجاریان در 9/8/1385 قابل بازیابی در :
https://www.farsnews.com/news/8508060195
حسینی، حسین (1390). در سودای یک مکتب پوسیده، پایگاه تحلیلی تبیینی برهان، قابل بازیابی در نشانی: ir/NSite/FullStory/Print/?Id=1394
حزب توده (1380). پا به پای دانشجویان در سنگر پیکار، مبارزه ادامه دارد، حزب توده ایران و جنبش دانشجویی میهن ما. انتشارات حزب توده ایران، قابل بازیابی در:
http://www.tudehpartyiran.org
سلطان بیگی، نسیم (1393). مصاحبه با نسیم سلطان بیگی، ویژه‌نامه روز دانشجو، آذر 1393، از سلسله مطالب سایت «طبقه دات کام» به مناسبت روز دانشجو، صص47-42 برگرفته از:
Tabaghe.com
عبدی، عباس (1392). سرنوشت محتوم تحلیل جامعه شناختی سوم تیر، قابل بازیابی در نشانی:
کرمانیان، سارا (1393). مصاحبه با سارا کرمانیان، ویژه نامه روز دانشجو، آذر 1393، از سلسله مطالب سایت «طبقه دات کام» به مناسبت روز دانشجو، صص 62-55 برگرفته از: com
معارفی پور، حسن (1388). چپ دانشجویی، گفتگوی اشتراک با حسن معارفی پور قابل بازیابی در:
چپ دانشجوئی، گفتگوی اشتراک با هفت تن از دانشجویان، چهارشنبه 4 آذر ١٣٨٨در:
