پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,502 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,117,520 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,223,112 |
سنجش تعادل توسعة شهرنشینی و محیط زیست در استان خراسان رضوی | ||
| مجله علمی " آمایش سرزمین " | ||
| دوره 14، شماره 2، مهر 1401، صفحه 463-490 اصل مقاله (1.78 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jtcp.2022.342138.670322 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین آقاجانی1؛ فرناز سرکاری* 2 | ||
| 1استادیار، گروه توسعة پایدار شهری‌ـ منطقه‌ای جهاد دانشگاهی مشهد، مشهد، ایران | ||
| 2کارشناس‌ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| توسعة شهرنشینی متناسب با محیط زیست موضوعی مهم برای پایداری است. درک درست رابطة بین شهرنشینی و محیط زیست برای توسعة هماهنگ هر دو سیستم بسیار ضروری است. در دهه‌های اخیر گسترش شهرنشینی و زیرساخت‌های انسان‌ساخت بدون توجه به منابع محیط زیست رو به افزایش بوده است که باعث آثار فراوانی از قبیل کاهش منابع و آلودگی‌های محیط زیستی شده و آیندة توسعة پایدار استان را به‌شدت تهدید کرده است. در این مطالعه تعادل بین زیرسیستم‌های شهرنشینی و محیط زیست با استفاده از مدل درجة هماهنگی دوگانه در شهرستان‌های استان خراسان رضوی بررسی و رتبه‌بندی شهرستان‌ها بر اساس امتیاز درجة هماهنگی دوگانه انجام شد. بر اساس امتیاز شهرستان‌ها، در هر زیرسیستم، شهرستان‌ها در چهار منطقة 1. فشار شهرنشینی؛ 2. فشار محیط زیستی؛ 3. فشار دوگانه؛ 4. عدم فشار تقسیم و رابطة بین درجة هماهنگی دوگانه و مناطق با یک‌دیگر مقایسه شده است. نتایج نشان می‌دهد شهرستان‌های گناباد (0.66) و درگز (0.62) به ترتیب بالاترین امتیاز تعادل را به دست آورده و در دستة تعادل اولیه قرار گرفتهاند. شهرستان‌های خوشاب (0.36)، مه‌ولات (0.38)، داورزن (0.39) به ترتیب پایین‌ترین وضعیت تعادل را داشته و در دستة عدم تعادل متوسط جای گرفتهاند؛ درحالی‌که اکثر شهرستان‌های قرارگرفته در مناطق فشار دوگانه و فشار زیست‌محیطی در دستة عدم تعادل کم واقع شده‌اند و اکثر شهرستان‌های واقع در مناطق عدم فشار و دارای فشار شهرنشینی در دستة نزدیک به تعادل جای گرفتهاند. به طور کلی بر اساس محاسبات انجام‌شده درجة هماهنگی دوگانه از منطقة فشار دوگانه به منطقة دارای فشار زیست‌محیطی و بعد از آن منطقة دارای فشار شهرنشینی و در انتها منطقة عدم فشار در حال افزایش بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تعادل زیرسیستم‌ها؛ تقسیم‌بندی؛ درجة هماهنگی دوگانه؛ شهرنشینی؛ محیط زیست | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Measurement of the Balance Between Urbanization Development and Environment in Khorasan Razavi Province | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Aghajani1؛ Farnaz Sarkari2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Regional Sustainable Urban Development, Academic Center | ||
| 2. MSc of Urban Planning, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The development of urbanization in accordance with environment is an important issue for sustainability. A correct understanding of the relationship between urbanization and environment is highly vital for the coordinated development of both systems. In recent decades, the expansion of urbanization and manmade infrastructure without taking into account the environmental resources has been increasing. This has led to numerous consequences such as the reduction of environmental resources and the escalation of environmental pollution, and has severely endangered the future of sustainable development in Khorasan Razavi province. In the study at hand, the balance among urbanization and environment subsystems was examined using the coupling coordination degree model in the cities of Khorasan Razavi province. The ranking of cities was done based on the coupling coordination degree scores. Based on the scores of cities in each subsystem, the cities were divided into four areas, namely areas under urbanization pressure, areas under environment pressure, areas under dual pressure, and areas under no pressure, and the relationships between the coupling coordination degree and the areas were compared. The results showed that Gonobad (.66) and Dargaz (.62) cities have achieved the highest balance score and have been classified in the primary balance group. On the other hand, Khoshab (.36), Mahwelat (.38), and Davarzan (.39) cities had the lowest rate of balance and were classified in the average imbalance group. While the majority of the cities located in the areas under double pressure and environment pressure were classified in the low imbalance group, most of the cities located in the areas under no pressure and urbanization pressure were grouped in the near-to-balance category. Overall, based on the calculations made in this study, the coupling coordination degree has been increasing from dual pressure area to area under environmental pressure, then to the area under urbanization pressure, and finally to the area under no pressure. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| urbanization, environment, coupling coordination degree, partition, balance of subsystems | ||
| مراجع | ||
|
پریزادی، ط.؛ ح. میرزازاده (1397). «توسعة منطقه‌ای در ایران با رویکرد عدالت توزیعی»، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی (علوم جغرافیایی)، 18(50)، ص 179 ـ 198.
جعفری، ف.؛ س. کرمی؛ ا. حاتمی؛ ه. اسدزاده (1399). «تحلیل فضایی توسعة منطقه‌ای کشور بر مبنای شاخص‌های اجتماعی»، آمایش سرزمین، ص 12(1)، ص 1 ـ 28.
رهنما، محمدرحیم؛ حسین آقاجانی (1391). «تحلیل نابرابری‌های فضایی در استان خراسان رضوی»، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، ۱۶(۱)، ص 63 ـ ۸۷.
سرمدی، ه.؛ ا. صالحی؛ ل. زبردست؛ م. آقابابایی (1397). «ارزیابی کمیت مؤلفة آب کلان‌شهر تهران بر اساس مدل DPSIR»، علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، 22(2)، ص 301 ـ 315.
References
Jafari, F., Karami, S., Hatami, A., & Asadzadeh, H. (2020). “Spatial Analysis of Regional Development of the Country based on Social Indicators”. Town and Country Planning, 12(1), 1-28. (in Persian) doi: 10.22059/jtcp.2020.287361.670015
Mirzazadeh, H. & Parizadi, T. (2018). “Analysis of Factors Affecting Regional Development in Iran”, Journal of Applied researches in Geographical Sciences, pp 179-198. (in Persian) http://jgs.khu.ac.ir/article-1-2743-fa.html
Rahnama, M.R. & Aghajani, H. (1391). “Analysis of spatial inequalities in Khorasan Razavi province”, Planning and arranging space, 16(1), pp. 63-87. (in Persian) http://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-6374-fa.html
Sarmadi, H., Salehi, A., Zbardast, L., & Aghababaei, M. (2018). “Quantitative evaluation of water component of Tehran metropolis based on DPSIR model”, Soil and Water Sciences (Agricultural Science and Technology and Natural Resources), 22(2), pp. 301-315. (in Persian) https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=534705
Cai, J., Li, X., Liu, L., Chen, Y., Wang, X., & Lu, S. (2021). "Coupling and coordinated development of new urbanization and agro-ecological environment in China", Sci Total Environ, 776, 145837. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2021.145837
Cui, D., Chen, X., Xue, Y., Li, R., & Zeng, W. (2019). "An integrated approach to investigate the relationship of coupling coordination between social economy and water environment on urban scale - A case study of Kunming", J Environ Manage, 234, pp. 189-199. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2018.12.091
Cui, X., Fang, C., Liu, H., & Liu, X. (2019). "Assessing sustainability of urbanization by a coordinated development index for an Urbanization-Resources-Environment complex system: A case study of Jing-Jin-Ji region, China", Ecological Indicators, 96, pp. 383-391. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2018.09.009
Fan, W., Wang, H., Liu, Y., & Liu, H. (2020). "Spatio-temporal variation of the coupling relationship between urbanization and air quality: A case study of Shandong Province", Journal of Cleaner Production, 272. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.122812
Fang, X., Shi, X., Phillips, T. K., Du, P., & Gao, W. (2021). "The Coupling Coordinated Development of Urban Environment Towards Sustainable Urbanization: An Empirical Study of Shandong Peninsula, China", Ecological Indicators, 129. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2021.107864
Franco, S., Mandla, V. R., & Ram Mohan Rao, K. (2017). "Urbanization, energy consumption and emissions in the Indian context A review", Renewable and Sustainable Energy Reviews, 71, pp. 898-907. https://doi.org/10.1016/j.rser.2016.12.117
Fu, S., Zhuo, H., Song, H., Wang, J., & Ren, L. (2020). "Examination of a coupling coordination relationship between urbanization and the eco-environment: a case study in Qingdao, China", Environ Sci Pollut Res Int, 27(19), pp. 23981-23993. https://doi.org/10.1007/s11356-020-08683-7
Gan, L., Shi, H., Hu, Y., Lev, B., & Lan, H. (2020). "Coupling coordination degree for urbanization city-industry integration level: Sichuan case", Sustainable Cities and Society, 58. https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102136
Li, B., Chen, D., Wu, S., Zhou, S., Wang, T., & Chen, H. (2016). "Spatio-temporal assessment of urbanization impacts on ecosystem services: Case study of Nanjing City, China", Ecological Indicators, 71, pp. 416-427. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2016.07.017
Li, Q., Zhao, Y., Li, S., & Zhang, L. (2021). "Spatial-temporal characteristics of the coupling coordination of social security and economic development in China during 2002–2018", Regional Sustainability, 2(2), pp. 116-129. https://doi.org/10.1016/j.regsus.2021.04.001
Li, W., Wang, Y., Xie, S., & Cheng, X. (2021). "Coupling coordination analysis and spatiotemporal heterogeneity between urbanization and ecosystem health in Chongqing municipality, China", Sci Total Environ, 791, 148311. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2021.148311
Li, Y., Li, Y., Zhou, Y., Shi, Y., & Zhu, X. (2012). "Investigation of a coupling model of coordination between urbanization and the environment", J Environ Manage, 98, pp. 127-133. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2011.12.025
Liu, J., Tian, Y., Huang, K., & Yi, T. (2021). "Spatial-temporal differentiation of the coupling coordinated development of regional energy-economy-ecology system: A case study of the Yangtze River Economic Belt", Ecological Indicators, 124. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2021.107394
Liu, Y., Yang, R., Sun, M., Zhang, L., Li, X., Meng, L., Wang, Y., & Liu, Q. (2022). "Regional sustainable development strategy based on the coordination between ecology and economy: A case study of Sichuan Province, China", Ecological Indicators, 134. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2021.108445
Sun, M., Li, X., Yang, R., Zhang, Y., Zhang, L., Song, Z., Liu, Q., & Zhao, D. (2020). "Comprehensive partitions and different strategies based on ecological security and economic development in Guizhou Province, China", Journal of Cleaner Production, 274. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.122794
Tian, Y., Zhou, D., & Jiang, G. (2020). "Conflict or Coordination? Multiscale assessment of the spatio-temporal coupling relationship between urbanization and ecosystem services: The case of the Jingjinji Region, China", Ecological Indicators, 117. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2020.106543
Tomal, M. (2021). "Evaluation of coupling coordination degree and convergence behaviour of local development: A spatiotemporal analysis of all Polish municipalities over the period 2003–2019", Sustainable Cities and Society, 71. https://doi.org/10.1016/j.scs. 2021, 102992
Wang, X., Huang, X., Zhang, X., Yan, Y., Zhou, C., Zhou, J., & Feng, X. (2022). "Analysis of the spatio-temporal change of social-ecological system coupling: A case study in the Qinghai-Tibet Plateau", Global Ecology and Conservation, 33. https://doi.org/10.1016/j.gecco.2021.e01973
Xiao, R., Yu, X., Xiang, T., Zhang, Z., Wang, X., & Wu, J. (2021). "Exploring the coordination between physical space expansion and social space growth of China’s urban agglomerations based on hierarchical analysis", Land Use Policy, 109. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2021.105700
Xiao, Y., Tian, K., Huang, H., Wang, J., & Zhou, T. (2021). "Coupling and coordination of socioeconomic and ecological environment in Wenchuan earthquake disaster areas: Case study of severely affected counties in southwestern China", Sustainable Cities and Society, 71. https://doi.org/10.1016/j.scs.2021.102958
Zhang, Z. & Li, Y. (2020). "Coupling coordination and spatiotemporal dynamic evolution between urbanization and geological hazards-A case study from China", Sci Total Environ, 728, 138825. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.138825
Zhao, G., Liang, R., Li, K., Wang, Y., & Pu, X. (2021). "Study on the coupling model of urbanization and water environment with basin as a unit: A study on the Hanjiang Basin in China", Ecological Indicators, 131. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2021.108130
Zhou, D., Tian, Y., & Jiang, G. (2018). "Spatio-temporal investigation of the interactive relationship between urbanization and ecosystem services: Case study of the Jingjinji urban agglomeration, China", Ecological Indicators, 95, pp. 152-164. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2018.07.007 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 391 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 346 |
||