سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,473
تعداد مقالات69,969
تعداد مشاهده مقاله122,749,703
تعداد دریافت فایل اصل مقاله95,899,367
احمدی, عباس, نصرتی, علی, حسینی زیدی, سید ابوالقاسم. (1401). واکاوی تزاحم حق حبس و حق استمتاع بین زوجین و راه‌کارهای حل آن. , 55(1), 29-7. doi: 10.22059/jjfil.2022.332815.669253
عباس احمدی; علی نصرتی; سید ابوالقاسم حسینی زیدی. "واکاوی تزاحم حق حبس و حق استمتاع بین زوجین و راه‌کارهای حل آن". , 55, 1, 1401, 29-7. doi: 10.22059/jjfil.2022.332815.669253
احمدی, عباس, نصرتی, علی, حسینی زیدی, سید ابوالقاسم. (1401). 'واکاوی تزاحم حق حبس و حق استمتاع بین زوجین و راه‌کارهای حل آن', , 55(1), pp. 29-7. doi: 10.22059/jjfil.2022.332815.669253
احمدی, عباس, نصرتی, علی, حسینی زیدی, سید ابوالقاسم. واکاوی تزاحم حق حبس و حق استمتاع بین زوجین و راه‌کارهای حل آن. , 1401; 55(1): 29-7. doi: 10.22059/jjfil.2022.332815.669253

واکاوی تزاحم حق حبس و حق استمتاع بین زوجین و راه‌کارهای حل آن

فقه و مبانی حقوق اسلامی
دوره 55، شماره 1، شهریور 1401، صفحه 29-7    اصل مقاله (288.79 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2022.332815.669253
نویسندگان
عباس احمدی1؛ علی نصرتی* 2؛ سید ابوالقاسم حسینی زیدی* 3
1کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران؛
2استادیار گروه فقه و مبانی حقوق، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران
3استادیار گروه فقه و مبانی حقوق، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران؛
چکیده
مهریه از اموری است که در عقد توافق می‌شود و به مجرد انشاء عقد، زن، مالکیت بر آن پیدا می‌کند و حق مطالبه آن را از زوج دارد؛ شارع و به تبع آن قانون‌گذار عرفی برای ضمانت اجرایی وصول مهریه، برای زن با شرایطی، حق حبس جعل کرده‌، که زن با امتناع از تمکین، مهریه خود را وصول کند. از طرف دیگر با انعقاد عقد، مرد حق استمتاع داشته و می‌تواند از زن، لذت جنسی ببرد. در صورت اعمال هم‌زمان این دو حق، تزاحم بین آن دو ایجاد می‌شود چرا که در صورت اعمال حق حبس، مرد دیگر توان استمتاع جنسی را نداشته و حق او محدود می‌شود. در این نوشتار، با روش توصیفی ـ تحلیلی به بیان راه حل این تزاحم پرداخته و فروضی را که حق استمتاع زوج مقدم است، چهار مورد: تقدم شرط؛ تقدم حکم حاکم راجع به تقسیط مهر بر حق حبس؛ مؤجل بودن مهریه؛ فرض عندالاستطاعه قرار گرفتن تأدیه مهر، بوده و فروضی که در آن حق حبس زوجه مقدم است در سه مورد: فرض وجود مهریه عند الإستطاعه و متعارف؛ تفویض مهر؛ تفویض بضع و عدم توافق بر مهریه، مورد بررسی قرار گرفته است.
 
کلیدواژه‌ها
تزاحم؛ زوجین؛ حق حبس؛ حق استمتاع
عنوان مقاله [English]
An Investigation into the Conflict between Lien and the Right of Enjoyment between Couples and the Procedure to Solve it
نویسندگان [English]
a a1؛ a n2؛ abolghasem hoseini3
1Senior expert of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Razavi University, Mashhad, Iran;
2Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Razavi University, Mashhad, Iran
3Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Razavi University, Mashhad, Iran;
چکیده [English]
Dowry is one of the issues agreed in the marriage contract and as soon as the marriage contract is written, the wife acquires its ownership and has the right to demand it from the husband. The lawgiver and consequently the customary legislator, has forged a lien for a woman with some conditions for the executive guarantee of receiving the dowry, so that the woman can receive her dowry by refusing to obey. On the other hand, by concluding a marriage, a man has the right of enjoyment and can derive sexual pleasure from the woman. If these two rights are exercised simultaneously, there will be a conflict between them, because if the lien is exercised, the man will no longer be able to enjoy sexually and his right will be restricted. The solution to the conflict is discussed in this paper and the assumptions in which the right of enjoyment of the spouse takes precedence include four cases: the precedence of the condition; priority of the ruler verdict regarding the dowry payment by installments over the lien; the dowry being delayed; the assumption that the dowry payment should be made when possible, and the assumptions in which the lien of the wife takes precedence is in three cases: the assumption of the existence of conventional dowry and upon capability; delegation of dowry; tafwīḍ al-buḍ‘ (not determining the marriage portion in marriage contract) and disagreement over the dowry, have been investigated.
کلیدواژه‌ها [English]
conflict, couples, lien, the right to enjoy
مراجع

        .1 قرآن کریم.

  1. آخوند خراسانی، محمّدکاظم بن حسین، حاشیة المکاسب (للآخوند)، اوّل، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1406ق.
  2. 3. ابن اثیر، مبارک بن محمّد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، اوّل، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، بی‌تا.
  3. ابن ادریس حلّی، محمّد بن منصور بن احمد، أجوبة مسائل و رسائل فی مختلف فنون المعرفة، اول، قم، دلیل ما، 1429ق.
  4. ---------- ، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1410ق.
  5. ابن براج، قاضی، جواهر الفقه، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، 1411ق.
  6. ابن فارس، ابوالحسین احمد بن زکریا، معجم مقائیس اللغة، اوّل، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، 1404ق.
  7. ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین، محمّد بن مکرم، لسان العرب، سوّم، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر، 1414ق.
  8. اسماعیلی، محسن؛ توکلی کیا، امید، «شرط ارتکازی در فقه امامیه وحقوق ایران»، پژوهشنامه حقوق اسلامی سال دوازدهم، شماره 2، پاییز و زمستان 1390ش.
  9. اصفهانی، سیّد ابو الحسن، وسیلة النجاة (مع حواشی الإمام الخمینی)، اوّل، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی «قدس سره»، 1422ق.
  10. اصفهانی، محمّدحسین کمپانی، حاشیة کتاب المکاسب (للأصفهانی، ط - الحدیثة)، اوّل، قم، أنوار الهدی، 1418ق.
  11. امامی، سیّد حسن، حقوق مدنی، تهران، انتشارات اسلامیة، بی‌تا.
  12. انصاری، مرتضی، المکاسب، سوّم، قم، مؤسسه مطبوعاتی دار الکتاب، 1410ق.
  13. ----------، کتاب النکاح، اوّل، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، 1415ق.
  14. ایروانی، علی بن عبد الحسین نجفی، حاشیة المکاسب، اوّل، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1406ق.
  15. بحرانی، آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، اوّل، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1405ق.
  16. جعفری لنگرودی، محمّدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1370ش.
  17. ---------- ، حقوق خانواده، اوّل، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1368ش.
  18. جمعی از پژوهشگران زیر نظر شاهرودی، سیّد محمود هاشمی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت «علیهم‌السّلام»، اوّل، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت «علیهم‌السّلام»، 1426ق.
  19. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، اوّل، بیروت، دار العلم للملایین، 1410ق.
  20. حائری، سید علی بن محمّد طباطبایی، ریاض المسائل (ط - الحدیثة)، اول، قم، مؤسسه آل البیت «علیهم‌السّلام»، 1418ق.
  21. حبیبی تبار، جواد، تقریرات درس خارج نکاح آیت الله حبیبی تبار، تنظیم مؤسسه گام به گام، قم، 1391ش.
  22. ----------، گام به گام با حقوق خانواده، تهران، نشر المیزان، 1395ش.
  23. حسینی، محمّد، الدلیل الفقهی تطبیقات فقهیة لمصطلحات علم الأصول، اوّل، دمشق، مرکز ابن ادریس الحلی للدارسات الفقهیه‏، 2007م.
  24. ----------، معجم المصطلحات الأصولیة، اوّل، بیروت، موسسه العارف للمطبوعات‏، 1415ق.
  25. حسنی، علیرضا، حقوق متقابل زوجین در روابط زناشویی، دامغان، انتشارات دانشگاه آزاد، 1388ش.
  26. حکیم، سیّدمحسن طباطبایی، منهاج الصالحین (المحشّی للحکیم)، اوّل، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1410ق.
  27. حیدرپور، البرز، حقوق خانواده انعقاد ازدواج دائم ـ آثار و انحلال آن، اهواز، انتشارات مهزیار، 1385ش.
  28. خمینی، سیّد روح الله، تحریر الوسیلة، اوّل، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، بی‌تا،.
  29. خوانساری، سید احمد بن یوسف، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1405ق.
  30. خویی، سیّد ابوالقاسم موسوی، مصباح الفقاهة، بی‌جا، بی‌تا.
  31. روشن، محمّد، مباحثی از حقوق خانواده، تهران، انتشارات جنگل، 1389ش.
  32. ره‌پیک، سیامک؛ جانباز سوادکوهی، علی، «اثر تمکین عام در سقوط حق حبس زوجه»، فصلنامه نقد رای، شماره1، زمستان 1391ش.
  33. سبزواری، محمّدباقر بن محمّد مؤمن، کفایة الأحکام، اوّل، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1423ق.
  34. سعیدی، محمّدعلی؛ وهاب‌زاده، عباسعلی، «بررسی شرط عند الاستطاعه در مهریه»، آموزه‌های حقوقی، شماره13، بهار 1389ش.
  35. سیمایی صراف، حسین، شرط ضمنی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، 1380ش.
  36. شریف، علی، نفقه و تمکین در حقوق خانواده، بی‌جا، نشر بشارت، 1376ش.
  37. شریف مرتضی، علی بن حسین موسوی، الإنتصار فی إنفرادات الإمامیة، اوّل، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1415ق.
  38. شهبازی، عبد الوهاب، حق حبس در عقد نکاح، اوّل، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1386ش.
  39. شهید ثانی، زین الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّی ـ کلانتر)، اوّل، قم، کتابفروشی داوری، 1410ق.
  40. ---------- ، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، اوّل، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1413ق.
  41. شهیدی، مهدی، شروط ضمن عقد، تهران، انتشارات مجد، بی‌تا.
  42. شیخ طوسی، ابوجعفر محمّد بن حسن، الخلاف، اوّل، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1407ق.
  43. ---------- ، المبسوط فی فقه الإمامیة، سوّم، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، 1387ق.
  44. ---------- ، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، دوّم، بیروت، دار الکتاب العربی،1400ق.
  45. شیخ مفید، محمّد بن محمّد بن نعمان عکبری، أحکام النساء، اوّل، قم، بی‌تا.
  46. صاحب بن عباد، اسماعیل، المحیط فی اللغة، اوّل، بیروت، عالم الکتاب، 1414ق.
  47. صنقور، محمّد، المعجم الأصولی، دوّم، قم، منشورات الطیار، 1428ق.
  48. طاهری، حبیب الله، حقوق مدنی، دوّم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1418ق.
  49. طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، سوّم، تهران، کتابفروشی مرتضوی، 1416ق.
  50. عرفانی، توفیق، مهریه در رویه قضایی، تهران، انتشارات جاودانه، 1387ش.
  51. علامه حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، اوّل، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1413ق.
  52. ----------، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، دوّم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1413ق.
  53. عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات امیر کبیر، 1362ش.
  54. 55. فانی اصفهانی، علی، آراء حول مبحث الألفاظ فی علم الأصول، اوّل، قم، انتشارات رضا مظاهری‏، 1401ق.
  55. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، دوّم، قم، نشر هجرت، 1410ق.
  56. قنبرپور، بهنام؛ آیتی، سیّد محمّدرضا، «بررسی فقهی و حقوقی شروط ناظر بر روابط جنسی (شرط عدم تمکین خاص)»، مبانی فقهی حقوق اسلامی، شماره 12، پاییز و زمستان 1392ش.
  57. کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، تهران، انتشارات به‌نشر، 1368ش.
  58. ----------، مبانی حقوق عمومی، تهران، نشر دادگستر، 1377ش.
  59. لطفی، اسدالله، حقوق خانواده، تهران، انتشارات خرسندی، 1388ش.
  60. محقق حلّی، نجم الدین، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، دوّم، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1408ق.
  61. محقق داماد، مصطفی، بررسی فقهی حقوق خانواده ـ نکاح و انحلال آن، اوّل، قم، مرکز نشر علوم اسلامی، بی‌تا.
  62. ----------، 1388ش، نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، 1388ش.
  63. محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، دوّم، قم، مؤسسه آل البیت «علیهم‌السّلام»، 1414ق.
  64. مختاری، محمّدحسین، مرادی، علی اصغر، فرهنگ اصطلاحات فقهی، تهران، انجمن قلم ایران، 1377ش.
  65. مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، فرهنگ نامه اصول فقه، اوّل، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه‏، 1389ش.
  66. مسجدسرایی، حمید، 1391ش، ترمنولوژی فقه: اصطلاح شناسی فقه امامیه: به انضمام فهرست تفصیلی احکام مربوطه، تهران پیک کوثر، 1391ش.
  67. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، اوّل، تهران، مرکز الکتاب للترجمة و النشر، 1402ق.
  68. معاونت آموزش قوه قضاییه، رویه قضایی ایران در ارتباط با دادگاه‌های خانواده، تهران، انتشارات جنگل، 1387ش.
  69. مکارم شیرازی، ناصر، احکام بانوان، یازدهم، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب «علیه‌السّلام»، 1428ق.
  70. ---------- ، کتاب النکاح، اوّل، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب «علیه‌السّلام»، 1424ق.
  71. معین، محمّد، فرهنگ فارسی (یک جلدی)، تهران، مهارت، 1381ش.
  72. مؤسسه دائره المعارف الفقه الاسلامی، موسوعه الفقه الإسلامی طبقاً لمذهب اهل البیت «علیهم‌السّلام»، قم، مؤسسه دائره المعارف الفقه الاسلامی، 1388ش.
  73. میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمّدحسن، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، اوّل، تهران، مؤسسه کیهان، 1413ق.
  74. نائینی، محمّدحسین، منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، اوّل، تهران، المکتبة المحمدیة، 1373ق.
  75. نجفی، محمّدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، هفتم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1404ق.
  76. وفادار، علی، حقوق خانواده (حقوق مدنی 5)، تهران، انتشارات وفادار، 1380ش.
  77. واسطی زبیدی، محب‌الدین سیّد محمّد مرتضی حسینی، تاج العروس من جواهر القاموس، اوّل، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، 1414ق.
  78. یثربی قمی، علی محمّد، حقوق خانواده (در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران)، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، 1387ش.
  79. یزدی، سیّد محمّدکاظم طباطبایی، حاشیة المکاسب، دوّم، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1421ق.
 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 436
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 556


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب