پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,572 |
| تعداد مقالات | 71,027 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,499,160 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,761,550 |
وضعیت بهداشت عمومی در عصر قاجار از نگاه سیاحان خارجی (1227-1304ش) | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| دوره 12، شماره 1، اردیبهشت 1401، صفحه 89-106 اصل مقاله (688.71 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2022.345573.1131 | ||
| نویسندگان | ||
| خدیجه عالمی* 1؛ فاطمه علی محمد2 | ||
| 1عضو هیات علمی و استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران | ||
| 2دانش آموخته کارشناسی ارشد ایران شناسی، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| تاریخ اجتماعی، یکی از علومی است که تغییرات زندگی مردم را در دوره‌های مختلف تاریخی بررسی کرده و آن‌ها را به نقد می‌کشد. مسئلۀ بهداشت مردم و به‌طورکلی تغییراتی که در دورۀ قاجار در طب به وجود آمد، جزو مواردی است که در تاریخ اجتماعی این دوره حائز اهمیت است. با ورود سیاحان خارجی به ایران که برخی از آنان پزشک بودند، بهداشت تعریف دیگری به خود گرفت و مردم ایران با جنبه‌های جدیدی از پزشکی و درمان و داروها روبه‌رو شدند که متفاوت از طب بومی آن‌ها بود. در دورۀ قاجار به دلیل تضادها و معضلات سیاسی و اجتماعی، بهداشت عمومی در وضع مناسبی قرار نداشت. بدین سبب دولت‌مردان قاجار (از دوران صدارت امیرکبیر) اقدامات جالب توجهی به منظور ارتقای بهداشت عمومی انجام دادند؛ چنان‌‌که برای ترمیم وضعیت بهداشت جامعه به دنبال بهره‌‌گیری از ساختار و الگویی نوین برآمدند. ورود اندیشه‌های متجددانه از اروپا، محور اصلی این تغییرات بود. برخورد دولت قاجار با تمدن غرب، گونه‌ای سرخوردگی سیاسی ـ اجتماعی را به بار آورد که ثمرۀ اصلی آن الگوگیری از نهادهای درمانی اروپایی و بهره‌‌گیری از راهبردهای کلان بود. بدین منظور پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که دولت قاجار چه اقدامات و سیاست‌هایی را به منظور بهبود بهداشت عمومی مردم به کار گرفت؟ این نوشتار با روش توصیف و تحلیل تاریخی انجام یافته و به بررسی این مدعا پرداخته‌است که دولت قاجار برای بهبود وضعیت بهداشت مردم، از سه راهبرد کلان (شامل ارتقای سطح دانش عمومی و تخصصی، قانون‌‌گذاری، ایجاد نهادهای درمانی) استفاده کرد. دستیابی به این مطلب که دولت قاجار از طریق راهبردهای کلان، توانست اقداماتی مانند مایه‌‌کوبی و قرنطینه را در سطح کشور اجرایی کند، از جمله دستاورد این پژوهش است. نوشتار حاضر به دلایل مختلف بهداشتی همچون بهداشت در اماکن مختلف، انواع بیماری‌ها، علل بروز بیماری‌ها و سبک درمانی پزشکان، می‌تواند نمونه و دستاورد خوبی برای سایر پژوهش‌ها در این زمینه باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بهداشت عمومی؛ عصر قاجار؛ اداره بلدیه؛ اداره صحیه عمومی؛ بیمارستان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The state of public health in the Qajar era from the perspective of foreign tourists (1227-1304) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| khadijeh alemi1؛ ّFatemeh alimohammadd2 | ||
| 1Faculty member and assistant professor of history department of Tehran University | ||
| 2Master's degree in Iranology, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Social history is one of the sciences that examines the changes in people's lives in different historical periods and challenges them. The issue of people's health and, in general, the changes that occurred in medicine during the Qajar period are among the issues that are important in the social history of this period. With the arrival of foreign tourists to Iran, some of whom were also doctors, health took on a different definition and the people of Iran faced new aspects of medicine, treatment and medicines that were different from their native medicine. During the Qajar period, due to political and social conflicts and problems, public health was not in a good condition. For this reason, the Qajar statesmen (since the chancellery of Amir Kabir) took interesting measures to improve public health. As they sought to use a new structure and model to restore the health status of the society. The arrival of modern ideas from Europe was the main focus of these changes. The Qajar government's dealings with the western civilization brought about a kind of political-social disillusionment, the main result of which was to follow the example of European medical institutions and use macro strategies. For this purpose, the main question of the current research is, what measures and policies did the Qajar government use to improve the public health of the people? This article is done with the method of historical description and analysis and has investigated the claim that the Qajar government used three major strategies to improve the health status of the people, including improving the level of general and specialized knowledge, legislation and establishing medical institutions. Achieving this fact that the Qajar government, through macro strategies, was able to implement measures such as pest control and quarantine at the country level, is one of the achievements of this research. This article can be a good example and achievement for other researches in this field in various aspects of health, including health in different places, types of diseases, causes of diseases and treatment style of doctors. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Public Health, Asr Qajar, Municipal Administration, Public Health Administration, Hospital | ||
| مراجع | ||
منابعاورسل، ارنست، 1382، سفرنامۀ قفقاز و ایران، ترجمۀ علی‌اصغر سعیدی، چاپ 1، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
اولیویه، 1371، سفرنامۀ اولیویه (تاریخ اقتصادی در دوران آغازین عصر قاجار)، ترجمۀ محمدطاهر میرزا، تصحیح و حواشی غلامرضا ورهرام، چاپ 1، تهران، اطلاعات.
براون، ادوارد، 1338، انقلاب ایران، ترجمۀ احمد پژوه، تهران، کانون معرفت.
برد، اف ال و هارولد، اف وستون، 1376، گشت‌وگذاری در ایران بعد از انقلاب مشروطیت، ترجمۀ علی‌اصغر مطهری کرمانی، تهران، جانان.
بروگش، هاینریش کارل، 1389، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمۀ محمدحسین کردبچه، چاپ 3، تهران، اطلاعات.
بلدیۀ طهران، 1304، ادارۀ احصائیه و سجل احوال و نشریات، دایرۀ احصائیۀ بلدیه، سالنامۀ احصائیۀ شهر تهران از سنۀ ۱۳۰۰ الی ۱۳۰۳ هجری شمسی، تهران، شرکت مطبعۀ مدرن.
حاتمی، زهرا، 1392، راه‌های عامیانۀ پیشگیری و درمان وبا در دورۀ قاجاریه، مجلۀ طب سنتی اسلام و ایران، جلد 4، شمارۀ 2، صص 132ـ137.
حسن‌بیگی، محمدرضا، 1366، تهران قدیم، تهران، ققنوس.
حسینی، سیدعبدالحجه، 1350، تاریخ تهران (قسمت مرکزی و مضافات)، جلد 1، قم، بی‌نا.
خلاصۀ عملیات بلدیه، 1369، تهران، مرکز اسناد کتابخانۀ ملی، سند شمارۀ ۳۹۴۷۲/۲۴۰.
دروویل، گاسپار، 1348، سفرنامۀ دروویل، ترجمۀ جواد محیی، چاپ 2، تهران، گوتنبرگ.
رایس، کلارا کولیور، 1383، زنان ایرانی و راه و رسم زندگی آنان، ترجمۀ اسدالله آزاد، تهران، کتابدار.
روزنامۀ خاطرات عین‌السلطنه، 1374، قهرمان میرزا سالور عین‌السلطنه، به تحقیق و تصحیح مسعود سالور و ایرج افشار، جلد ۸، تهران، اساطیر.
شوستر، مورگان، 1386، اختناق ایران، ترجمۀ حسن افشار، تهران، ماهی.
شهری‌باف، جعفر، 1369، تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم (زندگی، کسب و کار)، جلد 1، چاپ 2، تهران، مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
فرانسیس مکنزی، چارلز، 1359، سفرنامۀ شمال، چاپ 1، تهران، چاپ‌گستر.
فراهانی، حسن، 1385، روزشمار تاریخ معاصر ایران، تهران، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌‌های سیاسی.
فلور، ویلم، 1386، سلامت مردم در ایران قاجار، ترجمۀ ایرج نبی‌پور، بوشهر، دانشگاه علوم‌پزشکی خدمات بهداشتی و درمانی بوشهر.
کارلاسرنا، مادام، 1362، آدم و آیین‌ها در ایران: سفرنامۀ کارلاسرنا، ترجمۀ علی‌اصغر سعیدی، چاپ 1، تهران، زوار.
کرمانی، ناظم‌الاسلام، 1384، تاریخ بیداری ایرانیان، جلد 1، تهران، امیرکبیر.
کمره‌ای، سیدمحمد، 1384، روزنامۀ خاطرات سیدمحمد کمره‌ای، جلد 1، تهران، اساطیر.
گروته، هوگو، 1369، سفرنامۀ گروته، ترجمۀ مجید جلیلوند، چاپ 1، تهران، مرکز.
گیلمور، جان، 1354، گزارش بررسی شرایط صحیه در مملکت ایران، چاپ 1، بی‌جا، جامعۀ ملل ادارۀ صحیه.
مجلۀ بلدیه، 1343، تهران، بلدیۀ تهران، سال 3، شمارۀ 5، محل نگهداری سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران.
محبوبی اردکانی، حسین، 1374، چهل سال تاریخ ایران، به تحقیق ایرج افشار، جلد 1، تهران، اساطیر.
مستوفی، عبدالله، 1343، شرح زندگانی من، جلد 3، تهران، زوار.
وامبری، آرمین، 1372، زندگی و سفرهای وامبری (دنبالۀ سیاحت درویشی دروغین)، ترجمۀ محمدحسین آریا، چاپ 1، تهران، علمی و فرهنگی.
ویشارد، جان، بی‌‌تا، بیست سال در ایران، ترجمۀ علی پیرنیا، تهران، مؤسسۀ نوین.
ویلز، چارلز جیمز، 1368، ایران در یک قرن پیش، ترجمۀ غلامحسین قراگوزلو، چاپ 1، تهران، اقبال.
هدایت، حاج مهدی قلی (مخبرالسلطنه)، 1330، خاطرات و خطرات، تهران، زوار.
Vambéry, Arminius, 1884, His Life and Adventures,London: Fisher Unwin.
Winslow, CharlesـEdward Amory ,1920, The Untilled Field of Public Health, Éditeur non identifié. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 587 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 382 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب