پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,115,465 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,219,616 |
چشم‌اندازی مردم‌شناختی به گزیده آثار مدوّن با محوریت مواد فرهنگی مکتوب ایران (مطالعه موردی مواد فرهنگی مکتوب: اسناد ازدواج) | ||
| پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران | ||
| دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، شهریور 1401، صفحه 353-371 اصل مقاله (420.02 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijar.2022.346122.459762 | ||
| نویسنده | ||
| اعظم علیخانی* | ||
| کارشناس مطالعاتی، پژوهشکده اسناد، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| این پژوهش کیفیِ مردم‌نگارانه با روشی توصیفی- تحلیلی و با هدف تحلیل مضمونی مختصات مطالعاتی است که اسناد ازدواج- نمونه‌ای از مواد فرهنگی مکتوب در مردم‌شناسی– را مورد مداقه قرار داده است. پس با ارائه شمائی کلی و توصیفی از این نوع آثار مدون، طبقه‌بندی و استخراج شاخصه‌های آن‌ها و سپس ظرفیت‌های پژوهشی این دسته از آثار مبتنی بر مؤلفه‌های نظری و روشی در این جستار ارزیابی شده‌اند. بر اساس یافته‌ها، می‌توان دو دسته از آثار را در حوزة مطالعات فوق شناسائی کرد؛ نخست، آثاری که فقط به گردآوری داده‌ها، استنساخ و یا انتظام‌بخشی آن‌ها بسنده کرده‌اند و دوم، آثاری که پژوهشگران تلاش داشته‌اند تا شرح‌هائی دربارة این حوزه از مواد فرهنگی مکتوب ارائه کنند. وجود و حضور چنین مختصاتی در این نوع آثار، موجب غنای ظرفیت‌های تحقیقی آن‌ها شده است که می‌توان ظرفیت‌های مذکور را در چهار محور اصلی برشمرد: معرفی میدان‌های مختلف تحقیق این نوع از مواد فرهنگی مکتوب؛ ارائه نمونه‌هائی از اسناد بازخوانی‌شده ازدواج و توصیفات دقیق از آن‌ها؛ فراهم‌آمدن زمینه برای تحلیل تفسیری و پرداختن به این مواد فرهنگی به منزلة جزئی از یک کل در پدیده فرهنگی- اجتماعی ازدواج؛ شکل‌دادن یک طبقه‌بندی و ارائه مقولات موضوعی و توجه اندک به ارائه الگوهای معنائی. در نتیجه برپایه بینشی مردم‌شناختی، می‌توان نوعی چشم‌انداز ترسیم کرد تا با تکیه بر آن به شناخت ساختارهای ذهنی نویسندگان و پژوهشگران حوزة مواد فرهنگی مکتوب- اسناد- ازدواج ایران دست یافت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسناد ازدواج؛ ایران؛ بینش مردم‌شناختی؛ تحلیل مضمون؛ فرهنگ؛ مواد فرهنگی مکتوب | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Anthropological Perspective on a Selection of Written Works Focusing on the Written Cultural Materials of Iran (A Case Study of Written Cultural Materials: Marriage Documents) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Azam Alikhani | ||
| Study expert, Document Research Institute, National Library, and Documentation Organization of Iran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| This is an anthropological qualitative research with a descriptive-analytical method and with the aim of thematic analysis of the coordinates of studies that have focused on marriage documents - an example of written cultural materials in anthropology. So, by presenting a general and descriptive overview of this type of written works, classifying and extracting their characteristics, and then the research capacities of this category of works based on theoretical and methodological components have been evaluated in this research. The findings of this research introduce two categories of works in the field of the above studies, whose coordinates have enriched their research capacities and classified these capacities in four main axes. As a result of the existence of these capacities and, based on the anthropological insight, it is possible to draw a kind of perspective to gain knowledge of the mental structures of writers and researchers in the field of Iranian written cultural materials-documents-marriage. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| anthropological insight, culture, documents, Iran, marriage, theme analysis, written cultural materials | ||
| مراجع | ||
|
آل‌داوود، سیدعلی (1388). عهدنامه‌ای کهنه با سبکی نو. پیام بهارستان، 4، 901-905.
احمدی، محمود (1356). یک طغری قبالۀ ازدواج از دوران قاجار. بررسی‌های تاریخی، 72.
احمدی، محمود (1357). یک طغری قبالۀ ازدواج از دوران مظفرالدین شاه. بررسی‌های تاریخی، 77، 266-559.
اختری، محمدعلی (1377). قباله و قباله‌نویسی در ایران پس از اسلام. مجلۀ کانون، 68.
افروغ، عماد (1380). فرهنگ‌شناسی و حقوق فرهنگی. تهران: مؤسسۀ فرهنگ و دانش.
برنارد، آلن (1394). تاریخچه و نظریه‌های فرهنگ عامه. ترجمۀ ثریا پاک‌نظر. تهران: کتابخانۀ فروردین.
بنی‌هاشمی، سیداحمد (1387). بازخوانی یک عقدنامه از سال 1274 قمری. پیام بهارستان، 1-2، 241-245.
بیانی، بهمن (1388). نگاهی به یک قباله ازدواج نفیس دورۀ فتحعلیشاه قاجار. پیام بهارستان، 4، 768-777.
بی‌نا (1388). جلوه‌هایی از هنر اسلامی در اسناد ملی. تهران: سازمان اسناد ملی ج. ا. ایران.
بی‌نا (2535). قباله‌های ازدواج سده‌های سیزدهم و چهاردهم هجری قمری در موزۀ نگارستان. تهران. موزه نگارستان.
شیخ‌زاده، محمد و بنی‌اسد، رضا (1399). تحلیل مضمون مفاهیم، رویکردها و کاربردها. تهران: لوگوس.
ثواقب، جهان‌بخش (1385). روش تحقیق با تأکید بر تاریخ. شیراز: نوید شیراز.
جواهری، مریم (1394). پژوهشی در عقدنامه‌های ازدواج دوره قاجار. مشهد: آستان قدس رضوی.
حسن‌آبادی، ابوالفضل (1388). نقد، گزارش و معرفی: بررسی کتاب مقدمه‌ای بر شناخت اسناد تاریخی. گنجینۀ اسناد، 73، 123-136.
خدادادی‌شهری، نیره و احمدی‌رهبریان، حسین (1396). اصالت منشأ و نظم اولیه در فهرست‌نویسی اسناد. میراث شهاب، 87، 145-152.
خلعتبری لیماکی، مصطفی (1387). بررسی و تحلیل قباله‌های ازدواج از منظر فرهنگ عامه. تهران: ائلشن، زوفا.
خلیلی، محسن (1390). بازخوانی نیت‌مند اسناد در پژوهش‌های تاریخی پیشنهاد مدلی دو متغیره برای بازتفسیر رخدادهای تاریخ معاصر ایران. مطالعات تاریخ فرهنگی. پژوهش‌نامۀ انجمن ایارنی تاریخ، 7، 59-92.
ذوالفقاری، حسن (1392). فرهنگ و ادبیات عامه. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
رستگار، سید محمود (1342). یک قباله ازدواج گران‌بها. وحید، 132.
رضائی، امید (1390). درآمدی بر اسناد شرعی دورۀ قاجار. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
رنجبر، محمود و ستوده، هدایت‌اله (1388). مردم‌شناسی با تکیه بر فرهنگ مردم ایران. چاپ پنجم. تهران: ندای آریانا.
سام، علی و علی‌صوفی، علیرضا (1395). در ضرورت و اهمیت شناخت اسناد تاریخی: واکاوی عقدنامه‌های ازدواج عهد قاجار. پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، 18، 93-110.
سرلک، رضا (1389). طایفۀ سرلک، شاخه‌ای کهن از ایل بختیاری. تهران: پژوهشکدۀ علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شاهسوارانی، وحید و مرتضایی، محمد (1397). بنده‌داری در دورۀ قاجار: بررسی باستان‌شناختی نظام بنده‌داری در دورۀ متأخر اسلامی (قاجار). تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مرکز معرفی فرهنگی.
شهرستانی، سیدحسن (1388). جلوه‌های هنر اسلامی در اسناد ملی. تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
شهیدی، حمیده (1388). معرفی یک قباله‌نامۀ ازدواج از دورۀ افشاریه. دفتر اسناد، جلد چهارم، مشهد، کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، صص 279-291.
صادقی فسائی، سهیلا و میرحسینی، زهرا (1395). فهم خانه‌داری در بستر نقش‌های جنسیتی: مطالعۀ کیفی در شهر تهران. فصلنامۀ علوم اجتماعی، 73، 1-31.
طیباتی، حسین (1353). سیری در قباله‌های ازدواج. هنر و مردم، 142، 54-60.
عباسیان، آزاده و اولاد، زینب (1394). بررسی آرایه‌های هنری نکاح‌نامه‌ها. آستان هنر، 13، 16-23.
عریان، سعید (1378). آفرین پیمان پهلوی یا پیمان کدخدایی. زبان و ادب پارسی، 9-10، 49-60.
علیزاده بیرجندی، زهرا، کاظمی، سیده کلثوم، سروش، محمدرضا و مکرمی‌فر، ابوالفضل (1385). نگرشی بر مهرنامه‌های عصر قاجاریه در بیرجند. تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.
فلیک، اوه (1388). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمۀ هادی جلیلی. چاپ دوم. تهران: نشر نی.
قائم‌مقامی، جهانگیر (1350). مقدمه‌ای بر شناخت اسناد تاریخی. تهران: انجمن آثار ملی.
کاتوزیان، ناصر (1382). حقوق خانواده. تهران: میزان.
گیرتس، کلیفورد (1399). تفسیر فرهنگ‌ها. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: ثالث.
لومبار، ژاک (1397). مبانی نظری مردم‌شناسی. ترجمۀ جلال‌الدین رفیع‌فر. تهران: خجسته.
مقصودی، منیژه (1390). کارکرد قوانین عرفی در ازدواج بین ترکمن‌های ایران. زن در فرهنگ و هنر، 6، 25-39.
ملایی‌توانی، علیرضا (1386). درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ. تهران: نشر نی.
مور، جری‌دی (1389). زندگی و اندیشۀ بزرگان انسان‌شناسی. ترجمۀ هاشم آقابیگ‌پوری و جعفر احمدی. تهران: جامعه‌شناسان.
نادری، احمد (1391). کلیفورد گیرتز، از پوزیتیویسم تا انسان‌شناسی تفسیری. پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، 1، 61-84.
نجاتی، وحید (1391). بررسی شاخص‌های عصب‌شناختی فرهنگ مردم ایران و تدوین کاربست‌های آن در طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. گزارش طرح پژوهشی. تهران: مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری.
نشاط، نرگس (1388). نقش یونسکو در حفظ میراث مستند جهانی. گنجینۀ اسناد، 19(4)، 103-110.
هروی، جواد (1386). روش تحقیق و پژوهش علمی در تاریخ. تهران: امیرکبیر.
Geertz, C. (1973). The interpretation of culture. New York: basic books.
Levi- Strauss, C. (1974). Tristes tropiques. New York: Atheneum.
Needham, R. (1963). In primitive classification. Chicago: University of Chicago press.
Zekrgoo, A. H. (2000). The scared art of marriage Persian certificates of the Qajar dynasty.
Adams, G., & Markus, H.R. (2004). Toward a conception of culture suitable for a social psychology of culture. In M. Schaller & C. S. Crandall (Eds), The psychological foundation of culture (pp. 335- 360)
Clark, V., Braun, V., Terry, G., & Hayfield, N. (2019). Thematic analysis. In liamputtong, p (Ed), Handbook of research methods in health and sciences (pp.843-860). Singapore: spring.
Markus, H., & Hamedani, M. G. (2007). Sociocultural psychology: The dynamic interdependence among self systems and social systems. In kitayama, S., & Cohen, D (Eds.), Handbook of cultural psychology (pp. 136-174). New York: Guilford press
Yoder, D. (1963). The folk life studies movement. Pennsylvania Folk Life Magazine, 13(3), 42-56. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 241 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 173 |
||