سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات163
تعداد شماره‌ها6,762
تعداد مقالات72,829
تعداد مشاهده مقاله131,655,963
تعداد دریافت فایل اصل مقاله103,428,156
جعفری ولنی, علی اصغر, بنی خزاعی, فائزه. (1401). جریان‌شناسی مفهوم «رؤیت» حق تعالی و بازتاب آن در حکمت متعالیه. , 19(4), 511-522. doi: 10.22059/jpht.2022.344173.1005907
علی اصغر جعفری ولنی; فائزه بنی خزاعی. "جریان‌شناسی مفهوم «رؤیت» حق تعالی و بازتاب آن در حکمت متعالیه". , 19, 4, 1401, 511-522. doi: 10.22059/jpht.2022.344173.1005907
جعفری ولنی, علی اصغر, بنی خزاعی, فائزه. (1401). 'جریان‌شناسی مفهوم «رؤیت» حق تعالی و بازتاب آن در حکمت متعالیه', , 19(4), pp. 511-522. doi: 10.22059/jpht.2022.344173.1005907
جعفری ولنی, علی اصغر, بنی خزاعی, فائزه. جریان‌شناسی مفهوم «رؤیت» حق تعالی و بازتاب آن در حکمت متعالیه. , 1401; 19(4): 511-522. doi: 10.22059/jpht.2022.344173.1005907

جریان‌شناسی مفهوم «رؤیت» حق تعالی و بازتاب آن در حکمت متعالیه

مجله علمی " فلسفه دین "
دوره 19، شماره 4، دی 1401، صفحه 511-522    اصل مقاله (618.21 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpht.2022.344173.1005907
نویسندگان
علی اصغر جعفری ولنی* 1؛ فائزه بنی خزاعی2
1گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران
2گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران
چکیده
مسئلۀ رؤیت حق تعالی که ناظر بر آیات قرآن کریم است، از جمله مهم‌ترین مباحث مورد توجه متکلمان اسلامی محسوب می‌شود. اما چگونگی مواجهۀ فیلسوفان اسلامی در تحلیل این مسئله با توجه به سابقۀ دینی آنها، دغدغۀ اصلی این پژوهش است. فلاسفۀ اسلامی مانند ابن‌سینا و سهروردی اگرچه به امکان دستیابی علم به خدا و ارتباط با حق اشاراتی داشته‌اند، اما به‌صورت مستقل در خصوص مسئلۀ رؤیت نظریه‌پردازی نکرده‌اند. البته بر اساس مبانی حکمت اسلامی از جمله فارابی و ابن‌سینا، مراد از رؤیت، نمی‌تواند رؤیت حسی مأخوذ در امور مادی باشد؛ بلکه منظور از آن، مرتبه‌ای از علم حضوری است. اما با بررسی آرای گوناگون و پراکندۀ حکمای اسلامی مانند سهروردی و به‌ویژه ملاصدرا، چنین استنباط می‌شود که انسان در مسیر تکامل و حرکت اشتدادی خود به مرتبه‌ای می‌رسد که می‌تواند حق را با قلب خود مشاهده کند. چراکه نفس تکامل‌یافته از طریق نور قلب، تجلی متکاملی بر عقل خواهد داشت و آن را برای دست یافتن به مراتبی بالاتر از مراتب عقل صرف، مهیا می‌سازد. ازاین‌رو رؤیت قلبی نوعی علم به خداوند و ارتباط با اوست. البته قلبی بودن رؤیت ناظر بر وجدانی و غیرمادی بودن این نوع از علم و ادراک است که برای واصلان به مقام عبودیت حاصل می‌شود. ازاین‌رو و به گواهی برخی از آیات، عقل با کمک قلب به مرتبه‌ای ورای مرتبه عقل محض وارد می‌شود. البته هر کس به اندازۀ سعۀ وجودی خود، می‌تواند به مرتبه‌ای از علم و ادراک نسبت به خدا برسد. درواقع نفس انسان بر اساس حرکت جوهری خود، باید مراحلی را طی کند و در این مسیر، عقل نظری و عملی خود را به تکامل برساند تا درنهایت با کنار زدن حجاب‌ها، البته به‌ اندازۀ سعه وجودی و تجردی خود، به شهود و رؤیت قلبی حق دست یابد.
کلیدواژه‌ها
ابن‌سینا؛ رؤیت حق‌ تعالی؛ سهروردی؛ شهود قلبی؛ فارابی؛ ملاصدرا
عنوان مقاله [English]
A Study of the Concept of the “Vision” of Sublime God and its Reflection in Transcendental Theosophy
نویسندگان [English]
Ali Asghar Jafari Valani1؛ Faiza Bani Khazai2
1Department of Islamic Philosophy and Wisdom, Shahid Motahari University, Tehran, Iran
2Department of Islamic Philosophy and Wisdom, Shahid Motahari University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The concept of the vision of sublime God according to the verses of the noble Qur’ān is one of the main discussions among Islamic theologists. However, the purpose of this study was to examine the ways in which Islamic philosophers have analyzed this issue in the light of their religious background. Although Islamic philosophers such as Avicenna and Suhrawardi have pointed out the possibility of attaining knowledge of God and having a relationship with Him, they have not given in a distinctive theory about the vision of God. Of course, based on the principles of Islamic philosophy proposed by philosophers such as Farabi and Avicenna, the term “vision” cannot refer to the sensory vision as it is in the material issues; rather, it means a level of intuitive knowledge. However, examining the varied and dispersed opinions of Islamic philosophers such as Suhrawardi and especially Mulla Sadra, it can be inferred that the in his perfection path as well as his move in quality and quantity, the human achieves a station in which he can observe God via his heart. The reason is that the perfected soul will have a perfected representation over reason via the light of heart. This makes it ready to attain levels higher than the pure reason. Thus, vision by heart is a type of knowledge about God and connection with Him. Of course, the conduction of vision via heart means that this type of knowledge and perception is intuitive and immaterial, available for those who have attained the station of Servantship. Therefore, based on some qur’anic verses, reason gets help from heart to enter a station beyond the pure reason station. Of course, everyone can achieve a station of knowledge and perception about God based on his own existential capacity. In fact, the human soul should go through certain stages based on his substantial movement, and in this path, it should perfect its theoretical and practical reason so that after removing the veils, it can finally observe God via intuition and vision by heart, though to the extent of his existential and immaterial capacity.
کلیدواژه‌ها [English]
vision the Almighty, Intuition of the heart, Farabi, Avicenna, Suhrawardi, Mulla Sadra, Allameh Tabatabai
مراجع
ـ قرآن کریم

  1. ابن‌سینا، حسین بن محمد (1386). اشارات و تنبیهات. شرح حسن حسن‌زاده آملی، تهران: آیت اشراق.
  2. اردبیلی، عبدالغنی (1392). تقریرات فلسفۀ امام خمینی(ره). تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  3. توکلی، محمدهادی و شیروانی، علی (1393). رؤیت حق تعالی از منظر علامه طباطبایی؛ با تکیه بر تفسیر المیزان. حکمت عرفانی، 7، 105 -122.
  4. جوادی آملی، عبدالله (1385). تفسیر موضوعی قرآن کریم. قم: مرکز نشر اسوه.
  5. حسن‌زاده آملی، حسن (1375). نصوص الحکم بر فصوص الحکم. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
  6. حشمت‌پور، محمدحسین (1385). «رؤیت خدا، پژوهش‌های فلسفی و کلامی، 30، 39 - 66
  7. سهروردی، شهاب‌الدین (1389). الحکمه الاشراق. شرح یدالله یزدان‌پناه، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  8. صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1373). تفسیر القرآن الکریم. ج3، 6 و 7، قم: بیدار.
  9. صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1988). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. ج1 و 2 و3، طبعه الثالثه، بیروت: داراحیاء.
  10. صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1366). شرح اصول کافی. تصحیح محمد خواجوی. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
  11. صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1413). اسرار الآیات. طبعه الاولی، بیروت: دارالصفوه.
  12. صدوق، محمدبن علی بن حسین (بی‌تا). التوحید. قم: منشورات جماعه المدرسین فی حوزه العلمیه فی قم المقدسه.
  13. طباطبایی، محمدحسین (بی‌تا). تفسیر المیزان. قم: انتشارات وابسته به جامعۀ مدرسین.
  14. طباطبایی، محمد (1389). مسئلۀ رویت در حکمت متعالیه. حکمت اسراء، 5، 97-112.
  15. فارابی، ابونصر محمدبن محمد (1998). فصوص الحکم. لبنان: مکتب ناشرون.
  16. منافیان، سید محمد (1385). تأملی در رویکرد عقلانی اشاعره به مسئلۀ رویت خدا، نقد و نظر، 43و44، 153- 169.
  17. نجارزادگان، فتح‌الله (1386). بررسی و ارزیابی تطبیقی از مبانی و ادلۀ نظریۀ رؤیت حق تعالی. مجلۀ علمی- پژوهشی مقالات و بررسی‌ها، 38، 113- 132.
  18. نجفی، محمدجواد و بهشتی، نرگس (1392). تطور نظریۀ اشاعره دربارۀ رؤیت خدا، نشریۀ علمی – پژوهشی تحقیقات کلامی، 1، 79- 100.
 

References

Holy Quran (in Arabic)

  1. Ardabili, A.G. (2012). Narratives of the philosophy of Imam Khomeini (RA). Tehran: Imam Khomeini Editing and Publishing Institute. (in Persain)
  2. Avicenna, Ho. B.M. (2017). Hints and reprimands. Commentary on Hasan Hassan Zadeh Amoli. Tehran: Ayat Ashraq Publishing House. (in Persain)
  3. Farabi, A.N. M. bin. (1998). Fuss al-Hakm. Lebanon: Nashron school. (in Arabic)
  4. Hassanzadeh Amoli, H. (1996). The texts of al-Hakm on the passages of al-Hakm. Tehran: Raja Cultural Publishing Center. (in Persain)
  5. Heshmatpour, M, H. (2006). View of God. Philosophical and Theological Researches. 30, 39 - 66. (in Persain)
  6. Javadi Amoli, A. (2006). Thematic interpretation of the Holy Quran. Qom: Osweh Publishing Center. (in Persain)
  7. Manafian, S. M. (2006). Reflection on the rational approach of Ash'ari to the problem of seeing God. Naqd and Nazar, 43 & 44, 153 - 169. (in Persain)
  8. Najafi, M. J,. & Beheshti, N. (2012). The development of the Ash'arite theory about the vision of God. Scientific-Research Journal of Theological Research, 1, 79 - 100. (in Persain)
  9. Najarzadegan, F.(2007). Comparative examination and evaluation of the foundations and evidences of the theory of the vision of the Supreme Being. Scientific-Research Journal of Articles and Reviews. 38, 113 - 132. (in Persain)
  10. Sadouq, M. A. B. H. Al-Tawheed. Qom: the charters of the Jama'at al-Mudrasin in the Al-Alamiya seminary in Qom, al-Maqdisa. (in Persain)
  11. Sadr al-Din Shirazi, M. B. I. (1994). Tafsir of the Holy Qur'an. Vol. 3, 6 & 7, Qom: Bidar Publications. (in Persain)
  12. Sadruddin Shirazi, M. B. I. (1987). Description of sufficient principles. Corrected by Mohammad Khajawi. Tehran: Ministry of Culture and Higher Education publications. (in Persain)
  13. Sadruddin Shirazi, M. B. I. (1988). Al-Hikma al-Muttaliyyah in al-Isfar al-Aqliyyah al-Arba'ah. Vol. 1, 2 & 3, Tabah al-Alhirah, Beirut: Darahia. (in Arabic)
  14. Sadruddin Shirazi, M. B. I. (1992). The secrets of the verses. Taaba Al-Awli, Beirut: Dar al-Safwa. (in Arabic)
  15. Suhravardi, S. (2010). Al-Hikma al-Ishraq Description of Yadullah Yazdan-Panah. Tehran: Hozha and University Research Center. (in Persain)
  16. Tabatabai, M.Hossein. Tafsir al-Mizan. Qom: publications affiliated with the community of teachers. (in Persain)
  17. Tabatabai, M. (2010). The problem of vision in transcendental wisdom. Hikmat Isra. 5, 97 - 112. (in Persain)
  18. Tavakoli, M. H., & Shirvani, A. (2013). The view of the Almighty from the perspective of Allameh Tabatabai. Relying on Al-Mizan's interpretation. Hikmat Erfani, 7, 105 - 122. (in Persain)
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 384
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 314





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب