پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,755 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,104,611 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,857,160 |
اثر عوامل محیطی در پراکنش سکونتگاههای روستایی با تأکید بر مخاطرات طبیعی (مطالعۀ موردی: حوضۀ سیاهرود، شهرستان رودبار، استان گیلان) | ||
| مدیریت مخاطرات محیطی | ||
| دوره 9، شماره 4، دی 1401، صفحه 355-365 اصل مقاله (1.64 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhsci.2023.355487.765 | ||
| نویسندگان | ||
| بهزاد فزونی واجارگاه1؛ محمد شاه فروغ2؛ اردوان بهزاد* 1 | ||
| 1گروه جغرافیا، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| استقرار جوامع انسانی در زمین همواره با هدف دستیابی به حداکثر منابع طبیعی مانند منابع آبی، پوشش گیاهی مناسب و دسترسی به زمین کشت‌پذیر صورت گرفته است. واقعیت این است که به نظر می‌رسد بستر طبیعی می‌تواند در رابطه با عوامل و عناصر آب و خاک، شیب، آب‌وهوا محدودیت‌ها یا فرصت‌هایی را در برابر توسعۀ سکونتگاههای روستایی ایجاد کند. هدف این تحقیق، بررسی تأثیر عوامل محیطی در مکان‌گزینی نقاط روستایی حوضۀ آبخیز سیاهرود است و اینکه به چه اندازه در این زمینه به مخاطرات طبیعی توجه شده است. مخاطرات ناشی از عوامل طبیعی در دو گروه لرزه‌خیزی و حرکات دامنه‌ای قرار گرفتند. در این تحقیق به‌عنوان نوآوری ابتدا نحوۀ قرارگیری آبادی‌ها نسبت به هفت پارامتر محیطی بررسی شد، سپس برای تحلیل لرزه‌خیزی از 281 نقطه در داخل و حریم 50 کیلومتری آن در دامنۀ زمانی 52 سال و برای تحلیل پهنه‌های حرکات دامنه‌ای از 34 نقطه لغزشی استفاده شد و سپس موقعیت سکونتگاه‌ها نسبت به این مخاطرات بررسی شد. نتایج نشان داد که در بین این عوامل محیطی، قابلیت اراضی، ارتفاع، شیب و آب در گذشته در پراکنش سکونتگاههای حوضه تأثیر داشته‌اند و به دیگر شاخص‌های محیطی توجه نشده است. با شناسایی عوامل محیطی حوضه وضعیت سکونتگاه‌ها در برابر مخاطرات بررسی شد. در حریم گسل‌ها جمعیتی بالغ بر 15000 نفر و در حریم پهنه‌های حرکات دامنه‌ای جمعیتی بالغ بر 10000 نفر سکونت دارند. همچنین در حوضۀ سیاهرود بیشتر حرکات دامنه‌ای در پهنه‌های جنگلی و سازندهای زمین‌شناسی سخت رخ داده و مهم‌ترین عامل آن جاده، گسل و رودخانه بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حرکات دامنه‌ای؛ سکونتگاه روستایی؛ سیاهرود؛ لرزه‌خیزی؛ مخاطرات | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The role of environmental factors in the distribution of rural settlements with emphasis on natural hazards (Case study of Siyhrud basin, Rudbar city, Gilan province) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Behzad Fozoni Vajargah1؛ Mohammad Shah Forogh2؛ Ardavan Behzad1 | ||
| 1Department of Geography, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 2Graduate of Master’s degree in GIS & RS, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction The environmental factors in different regions play the key role for the development of settlements. The rural settlement is affected by these factors too. On the other hand, human beings from the beginning of life up to now have been encountered with a variety of injuries and natural hazards and they have suffered various life and financial injuries [1]. The word natural hazards represent the occasion that our economic development is unacceptably fragile, and is too vulnerable to nature's behavior [2]. The aim of the research is to study the role of environmental factors for the settlement of villages focusing on natural hazards. The research scope is the natural boundary of Siyahrud watershed which is located in Gilan province, Rudbar city. Hence, such a question is raised in this research if natural hazards are considered to the distribution of rural settlements in the basin; which categories of hazards can play the role the most to the destruction of settlements? Material and Methods There have been seven environmental parameters considered in Rural Settlement which are: Altitude, Slope, Aspect, Fault, Soil, Land Use, Rivers and Roads. The effects of each parameter on the settlements investigated, too. Natural hazards were divided into two groups: Earthquake and Mass Movement. The hazard warning distance is considered 1000 meters from the epicenter of the Earthquake. The Inverse Distance Weight (IDW) method was used to interpolate the magnitude of the earthquake based on 281 points inside the basin. Aspect, Slope, Fault, Road, River and Geology have been the most effective perimeters in Mass Movement. So, they were overlaid with the 34 occurred- Landslide Points. Consequently, the final output of Landslide Zoning was obtained. Conclusion The result of studies shows that Land Use, Altitude, Slope and Water in the past have played a key role to village settlement while other environmental factors such as Faults, Mass Movements and Geology have not been considered at all. Moreover, Road and Land Use have been considered after the construction of settlements. There are around 15000 people living in distance of 1000 meters from the fault and around 10000 people, 1000 meters from existing Mass Movements in the basin. So, this can be an alarm for the officials of Rudbar city, to renovate rural housing here. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Earthquake, Mass movement, rural settlements, Siyhrud | ||
| مراجع | ||
|
]1[. امیدوار؛ کمال (1389). درآمدی بر حفاظت خاک و آبخیزداری. انتشارات دانشگاه یزد.
]2[. بدراق‌نژاد، ایوب؛ سارلی، سارا؛ بابایی، محبوبه؛ و بصیری، مرتضی (1398). ارزیابی و تحلیل پراکنش فضایی سکونتگاههای روستایی با تأکید بر خطرپذیری زیستی و فعالیتی (مطالعۀ موردی: حوضۀ دهستان آق‌سو)، مطالعات برنامه‌ریزی- سکونتگاههای انسانی، 14(3)، 753- 756.
]3[. بوذرجمهری، خدیجه؛ صادقلو، طاهره؛ و خواجه، مرتضی (1397). نقش دانش بومی روستاییان در کاهش آسیب‌پذیری سکونتگاههای روستایی در برابر مخاطرات طبیعی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان جیرفت)، مهندسی جغرافیایی سرزمین، 2(3)، 17-32.
]4[. حیدری مظفر، مرتضی؛ و تاج‌بخشان، مرضیه (1401) پهنه‌بندی آسیب‌پذیری سکونتگاههای شهرستان نهاوند در برابر زلزله؛ مخاطرات محیط طبیعی، 11(34)، 56-78.
]5[. خلج، محمد (1399). تحلیل مخاطرات لرزهای حوضۀ آبریز تالار و بابل‌رود براساس ارزیابی شاخص‌های مورفوتکتونیک، جغرافیا و مخاطرات محیطی، 9(1)، 1-16.
]6[. راهنمایی، محمدتقی (1370). توان‌های محیطی ایران، زمینه جغرافیایی طرح جامع سرزمین، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی.
]7[. سازمان جنگل‌ها و مراتع (1384). تهران. لایۀ رقومی زمین‌شناسی کل ایران.
]8[. سازمان جنگل‌ها و مراتع (1384). تهران. لایۀ رقومی حرکات دامنه‌ای کل ایران.
]9[. سازمان جنگل‌ها و مراتع (1384). تهران. لایۀ رقومی کاربری اراضی کل ایران.
]10[. سازمان جنگل‌ها و مراتع (1384). تهران. لایۀ رقومی قابلیت اراضی کل ایران.
]11[. سازمان زمین‌شناسی کشور (1380). نقشۀ زمین‌شناسی 100000 :1 جیرنده.
]12[. سازمان نقشه‌برداری (2017) تهران. لایۀ رقومی راه‌های ایران، مقیاس 1:25000.
]13[. سازمان نقشه‌برداری (1384). تهران. لایۀ رقومی منحنی‌های میزان، مقیاس 1:25000.
]14[. عفیفی، محمدابراهیم (1397). تحلیل اثر عوامل طبیعی در الگوی توزیع فضایی سکونتگاههای شهری و روستایی شهرستان خنج، مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاههای انسانی، 13(3)، 629-646.
]15[. غضنفرپور، حسین؛ حسینی‌خواه، حسین؛ و کمالی باغراهی، اسماعیل (1402). تحلیل ریسک و آسیب‌پذیری لرزهای سکونتگاههای انسانی شهرستان باشت با استفاده از مدل دیماتل فازی و GIS، مخاطرات محیط طبیعی، 12(35)، 22-38.
]16[. وزارت کشور (1393). تهران. لایۀ رقومی روستاهای ایران.
]17[. وزارت کشور (1393). تهران. لایۀ رقومی تقسیمات کشوری ایران.
]18[. وزارت نیرو (1384). تهران. لایۀ رقومی رودخانه‌های ایران.
]19[. هاشمی، صدیقه؛ و عزیزپور، فرهاد (1400). آسیب‌پذیری مسکن در نواحی روستایی (مورد مطالعه: شهرستان نی‌ریز)، تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 8(4)، 141-156.
]20[. یاراحمدی، داریوش؛ و شرفی، سیامک (1395). عوامل محیطی مؤثر بر شکل‌گیری و رخداد مخاطرات طبیعی سکونتگاههای روستایی دشت سیلاخور استان لرستان، مخاطرات محیط طبیعی، 5(8)، 123-136.
[21]. Ministry of Science and Technology Research International Institute of Seismology and Earthquake Engineering, 2020.
[22]. Zhao, P. (2010). Sustainable urban expansion and transportation in a growing megacity:Consequences of urban sprawl for mobility on the urban fringe of Beijing, Habitat International, 34(2), 236- 243. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 129 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 182 |
||