پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,096,594 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,203,672 |
ملاحظاتی در متن و حواشیِ تذکره الاولیای عطار | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| دوره 14، شماره 1، خرداد 1403، صفحه 1-18 اصل مقاله (733.59 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2023.354717.1183 | ||
| نویسندگان | ||
| حمیدرضا فهندژسعدی* 1؛ عبدالرضا سیف2 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروهِ زبان و ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه تهران. تهران. ایران. | ||
| 2استاد زبان و ادب فارسی گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه تهران. تهران. ایران. | ||
| چکیده | ||
| تذکرةالاولیا جزء نخستین کتابهایی است که در زبان فارسی، به صورت یکپارچه، به ذکر اقوال و مقامات زاهدان و مشایخ صوفیه پرداخته است، و نیز در سلک نخستین آثار فارسی است که به صورت علمی و امروزی تصحیح شده است (1905) و این خود گواهی است بر ارزش و اهمیت این نامۀ جاودانۀ عطار نیشابوری. بی تردید چنین اثر سترگی پژوهش های متنوع و نوآیینی را می طلبد و شماری از مصحّحان و محققان کوشش هایی ستودنی در این راستا داشته اند؛ با این همه، این کتاب هنوز نکات بسیار پُراهمیت و زوایای پنهانی دارد که بدان پرداخته نشده است و در این مقاله کوشش شده است تا جهت کارآمدی هرچه بیشتر این اثر به ده مورد از آن‌ها اشاره شود: ابتدا مقدمه ای کوتاه دربارۀ تذکرةالاولیا و مسئلۀ انتساب آن به عطار ارائه می شود و سپس در باب مسائلی مانند «شبهه ناکی نیل»، افتادگی یک نام مهم در ذکر ابوحفص حدّاد، عدم شاگردی ابوالقاسم کرّکانی نزد ابوعثمان مغربی دربارۀ انتساب سخنی به ابومحمد جریری، شناسایی یکی از اعلام تذکره به نام ثعلبه انصاری، بی اعتباری نسبنامۀ ابوعلی رودباری، نسبت فامیلی ابوعمرو نجید و ابوعبدالرحمن سُلمی، ارتباط ابن‌خفیف و جنید بغدادی، رابطۀ استادشاگردی عمرو بن عثمان مکّی و جعفر خلدی و تاریخ صحیح فوت محمد بن اسلم طوسی، با ذکر مستندات معتبر بحث خواهد شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عطارِ نیشابوری؛ تذکرة‌الاولیاء؛ تصحیح؛ خطای تاریخی؛ تعلیقات؛ اعلام | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Considerations in the text and margins of Attar's tazkira al-Awliya | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hamidreza Fahandezhsaadi1؛ Abdolreza seif2 | ||
| 1Department of Persian Literature and Language. Faculty of Literature and Human science. University of Tehran, Tehran. Iran. | ||
| 2Department of Persian Literature and Language. Faculty of Literature and Human science. University of Tehran, Tehran. Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Tazkira al-Awliyâ is one of the first books in Persian language, which mentions the sayings and biographies of ascetics and Sufis in a unified way, and it is also among the first Persian works that have been edited in a scientific and modern way (1905) and this itself is a proof of the value and importance of this eternal letter of Attâr Nishâburi. Undoubtedly, such a great work requires diverse and innovative researches, and a number of editors and researchers have made valuable efforts in this direction; However, this book still has very important points and hidden angles that have not been addressed, and in this article, an effort has been made to point out ten of them in order to make this work as effective as possible: First, a short introduction about the Tazkira al-Awliyâ and the issue of attributing it to Attâr is presented. And then about issues such as "the suspicion of the nil", the omission of an important name in the mention of Abu Hafs Haddâd, the lack of discipleship of Abu al-Qasim Korrakâni under Abu Osmân Maqrebi, about the attribution of a speech to Abu Mohammad Jariri, the identification of one of the declarations of Tazkira by the name of Sa’laba Ansâri, the invalidity of Abu Ali Rudbâri's genealogy, the family relationship of Abu Amr Nojayd and Abu Abd al-Rahman Solami, the relationship between Ibn Xafif and Jonayd Baqdâdi, the relationship between Amr ibn Osmân Makki and Ja’far Xoldi, and the correct date of death of Mohammad ibn Aslam Tusi will be discussed with reference to authentic documents. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Attâ, r Nishâ, buri, Tazkira al-Awliyâ, textual criticism, historical error, annotations, names of persons | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌اثیر، علی بن محمد جزری شیبانی (1987). الکامل فی التاریخ، تحقیق محمد یوسف الدقاق، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن‌اثیر، علی بن محمد جزری شیبانی (بیتا). اسد الغابه فی معرفه الصحابه، تحقیق علی محمّد معوّض و عادل احمد عبدالموجود، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن‌اثیر، مجدالدین المبارک بن محمّد (2003). المختار من مناقب الاخیار، به تحقیق مامون الصاغرجی، عدنان عبد ربّه، محمّد ادیب الجادر، امارات: مرکز زاید للتراث و التاریخ.
ابن خمیس، حسین بن نصر (2006). مناقب الابرار و محاسن الاخیار، تحقیق محمد ادیب الجادر، امارات: مرکز زاید للتراث و التاریخ.
ابن عبدالبرّ، یوسف بن عبدالله قرطبی (2002). الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، تصحیح و تخریج احادیث عادل مرشد، اردن: دارالاعلام.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414). لسانالعرب، ج 13، بیروت: دارصادر.
پورمختار، محسن (1399). «نکتههایی در حاشیة تذکرة‌الاولیای به تصحیح شفیعی کدکنی»، مجلّة نثرپژوهی ادب فارسی، س 23، ش 48، پاییز و زمستان، ص 51ـ73.
تمیمی، تقیالدین بن عبدالقادر (1403ق). الطبقاتالسَّنیة فی تراجمالحنفیة، ریاض: دارالرفاعی.
جامی، عبدالرحمن (1386). نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح محمود عابدی، تهران: سخن.
حافظ شیرازی (1373). دیوان حافظ، به سعی سایه، تهران: توس.
حاکم نیشابوری، ابوعبدالله (1375). تاریخ نیشابور، ترجمۀ محمد بن حسین خلیفۀ نیشابوری، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگه.
دیلمی، ابوالحسن، سیرت ابن‌خفیف (1363). ترجمۀ یحیی بن جنید شیرازی، تصحیح آنه ماری شیمل، به کوشش توفیق سبحانی، تهران: بابک.
ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد (1990-2000). تاریخ‌الاسلام، تحقیق عبدالسلام تدمری، بیروت: دارالکتب العربی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (بیتا). تذکرة‌الحفاظ، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1983). سیراعلام النبلاء، ج 13، تحقیق علی ابویزید، بیروت: مؤسسة الرساله.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1983). سیر اعلام النبلا، ج14، تحقیق اکرم البوشیی، بیروت: مؤسسة الرساله.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1996). سیراعلام النبلا، ج 16، تحقیق اکرم البوشیی، بیروت: مؤسسة الرساله.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1996). سیر اعلام النبلا، ج17، تحقیق محمد‌نعیم العرقسوسی، بیروت: مؤسسة الرساله.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1996). سیراعلام النبلا، ج 18، تحقیق محمد‌نعیم العرقسوسی، بیروت: مؤسسة الرساله.
سعدی شیرازی (1395). کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: هرمس.
سلمی، عبدالرحمن (1986). طبقات‌الصوفیه، تحقیق نورالدین شریبه، قاهره: مکتبه الخانجی.
شعرانی، عبدالوهاب (بیتا). طبقات‌الکبری، مصر.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1393). «مقامات قومسانی»، مندرج در با قافلة شوق (ارجنامۀ محمدعلی موحّد)، به اهتمام محمد طاهری خسروشاهی، تبریز، ستوده،.
شفیعی کدکنی، محمدرضا ← عطار نیشابوری، 1398 (تعلیقات).
صفدی، خلیل بن ایبک (2000). الوافی بالوفیات، تحقیق احمد ارنأووط و ترکی مصطفی، دارحیا التراث العربی، بیروت.
طایفی، شیرزاد (1394). «درآمدی بر بازشناسی انتقادی گزارههای تاریخی تذکرةالاولیا»، هشتمین همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، بهمن، ص 1383ـ1388.
عابدی، محمود ← هجویری، 1393 (مقدّمۀ مصحّح).
طباطبایی، سیدمهدی (1399). «ملاحظاتی در ضبط برخی واژهها و عبارتهای تذکرةالاولیا»، ادبیات عرفانی، ش 22، س 12، بهار و تابستان، ص 117ـ137.
____________ (1399). «درنگی در معنای چند واژه و تعبیر در تذکرةالاولیا»، پژوهشهای ادب عرفانی، س14، شمارۀ اول (پیاپی 44). بهار و تابستان، ص17ـ28.
___________ (1400). «بررسی و نقد تصحیح تذکرةالاولیا عطار به اهتمام محمدرضا شفیعیکدکنی»، متنشناسی ادب فارسی، س13، شمارۀ اول (پیاپی 49). بهار، ص79ـ98.
عطار نیشابوری (1905م). تذکرة الاولیا، تصحیح رینولد نیکلسون، لیدن.
__________ (1391). تذکرة الاولیا، تصحیح محمد استعلامی، تهران: زوّار.
__________ (1398). تذکرة الاولیا، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، چ5، تهران: سخن.
فصیح خوافی، احمد بن محمّد (1339ـ1341). مجمل فصیحی، به‌اهتمام محمود فرّخ، مشهد: باستان.
قشیری، ابوالقاسم (1350). رسالۀ قشیریه، ترجمة ابوعلی حسن بن احمد عثمانی، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: علمی و فرهنگی.
کریستن سن، آرتور (1377). ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ غلامرضا رشیدیاسمی، تهران: دنیای کتاب.
محمود بن عثمان،(1358). فردوس المرشدیه فی اسرارالصمدّیه، به‌کوشش ایرج افشار، تهران: انجمن آثار ملّی.
مقریزی، احمد بن علی (1941). امتاع الاسماع، تصحیح و شرح محمود محمد شاکر، قاهره: لجنة التالیف و الترجمه و النشر.
منصوری، مجید (1389). «دربارۀ دو تصحیف در تذکرةالاولیا»، ادبپژوهی، ش12، تابستان، ص 89ـ103.
هجویری، علی بن عثمان (1393). کشف‌المحجوب، تصحیح محمود عابدی، تهران: سروش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 620 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 162 |
||