سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,533
تعداد مقالات70,522
تعداد مشاهده مقاله124,135,886
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,241,242
خسروی طا ئمه, راضیه, محمدولی سامانی, جمال, رضوی طوسی, سیده لیلا. (1402). ارزیابی و اولویت‌بندی ریسک سدها با استفاده از روش ترکیبی DEMATEL-ANP. , 13(4), 1053-1069. doi: 10.22059/jwim.2023.354354.1045
راضیه خسروی طا ئمه; جمال محمدولی سامانی; سیده لیلا رضوی طوسی. "ارزیابی و اولویت‌بندی ریسک سدها با استفاده از روش ترکیبی DEMATEL-ANP". , 13, 4, 1402, 1053-1069. doi: 10.22059/jwim.2023.354354.1045
خسروی طا ئمه, راضیه, محمدولی سامانی, جمال, رضوی طوسی, سیده لیلا. (1402). 'ارزیابی و اولویت‌بندی ریسک سدها با استفاده از روش ترکیبی DEMATEL-ANP', , 13(4), pp. 1053-1069. doi: 10.22059/jwim.2023.354354.1045
خسروی طا ئمه, راضیه, محمدولی سامانی, جمال, رضوی طوسی, سیده لیلا. ارزیابی و اولویت‌بندی ریسک سدها با استفاده از روش ترکیبی DEMATEL-ANP. , 1402; 13(4): 1053-1069. doi: 10.22059/jwim.2023.354354.1045

ارزیابی و اولویت‌بندی ریسک سدها با استفاده از روش ترکیبی DEMATEL-ANP

مدیریت آب و آبیاری
دوره 13، شماره 4، دی 1402، صفحه 1053-1069    اصل مقاله (855.16 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwim.2023.354354.1045
نویسندگان
راضیه خسروی طا ئمه؛ جمال محمدولی سامانی* ؛ سیده لیلا رضوی طوسی
گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشکده کشاورزی، تربیت مدرس، تهران، ایران.
چکیده
سدها علاوه بر منافع اجتماعی بسیاری که دارند امکان دارد با گذشت زمان نیز خطرات اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و فنی‌مدیریتی را داشته باشند. سد پدیده عظیمی درطبیعت محسوب می‌گردد و اثرات آن بر روی محیط‌زیست به‌صورت گسترده است. یکی از مسائلی که می‌باید در زمان بهره‌برداری سدها موردبررسی قرار می‌گیرد، آثار زیست‌محیطی منفی در منطقه احداث سد است. از اثرات زیست‌محیطی منفی برای سدها به‌عنوان مثال می‌توان به رسوب‌گذاری در مخزن و دریاچه سد، تشدید فرسایش در اراضی پایین‌دست، شورشدن اراضی کشاورزی به‌علت بالاآمدن سطح آب‌های زیرزمینی اشاره کرد. اثرات ریسک‌های نام برده‌شده برای سدسازی، ممکن است جبران‌ناپذیر باشد. این پژوهش، با هدف ارزیابی اثرات ریسک‌های چهار معیار اجتماعی، اقتصادی، فنی ‌مدیریتی و زیست‌محیطی متأثر از احداث سد‌ها بر حوضه‌آبخیز موردبررسی قرار گرفته است. تصمیمات مربوط به مدیریت این سدها نیازمند شناخت خطرات و ریسک‌های موجود در سد و اولویت‌بندی آن‌هاست. استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه‌ای، ابزار مناسبی برای ارزیابی ریسک‌های مختلف در این سدها می‌باشد. در این مقاله از روش ترکیبی دیماتل- فرایند تحلیل شبکه‌ای، جهت شناسایی روابط بین معیارها و زیرمعیارهای ریسک و اولویت‌بندی آن‌ها استفاده ‌شده است. بنابراین، چهار معیار و 42 زیرمعیار برای ارزیابی ریسک‌های سه سد طالقان، ماملو و لار به‌روش فرایند تحلیل شبکه‌ای استفاده شده و نتایج نشان می‌دهد که سد طالقان در اولویت اول ریسک قرار دارد و زیرمعیار اشتغال، مربوط به معیار اقتصادی، با وزن 0720/0 دارای بیش‌ترین ‌ریسک و زیرمعیار تملک اراضی، مربوط به معیار فنی ‌مدیریتی با وزن 0029/0 دارای کم‌ترین ریسک نسبت به‌کل زیرمعیارها می‌باشد. هم‌چنین با انجام تحلیل حساسیت بیش‌ترین حساسیت نسبت به افزایش و کاهش 50 درصدی وزن معیار اقتصادی و کم‌ترین حساسیت نسبت به افزایش و کاهش 30 درصدی وزن معیار فنی‌مدیریتی می‌باشد.
کلیدواژه‌ها
اجتماعی؛ اقتصادی؛ تصمیم‌گیری چندشاخصه؛ زیست‌محیطی
عنوان مقاله [English]
Dams Risk Assessment and Their Prioritization Using DEMATEL-ANP Combined Method
نویسندگان [English]
raziye khosravi Taeme؛ jamal mohammad vali samani؛ Seyedeh Leila Razavi Toosi
Engineering and Water Management Department, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
Even though dams have many social benefits, it also has caused social, economic, environmental and technical management risks along time. Due to the fact that the dam is considered a great phenomenon in nature, its effects on the environment are extensive. One of the issues that must be investigated during the operation of dams is the negative environmental effects in the dam construction area. The negative environmental effects of dams are including sedimentation in the dam's reservoir and lake, intensification of erosion in the downstream lands, inundation of agricultural lands due to rise of the underground water level. The effects of the mentioned risks for dam construction may be irreparable. The aim of this study is evaluating the effects of social, economic, technical management and environmental risks affected by the construction of dams on the watershed. Decisions related to the management of these dams require recognize the dangers and risks in the dam and prioritize them. Dam construction projects are more risky than other projects due to the high credits and time spent on their construction. Using multi-criteria decision-making methods is a suitable tool for evaluating different risks in these dams. In this study, the combined DEMATEL-ANP method is used to identify the relationships between risk criteria and sub-criteria and prioritize them. So, four criteria and 42 sub-criteria were determined to evaluate different risks in Mamloo, Taleghan and Lar dams and the network relationships between them were determined. The results show that the employment sub-criterion in economic criterion with a weight of 0.0720 has the highest risk and the land acquisition sub-criterion in management technical criterion with a weight of 0.0029 has the lowest risk compared to all sub-criteria.
کلیدواژه‌ها [English]
Economic, Environmental, Multi-indicator decision-making, Social
مراجع
  1. Bid, S., & Siddique, G. (2018). Human risk assessment of Panchet Dam in India using TOPSIS and WASPAS Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) methods. doi: 10.1016/j.heliyon. 2019.e01956
  2. Boran, S., Goztepe, K., & Yavuz, E. (2007) A study on election of personnel based on performance measurement by using Analytic Network Process (ANP). IJCSNS IJ Computer Science and Network Security, 8, 333- 338.
  3. Büyüközkan, G., & Çifçi, G. (2012) A novel hybrid MCDM approach based on fuzzy DEMATEL, fuzzy ANP and fuzzy TOPSIS to evaluate green suppliers. Expert Systems with Applications, 39(3), 3000-3011
  4. Environmental impact assessment studies of Taleghan Reservoir Dam and Sengban Underground Power Plant Volume 1, November 2008, Bazab Consulting Engineers Company. (In Persian).
  5. Gabus, A., & Fontela, E. (1972) World Problems. An Invitation to Further Thought Within the Framework of DEMATEL, Battelle Geneva Research Centre, Geneva.
  6. Ghorbanalipour, S. (2018) Designing Human Health Risk Management Model for Dam Constructhion Projects. (In Persian).
  7. Gu, S., & Wang, B. (2010) The ANP model for dam risk identification of the hydropower project. Asia-Pacific Power and Energy Engineering Conference, APPEEC 2010 (pp. -). Chengdu: AsiaPacific Power and Energy Engineering Conference, APPEEC. doi:10.1109/APPEEC.5449356.
  8. He, G., Chai, J., & Qin, Y.  (2020) Coupled Model of Variable Fuzzy Sets and the Analytic Hierarchy Process and its Application to the Social and Environmental Impact Evaluation of Dam Breaks. WaterResour Manage, 34, 2677-2697.
  9. Karami, Sh., & Karami, E.A. (2019). Sustainability assessment of dams. Environment, Development and Sustainability org/10.1007/s10668-019-00326-3
  10. Kongjun, T., & Vudhivanich, V. (2003) Multicriteria decision making for multireservoir water allocation during shortage: a case study of upper Mun basin. Proceedings of 20th Kasetsart University Annual Conference: Engineering and Architecture. Bangkok, 0222, 24-42.
  11. Lee, J.W., & Kim, S.H. (2000) Using analytic network process and goal programming for interdependent information system project selection. Computers and Operations Research, 27, 367-382.
  12. Lin, C.T., & Wu, C.S. (2008) “Selecting marketing strategy for private hotels in Taiwan using the analytic hierarchy process”, The Service Industries Journal, 28 (8), 1077-1091
  13. Malczewaski, J. (1997) propagation of errors in multicriteria location analysis: a case study in; G. Fandel and T. Gal(eds.), multiple criteria decision making. Berlin: Springer Verlag.
  14. Mei, X., Rosso, R., Huang, G., & Nie, G. (1989) Application of analytical hierarchy process to water resources policy and management in Beijing, Closing the Gap between Theory and Practice, 72-82.
  15. Mohammad Pham, A. (2004) Safety techniques: preliminary analysis (PHA), first edition, Hamedan, Naşr Fanavaran. 37 tables; MS 5/2111. (In Persian).
  16. Parham, H., Gafarzade, N.A., Dehghan, S., & Kiyanerthi, F. (2008) Investigating changes in nitrogen and phosphorus concentration and some environmental parameters in the lake behind Karkheh Dam and determining its balance. The second national conference on Iran's environmental crises and their improvement solutions. Islamic Azad University, Science and Research Unit, Ahvaz Center. (In Persian).
  17. RazaviToosi, S.L., & Samani, J.M.V. (2012) Evaluating water transfer projects using Analytic Network Process (ANP). Water Resources Management, 26, 1999-2014. (In Persian).
  18. Saaty, T.L. (1980) The analytic hierarchy process. New York, NY: McGraw Hill.
  19. Saaty, T.L. (1996) Decision Making with Dependence and Feedback: The Analytic Network Process. RWS Publications. Pittsburgh.
  20. Saaty, T.L. (2005) Theory and applications of the Analytic Network Process. Pittsburgh, PA: RWS Publications. 4922 Ellsworth Avenue. Pittsburgh. PA 15213.
  21. Saaty, T.L. (2006) Applications of Analytic Network Process in entertainment. Operations Research, 1, 41- 55.
  22. Saaty, T.L., & Varges, L.G. (2006) Decision Making with the Analytic Network Process Economic, Political, Social and Technological Applications with Benefits, Opportunities Costs and Risks. Springer, 277.
  23. Sabokbar, H.A., Sarmani, M., Fridooni, F., Karimzade, H., & Rahimi, H. (2008) Sanitary landfill of rural waste using the Analytical Network Process (ANP) model, a case study of the rural areas of Qochan city, Modares Humanities Quarterly, 14, 127-149. (In Persian).
  24. Samaras, G. D., Gkanas, N. I., & Vitsa, K. C. (2014). Assessing risk in Dam projects using AHP and ELECTRE I, International Journal of Construction Management doi. /10.1080/15623599.2014.971942
  25. Sumanta, B., & Giyasuddin, S. (2019) Human risk assessment of Panchet Dam in India using TOPSIS and WASPAS Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) methods, - 713104, Purba Barddhaman, West Bengal, India.
  26. Talebi, D., & Arashpour, A. (2012) Evaluation of educational performance with a comparative approach of network analysis and industrial management perspective analysis, 10(3), 85-100. (In Persian).
  27. Uygun, Ö., Kaçamak, H., & AKahraman, Ü.A. (2015) An integrated DEMATEL and fuzzy ANP techniques for evaluation and selection of outsourcing provider for a telecommunication company, Computers and Industrial Engineering, 86, 137- 146.
  28. Wolfslehner, B., Vacik, H., & Lexer, M.J. (2005) Application of the analytic network process in multicriteria analysis of sustainable forest management. Forest Ecology and Management, 207, 157-170.
  29. Wu, W.W., & Lee. Y.T. (2007) Selecting knowledge management strategies by using the analytic network process. Expert Syst. Appl, 32, 841-847.
  30. Yang, P.O., Shieh, H.M., & Tzeng, G.H. (2013) A VIKOR technique based on DEMATEL and ANP for information security risk control assessment. Information Sciences, 232, 482- 500.
  31. Zhu, Y., Niu, X., Yang, D., Gu, C., Sun, Q., & Rodriguez, E.F. (2020) Using the DEMATEL-VIKOR Method in Dam Failure Path Identification. J. Environ. Research and Public Health, 17, 1480.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 242
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 156


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب