پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,107,970 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,212,641 |
تحلیل اثر اقتصاد سیاسی بر پویش شهرنشینی در بازه زمانی 1300 تا 1357 | ||
| پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
| دوره 56، شماره 3، تیر 1403، صفحه 263-278 اصل مقاله (1.46 M) | ||
| نوع مقاله: مستخرج از پایان نامه | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2023.350715.1008562 | ||
| نویسندگان | ||
| پروانه زیویار* 1؛ معصومه حاجی غلامی2؛ رحیم سرور2 | ||
| 1گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد یادگار امام (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| فرآیند رشد و توسعة شهرنشینی در دهه‌های گذشته به‌شدت متأثر از رویکرد اقتصاد سیاسی بوده است؛ به‌ویژه پویشی است که از خارج تحمیل‌شده و محصول روابط نابرابر اقتصادی و اجتماعی با کشورهای توسعه‌یافته به همراه کاتالیزور تصمیمات فردی است. پژوهش حاضر از لحاظِ هدف کاربردی و از منظر روش توصیفی- تحلیلی است و با هدف بررسی تأثیر اقتصاد سیاسی بر پویش شهرنشینی در فاصله زمانی 1300 تا 1357 پرداخته‌شده است. برای تبیین مدل تحقیق پنج دسته عوامل سیاسی، اقتصادی، نهادی، اجتماعی و کالبدی در نظر گرفته شدند. در این مطالعه با استفاده از مدل‌های اقتصادسنجی فضایی با سه نوع داده مقطعی، سری زمانی و تلفیقی اقدام به بررسی داده‌ها شد. با توجه به عدم دسترسی به اطلاعات کافی، در خصوص شاخص‌های موردمطالعه، ابتدا شهرهای مراکز استان و سپس شهرهای ناحیه‌ای درجه ۲ و درجه ۳ مورد ارزیابی قرار گرفتند؛ در این مطالعه با استفاده از داده‌های شهرهای کشور مدل رشد جمعیت با استفاده از مدل خطای فضایی مورد تحلیل قرار گرفت. به دلیل وجود ناهمسانی واریانس در این مدل از برآوردگر KP –HET استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد از بین متغیرهای اقتصادی؛ شاخص فقر، نرخ بیکاری، تخصص گرایی و از بین متغیرهای اجتماعی میزان مهاجرت، نرخ باروری عمومی و جمعیت فعال به‌عنوان مهم‌ترین عوامل مؤثر بر رشد جمعیت شهرها ارزیابی‌شده است و شاخص کالبدیِ شبکه راه‌ها اثرگذاری مثبتی را نشان نداده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شهرنشینی؛ اقتصاد سیاسی؛ وابستگی فضایی؛ اقتصاد سنجی فضایی؛ ایران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of the Impact of Political Economy on the Dynamics of Urbanization in the Period 1922-1979 | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Parvaneh Zivyar1؛ Masomeh Haji Gholami2؛ Rahim Sarvar2 | ||
| 1Department of Geography and Urban Planning, Yadgar Imam (RA) Shahrari Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 2Department of Geography and Urban Planning, Yadgar Imam, Shahrari Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Extended Abstract: Introduction Urbanization in Iran has undergone rapid and dramatic changes, and different forms of settlement and social life have always existed in urban, rural, and nomadic areas. transformations in rural, nomadic, and urban communities, and their social foundations and forces play a crucial role in shaping the urban form, urbanization, and its relationship with urbanism. Ideologies and economic and political processes throughout history have directly influenced the social-spatial structures of society, including urban settlements. In fact, cities are human spaces that effectively reflect the impacts of policymakers' decisions on spatial structures and urban classes. Therefore, they provide valuable locations for studying the historical evolution of a society. Based on this premise, the political economy of the city aims to examine the relationship between these historical transformations and their secondary processes and structures within urban space. Studying the population dynamics and characteristics of urbanization in a historical context in any country can provide a scientific analytical foundation for understanding its economic, social, and political transformations. It can also serve as a useful guide to determine the country's position in the global economic system and the changes that have occurred in this role over time. Thus, given the importance and necessity of this subject, this study attempts to answer the following question: The main issue and question addressed in this research, which encompasses its nature, is the study of the impact of political economy on the urbanization trends in Iran in the time period from 1921 to 1978. The research question can be formulated as follows: How has the political economy influenced the mechanisms of urbanization in Iran? The study aims to provide answers to the ambiguities surrounding this research question. MethodologyThe present study is applied in terms of its objective and descriptive-analytical in terms of data collection. It focuses on examining the impact of political economy on urbanization trends from 1921 to 1978. Data gathering was conducted through two methods: documentary (library) research. After reviewing the theoretical foundations and research literature, a series of indicators and criteria were extracted. A quantitative approach was used to analyze the comprehensive data covering all of Iran in the time period from 1921 to 1978, considering the statistics and figures related to the number of cities. The analysis of research variables was performed using the statistical method of "J-statistic" and analyzed using the SPSS software. The J-statistic is calculated by multiplying the number of observations by a chi-square distribution with degrees of freedom equal to the difference between the number of instrumental variables and the number of estimated coefficients. Results and discussion According to the results of the null hypothesis test of Moran's test, the presence of spatial effects in the model of urban population growth in the country's provinces is confirmed at a high level of significance. Additionally, based on the Lagrange coefficient (LM) test statistics between the two models, namely the spatial lag and spatial error models, the spatial error model is selected as the most appropriate model. According to the results, at a significance level of 5%, the spatial lag model is rejected in comparison to both the spatial error and fixed effects models. Considering that the Lagrange coefficient test results also indicate the superiority of the spatial error model over the spatial lag model, the spatial error model will be used in estimating the model of population growth in the country's cities. Furthermore, the results indicate a statistically significant coefficient of spatial autocorrelation (λ) at a high level, affirming the existence of spatial dependence in the disturbance components of the population growth model and the number of cities in the country. The coefficient of spatial autocorrelation indicates to what extent the urban population growth in one province is influenced by shocks occurring in the population growth of other provinces in the country.Among the economic variables, poverty index, unemployment rate, and specialization index have been identified as the most influential economic factors on urban population growth in the country's provinces. The poverty index, as a control variable, has a negative effect on urban population growth and is statistically significant at a higher level. This means that cities with higher poverty rates have lower population growth. This suggests that poverty and deprivation are among the key drivers of migration flows. In other words, provinces with higher unemployment rates (lower employment rates) have experienced higher migration rates to developed urban areas and consequently have had lower population growth. This result supports Michael Todaro's theory, which states that individuals are generally motivated to migrate in search of employment or better job opportunities. According to Todaro's theory, job search is one of the main reasons for migration. On the other hand, cities (or provinces) that have higher levels of development in infrastructure have shown less inclination for migration because individuals usually migrate in search of employment or better job opportunities.Therefore, provinces (cities) with a higher share of injected budget and infrastructure and public services have lower migration rates and have experienced higher population growth rates. Conclusion Among the economic indicators, variables such as poverty, unemployment rate, and specialization were identified as the most influential factors on urban population growth. In terms of social indicators, the migration rate, general fertility rate, and active population were considered significant factors. However, according to the results, the infrastructure index (road network) included in the model did not have a significant effect. Additionally, the poverty index had a negative impact on urban population growth, which was statistically significant at a higher level. However, the Gini coefficient as a measure of inequality did not have a significant effect on urban population growth. It should be noted that the presence of spatial dependence in the model of urban population growth was confirmed in this study, but the causes of spatial dependence and the variables contributing to it were not discussed or examined. Funding There is no funding support. Authors’ Contribution Authors contributed equally to the conceptualization and writing of the article. All of the authors approved thecontent of the manuscript and agreed on all aspects of the work declaration of competing interest none. Conflict of Interest Authors declared no conflict of interest. Acknowledgments We are grateful to all the scientific consultants of this paper. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Urbanization, Political Economy, Spatial Dependency, Spatial Econometrics, Iran | ||
| مراجع | ||
|
ایمانی شاملو، ج.، رفیعیان، م. (1395). قدرت و بازتعریف نظریه برنامه‌ریزی شهری (با تأکید بر دیدگاه اقتصاد سیاسی فضا). راهبرد. شماره 80. صص 287 – 319. افراخته، ح.، حجی پور، م. (1394). اقتصاد سیاسی فضا و تعادل منطقه‌ای ایران. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی. شماره ۴، صص 87 - 110. احمدی پور، ز.، لشگری، الف. (1391). برهمکنش فرایندهای تاریخی و اقتصاد سیاسی شهر (مطالعه موردی: نظام شهری ایران پس از انقلاب مشروطه). فصلنامه علمی ـ پژوهشی اطلاعات جغرافیایی سپهر. شماره 81. صص 15-21. ابراهیم‌زاده، ع.، نصیری، ی. (1386). شهرنشینی شتابان؛ روندها و پیامدها. اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره ۲۳8، صص ۲۳۲ – ۲۴۱. افروغ، ع. (1377). فضا و نابرابری اجتماعی. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. صص 1 - 368. پیران، پ. (1366). شهرنشینی شتابان و ناهمگون. اطلاعات سیاسی – اقتصادی. شماره 140. صص 32 – 35. پیران، پ. (1370). دیدگاه‌های نظری در جامعه‌شناسی شهر و شهرنشینی؛ تحولات واحد پول و نرخ برابری. اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی. شماره ۵۱ و ۵۲. صص ۷۵ ـ ۸۱. پارسی، ح. (1393). پویش شهر گرایی و شهرنشینی در قرون سوم تا پنجم هجری در ایران. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی. شماره 4. صص 47-64. توسلی، غ. (1374)،. جامعه‌شناسی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور، صص 1 - 240. جوان، ج. (1367). جمعیت ایران و بستر جغرافیایی آن. چاپ اول. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، صص ۲۴. حاتمی نژاد، ح.، عبدی، ن. (1386). اقتصاد سیاسی و فضای شهری. اطلاعات سیاسی اقتصادی. شماره 238. صص ۱۹۶ ـ ۲۰۵. رهنمایی، م. (1388). دولت و شهرنشینی در ایران (مبانی و اصول کلی نظریه توسعه شهر و شهرنشینی در ایران). جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای. شماره (پیش‌شماره). صص 143-165. سولیوان، آ. (1386). مباحثی در اقتصاد شهری. ترجمه جعفر قادری و علی قادری. تهران: انتشارات نور علم، جلد ۱ و ۲. سوری، علی و کیهانی حکمت، رضا (۱۳۸۲) متغیرهای جمعیتی، اندازه دولت و رشد اقتصادی در ایران، پژوهشهای اقتصادی، شماره ۹ و ۱۰، صص ۶۰ – ۸۴. شبلینگ، ژ. (1377). جغرافیا چیست؟. ترجمه سیروس سهامی. چاپ اول. مشهد: انتشارات محقق. صص 256 – 1. کاتوزیان، م. (۱۳۸۲). اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی. ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی. چاپ نهم. تهران: نشر نی. صص 444 – 1. کاتوزیان، م. (1372). اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی. ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی. چاپ دوم. تهران: نشر مرکز. صص 440 – 1. گرانوین، پ. (1377). اقتصاد سیاسی و علم اقتصاد. ترجمه علی دیتی ترکمانی و محمد مالجو. اطلاعات سیاسی اقتصادی. شماره ۱۳۸. صص ۲۲۴ ـ ۲۲۷. مرکز آمار ایران. » سرشماری عمومی نفوس و مسکن کل کشور«، سال‌های 1335، 45، 55، 65، 75، 85، 90 و 1395 قابل‌دسترسی از طریق سایت: http://www.amar.org.ir مهدوی، ح. (1388). نقش اقتصاد سیاسی در ساختار فضایی تهران و پیرامون. محیط‌شناسی. شماره ۵۰. صص ۱ ـ ۴۱. نوابخش، م.، پور موسوی، م.، تاجیک، ز. (1392). بررسی تطبیقی شاخص‌های توسعه پایدار اجتماعی کلان‌شهر تهران (مطالعه موردی: منطقه 6 و 10)، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. شماره ۲۹. صص ۱۷۹ – ۱۹۴. نوابخش، م.، ملکی نظام‌آباد، ر.، معصومی، م. (1388). رویکردی نوین به نمودهای جهانی‌شدن در کلان‌شهرهای کشورهای جنوب. هویت شهر. شماره ۵. صص 99 - 110. نوابخش، م.، فتحی، س. (1386). رشد و توسعه شهرنشینی در ایران "با تأکید بر فعالیت‌های اجتماعی - اقتصادی". شماره 3 (پیاپی 15). صص 3-14. نظریان، الف. (1391). جغرافیای شهری ایران. چاپ دوازدهم. تهران: انتشارات پیام نور. صص 240 – 1.
References Alasayyad, N. (1993). Squatting and culture: A comparative analyses of Informal developments in Latin America and the Middle East. Habitat international, Vol. 17, no 1, pp.: 33-44. Elhorst, J. P. and S. H. Vega (2013). “On spatial econometric models, spillover effects, and W”, ERSA conference papers, European Regional Science Association. Elhorst, J. P. (2014). Spatial Econometrics: From Cross-Sectional Data to Spatial Panels, Springer. Evans, P. B. (1995). Embedded autonomy: States and industrial transformation. Princeton, N.J: Princeton University Press. Gilbert, Alan., and Joseph., Galgr. (1982). Cities, Poverty and Development, Urbanization in the World, Oxford University Press, 1982. viii, 246 p. Glaeser E. L. and J. M. Shapiro (2003). “Urban Growth in the 1990s: is City Living Back?”, Journal of Regional Science, 43, pp. 139-165. Kanbur, R. and J. Zhuang (2013). “Urbanization and Inequality in Asia”, Asian Development Review, Vol. 30, No. 1, pp. 131-147. Lefebvre, Henri (1947). The Critique of Everyday Life. Verso. ISBN 978-1844671946., p40 Lefebvre, Henri, The Production of Space, Blackwell, (1991). ISBN 0-631-18177-6. p. 26. Le Gallo, J., C. Baumont, S. Dall'erba and C. Ertur (2005). “On the Property of Diffusion in the Spatial Error Model”, Applied Economics Letters, 12 (9), pp. 533-536. Shabu, T. (2010). “The Relationship Between Urbanization and Economic Development in Developing Countries”, International Journal of Economic Development Research and Investment, Vol. 1, No. 2- 3, pp.30-36. Shields, Rob (1999). Lefebvre Love and Struggle. Routledge. ISBN 978-0-415-09370-5. White, H. (1980). “A Heteroskedasticity-consistent Covariance Matrix Estimator and a Direct test for Heteroskedasticity”, Econometrica, 48(4), pp. 817-838. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 267 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 162 |
||