پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,533 |
| تعداد مقالات | 70,508 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,128,288 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,235,649 |
رویکرد شناختی و رفتاری در مقابله با مرض جذام در تاریخ ایران | ||
| تاریخ علم | ||
| دوره 22، شماره 1 - شماره پیاپی 36، شهریور 1403، صفحه 31-46 اصل مقاله (655.39 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2024.375319.371788 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد علی پرغو1؛ جواد علیپور سیلاب* 2 | ||
| 1دانشیار گروه تاریخ و موسسه تاریخ و فرهنگ، دانشکده ی حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. | ||
| 2استادیار گروه تاریخ و موسسه تاریخ و فرهنگ ایران، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| پاسخ‌گویی به نیازهای بهداشتی/ درمانی، شناسایی بیماری‌های مختلف و ارائه تدابیر پیشگیرانه و شیوه‌های درمانی متناسب با نظام طبی هر جامعه‌ای است. هدف پژوهش حاضر، در مقام مطالعه‌ای در حوزه تاریخ پزشکی، بررسی این مسأله است که مقابله با بیماری جذام در ایران تا قبل از فراگیری طب نوین، به چه نحوی و بر اساس چه روش‌هایی بود؟ یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که رویکرد شناختی و رفتاری (تدابیر پیشگیرانه و شیوه‌های درمانی) در مقابله با جذام، در چارچوب معرفتی نظام طب مبتنی بر اخلاط چهارگانه، ارائه شده است. از نظر شناختی، عامل بروز بیماری به تعادل نداشتنِ اخلاط و غلبه خلط سودا با خاصیت «سرد/خشک»، نسبت داده شده است. تدابیر رفتاری در قالب اصول پیشگیری و انواع شیوه‌های درمانی، باهدف اصلاح و به تعادل رسانیدن اخلاط و در نتیجه درمان بیماری ارائه شده است. باتوجه‌به مدت‌زمان طولانی کمون اولیه بیماری، تدابیر پیشگیرانه ارائه شده محدود و کم است. طبیبان برای درمان بیماران جذامی، استفاده از انواع دارو را با خاصیت گرم/ خشک و شیوه‌های مختلف غیردارویی توصیه کرده‌اند | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پیشگیری؛ جذام؛ دارو؛ درمان؛ طب اخلاطی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigation of Treating Leprosy (Hansen's Disease) from the Perspective of the Akhlāṭī Medicine System in the History of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mohammad ali parghoo1؛ javad alipoor silab2 | ||
| 1Associate Professor of history, Faculty and Social sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran | ||
| 2Department of History, Faculty of Law and Social Sciences, Tabriz University, Tabriz, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Responding to health/treatment needs, recognizing various diseases, and providing preventive measures and treatment methods are taken according to the medical system of each society. The purpose of this research, as a study in the field of medical history using a review method, is to investigate this issue: how was the treatment of leprosy in Iran before the introduction of modern medicine done, and in what ways and methods? The findings of the present research indicate that the cognitive and behavioral approach (preventive measures and treatment methods) in treating Leprosy is presented in the epistemic framework of the medicine system based on the four humors view (Ṭibb-i Akhlāṭī, which physicians did). Cognitively, the cause of the disease is attributed to the imbalance of the humor and the predominance of soda humor with a "cold/dry" nature. Behavioral measures are presented in the form of prevention principles and various treatment methods, to balance the humor, and as a result, treat the disease. Due to the long duration of the initial outbreak of the disease, the suggested preventive measures were limited. To treat leprosy patients, Physicians have recommended the use of various drugs with a hot/dry nature and various non-medicinal methods | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Akhlāṭī medicine, leprosy, medicine, prevention, treatment | ||
| مراجع | ||
|
ابن ابى اصیبعه، احمد بن قاسم . (1386). عیون الأنباء فی طبقات الأطباء، ترجمه سید جعفر غضبان، چاپ اول، تهران: دانشگاه علوم پزشکى ایران.
ابن جلجل، سلیمان بن حسان. (1349). طبقات الأطباء و الحکماء، ترجمه سید محمدکاظم امام تهران: دانشگاه تهران.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله . (1386). کلیات قانون، ترجمه ملا فتح‌الله شیرازى، تهران: دانشگاه علوم پزشکى ایران.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله . (1388). دفع المضار الکلیة عن الأبدان الإنسانیة : دورساختن هر گونه زیان از تن آدمیان، تهران: المعى.
ابن مطران، اسعد بن الیاس. (1386). بستان الأطباء و روضة الألباء، محقق/ مصحح: مهدى محقق، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
ابوریحان بیرونى، محمد بن احمد. (1383). الصیدنة فی الطب (داروشناسى در پزشکى)، ترجمه باقر مظفرزاده، تهران : فرهنگستان زبان و ادب فارسى.
بهاءالدوله، بهاءالدین بن میر قوام الدین . (1387). خلاصة التجارب، تحقیق و تصحیح محمدرضا شمس اردکانی، عبدالعلى محقق زاده، پویا فریدى، زهره ابوالحسن زاده، تهران: دانشگاه علوم پزشکى تهران.
پولاک، یاکوب ادوارد . (1368). سفرنامه پولاک (ایران و ایرانیان)، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
جالینوس . (1387). مجموعه هشت کتاب طبی، ترجمه حنین بن اسحاق، تهران: دانشگاه علوم پزشکى ایران - مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکى، طب اسلامى و مکمل.
جرجانى، اسماعیل بن حسن . (1369). خُفى علائى ( خُفّ علائى یا الخفیة العلائیة) ، محقق/ مصحح: علی‌اکبر ولایتى، محمود نجم‌آبادی، تهران: اطلاعات.
جرجانى، اسماعیل بن حسن . (1391). ذخیره خوارزمشاهى، ج 1، 2، 3، 6، 7، 10، چاپ اول، قم: مؤسسه احیاء طب طبیعى.
چغمینى، محمود بن محمد . (1389). قانونچه فی الطب، ترجمه و تصحیح اسماعیل ناظم، تهران: آبژ.
حسینى شفائى، مظفر بن محمد . (1393). قرابادین، محقق/ مصحح: یوسف بیک باباپور، محمد موسوی‌نژاد.
دریایى، محمد . (1388). دانشنامه طب اهل بیت علیهم السلام بر اساس طب الأئمه علیهم السلام، چاپ اول، تهران: پیام کتاب.
راوندى، مرتضى . (1382). تاریخ اجتماعى ایران، ج 6، چاپ دوم، تهران: انتشارات نگاه.
روزنامه وقایع اتفاقیه (روزنامچه اخبار دارالخلافه طهران) (1373-1374)، تهیه و تنظیم کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، 4 ج، تهران، کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با همکاری مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.
شاه ارزانى، میرمحمد اکبر بن محمد (1387). طب أکبرى، 2ج، تحقیق مؤسسه احیاء طب طبیعى، قم: جلال‌الدین.
شاه ارزانى، میرمحمد اکبر بن محمد (1380). میزان الطب، تصحیح و تحقیق هادی نصیرى، قم: مؤسسه فرهنگى سماء.
على بن موسى . (1389). نامه زرین سلامت (ترجمه الرسالة الذهبیة)، چاپ اول، ترجمه محمد دریایى، مشهد: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
عمادالدین شیرازى، محمود بن مسعود . (1382). آتشک، تهران: دانشگاه علوم پزشکى ایران.
عین الملک شیرازی، محمد بن عبدالله . (1089ق). طب دارا شکوه، [نسخه خطی]، [کاتب] محمد وزیر خلف حکیم محمد عالم کشمیری، شماره مدرک کتابخانه مجلس: 48175-10ir.
فرهنگ فشرده پزشکی آکسفورد . (1375). ترجمه مصطفی مفیدی، تهران: فرهنگان.
قاطع قزوینی، حکیم علی افضل . (قرن11ق). منافع افضلیه،[نسخه خطی].شماره مدرک کتابخانه مجلس:46974-10ir.
قزوینى، زکریا بن محمد بن محمود . (1373). آثار البلاد و اخبارالعباد، چاپ اول، تهران: امیرکبیر.
کمال بن نور کمال الطبیب . (974ق). کتاب طبی، [نسخه خطی]، کتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره مدرک 18582-10ir.
گیلانى، حبیب متطبب . (1387). ألواح الصحة، تهران: دانشگاه علوم پزشکى ایران.
لارنس لاکهارت . (1383). انقراض سلسله صفویه، ترجمه اسماعیل دولتشاهى، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى.
مبین، محمدحسین . (1343). جذام را ریشه کن کنیم، اداره کل بهداری آذربایجان شرقی، آسایشگاه مجذومین بابا باغی تبریز، چاپخانه شعاع.
متین، پیمان . (1398). «جذام»، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج3: https://www.cgie.org.ir/fa/article/240420/%D8%AC%D8%B0%D8%A7%D9%85(
نورالدین شیرازی، محمد بن عبدالله . (1383). تحفه خانی، تهران: دانشگاه علوم پزشکی تهران.
مستغفرى، جعفر بن محمد . (1381). طب النبی و طب الصادق (روش تندرستى در اسلام)، چاپ سوم، ترجمه محمد خلیلى، یعقوب مراغى، قم: مؤمنین.
مقدسى، أبو عبدالله محمد بن أحمد . (1361). احسن التقاسیم فى معرفة الاقالیم، چاپ اول، ترجمه علی‌نقی منزوی، ج 2، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان.
مؤمن بن محمد زمان، سید محمد . (1390). تحفة المؤمنین، به کوشش مؤسسه احیاى طب طبیعى، 2 ج، قم: نور وحی.
نامه‌ها و گزارش‌های پزشکی یاکوب ادوارد پولاک از ایران 1852-1862(1392). گردآورنده و ویراستار افسانه گشتر (جلیل زاده)، مترجم تورج آرامش، با پیشگفتاری از کارل هولوبار، تهران، چوگان: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی تهران.
نصیرالدین طوسى، محمد بن محمد . (1363). تنسوخ نامه ایلخانى، محقق/ مصحح: مدرس رضوى، تهران: اطلاعات.
هردوت . (1382). تاریخ هردوت، ج1، چاپ دوم، محقق / مصحح: هادى هدایتى، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
هروى، موفق بن على . (1346). الأبنیة عن حقائق الأدویة ( روضة الأنس و منفعة النفس)، محقق/ مصحح: احمد بهمنیار، به کوشش حسین محبوبى اردکانى تهران: دانشگاه تهران.
یوسفى هروى، یوسف بن محمد . (1382). طب یوسفى (جامع الفوائد)، تهران: دانشگاه علوم پزشکى ایران.
منابع عربی و لاتین
رازى، محمد بن زکریا (1422 ق). الحاوی فی الطب، محقق/ مصحح: هیثم خلیفة طعیمى، چاپ اول، ج 6، 20، 21، بیروت: دار احیاءالتراث العربی.
رازى، محمد بن زکریا . (1408ق). المنصوری فی الطب، حازم البکری الصدّیقی، کویت: المنظمة العربیة التربیة و الثقافة و العلوم.
رازى، محمد بن زکریا . (1419 ق). من لا یحضره الطبیب، چاپ اول ، محقق/ مصحح: محمدامین الضناوی، قاهره: دار رکابی للنشر.
طبرى، على بن سهل . (1423ق). فردوس الحکمة فی الطب، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیة.
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب . (بیتا). تاریخ یعقوبی، ج۲، بیروت: دار صادر.
Azizi, Mohammad Hossein, Bahadori, Moslem(2011), A history of leprosy in Iran during the 19th and 20th centuries, Arch Iran Med, 14(6):425-30. PMID: 22039850. Luigi Santacroce L. Del Prete R. Alexandros Charitos I. , Bottalico L. Mycobacterium leprae: A historical study on the origins of leprosy and its social stigma, Infez Med. 2021; 29(4): 623–632. Published online 2021 Dec 10. doi: 10.53854/liim-2904-18 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 138 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 59 |
||