پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,694 |
| تعداد مقالات | 72,244 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,261,195 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,102,140 |
تفاوت در آسیب‌پذیری و بازتولید نابرابری در میان آسیب‌دیدگان از سیل: مردم‌نگاری وقایع زندگی سیل‌زدگان چم‌شیر در سال ۱۳۹۸ | ||
| توسعه محلی (روستائی-شهری) | ||
| مقاله 2، دوره 16، شماره 2 - شماره پیاپی 31، اسفند 1403، صفحه 287-304 اصل مقاله (1.33 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی : ... (با ذکر دقیق نوع فعالیت علمی) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrd.2025.385828.668885 | ||
| نویسنده | ||
| منصور منصوری مقدم* | ||
| گروه مردم‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بحران‌های طبیعی مانند سیل نه‌تنها زیرساخت‌های فیزیکی و معیشت جوامع محلی را نابود می‌کنند، بلکه پیامدهای اجتماعی و روانی گسترده‌ای برای افراد و گروه‌ها دارند. این مقاله با بهره‌گیری از روش مردم‌نگاری، به مطالعه و تحلیل سیمای زندگی مردمان سیل‌زده منطقۀ چم‌شیر در ایلام می‌پردازد. یافته‌ها مفاهیمی همچون بحران اعتماد نهادی و نبود سرمایۀ اجتماعی، رنج اجتماعی و سوگواری جمعی، آسیب‌پذیری ساختاری و بازتولید نابرابری را به‌عنوان ابعاد کلیدی در فهم این بحران‌ها معرفی می‌کند. همچنین پیامدهای روانی عبارت‌اند از: ناامنی وجودی تا هراس موقعیتی، بی‌خانمانی روانی و بحران هویت اجتماعی، و ناهمگونی تأثیرپذیری و تأثیر بحران بر همبستگی اجتماعی. نتایج این پژوهش نشان می‌دهند اطلاع‌رسانی ناقص و متناقض، تجربه‌های گذشته و عملکرد ضعیف نهادهای مسئول در زمان بحران و ارائۀ خدمات حمایتی مناسب موجب بحران اعتماد نهادی و تشدید ناهمگونی تأثیرپذیری میان گروه‌های اجتماعی شده است. در این میان، گروه‌های فقیرتر و آسیب‌پذیرتر بیشتر تحت تأثیر پیامدهای مخرب قرار گرفته‌اند و این مسئله به بازتولید نابرابری اجتماعی انجامیده است. از سوی دیگر، سوگواری جمعی و همبستگی اجتماعی، به‌رغم شکنندگی سرمایۀ اجتماعی، به‌عنوان مکانیسم‌هایی برای مواجهه با بحران عمل کرده‌اند. این مطالعه با ارائۀ یک الگوی نظری مردم‌شناسی به بررسی چگونگی شکل‌گیری بی‌خانمانی روانی و بحران هویت اجتماعی در جوامع آسیب‌دیده می‌پردازد و نقش سرمایۀ اجتماعی و اعتماد نهادی را در تسهیل یا دشوارسازی فرایند بازسازی اجتماعی تحلیل می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بحران اعتماد نهادی؛ بی‌خانمانی روانی؛ رنج اجتماعی و سوگواری جمعی؛ سیل سال 1398 روستای چم‌شیر؛ ناهمگونی تأثیرپذیری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Difference in Vulnerability and the Reproduction of Inequality Among Flood Victims: An Ethnography of the Life Events of Chamshir Flood Survivors in 2019 | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mansour Mansouri moghadam | ||
| Department of Anthropology, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Mazanderan, Mazanderan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Natural disasters such as floods not only destroy the physical infrastructure and livelihoods of local communities but also have extensive social and psychological repercussions for both individuals and groups. This paper employs ethnographic methods to investigate and analyze the lives of individuals who have been impacted by the floods in the Chamshir region of Ilam. The results indicate that the heterogeneity of impact and the effects of the crisis on social cohesion are key dimensions in understanding these disasters. These dimensions include the crisis of institutional trust and the lack of social capital, social suffering and collective mourning, structural vulnerability and the reproduction of inequality, psychological consequences ranging from existential insecurity to situational anxiety, psychological homelessness and social identity crisis, and the heterogeneity of impact and the effects of the crisis on social cohesion. The results of this study indicate that inadequate and inconsistent communication, past experiences, and the poor performance of responsible institutions during the crisis, as well as the provision of insufficient supportive services, have led to a crisis of institutional trust and exacerbated the heterogeneity of impact among social groups. In this context, the destructive consequences have disproportionately impacted impoverished and vulnerable groups, thereby perpetuating social inequality. On the other hand, despite the fragility of social capital, collective mourning and social solidarity have served as mechanisms for managing the crisis. Through the presentation of a theoretical anthropology, this study investigates the formation of psychological homelessness and the crisis of social identity in affected communities. It also examines the role of social capital and institutional trust in either facilitating or complicating the process of social reconstruction. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Crisis of institutional trust, social suffering and collective mourning, heterogeneity of vulnerability, psychological homelessness, The 2019 Flood in Cham Shir Village | ||
| مراجع | ||
|
پوراحمد، احمد (1381). نقش ساختار جغرافیایی در سیل مرداد 1378 نکا. محیط‌شناسی، 28، 59-70.
پیرک، مژگان، باقری حیدری، فاطمه، و حسن‌پور، آرش (1399). روایت تجربۀ سیل‌زدگی در بین کنشگران اجتماعی شهرستان پلدختر. مطالعات جامعه‌شناختی، 27(2)، 361-393. https://doi.org/10.22059/jsr.2021.81428
حبیب‌پور گتابی، کرم (1397). آسیب‌پذیری زنان در سوانح طبیعی: یک برساختۀ اجتماعی، زن در توسعه و سیاست، 16(3)، 457-481. https://doi.org/10.22059/jwdp.2018.251698.1007376
سلیمی، مینو؛ نادری، احمد و نصرتی، روح‌الله (1400). مطالعۀ تاب‌آوری روستایی در برابر زلزله (مطالعۀ موردی: مجتمع روستایی کوییک سرپل ذهاب). فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 10(3)، 831-886. https://doi.org/10.22059/jisr.2021.304381.1080
شادی‌طلب، ژاله (1372). مدیریت بحران: برنامه‌ریزی پس از فاجعۀ زلزله. فصلنامۀ علوم اجتماعی، 2(4)، 125-151.
شادی‌طلب، ژاله (1372). جامعه‌شناسی فاجعۀ تجربۀ زلزله رودبار- منجیل. تهران: بنیاد انقلاب اسلامی.
صدیق سروستانی، رحمت‌الله، و عنبری، موسی (1383). باورهای خرده‌فرهنگی و مشارکت امدادی در ایران. نامۀ علوم اجتماعی، 24(24)، 81-115.
عنبری، موسی (1389). جامعه‌شناسی فاجعه کندوکاوی پیرامون حوادث و سوانح در ایران. تهران: دانشگاه تهران.
فاضلی، نعمت‌الله (1399). فرهنگ و فاجعه. تهران: فرهامه.
کمال‌الدینی، معصومه و ازکیا، مصطفی (1395). مطالعۀ پدیدۀ ازدواج اجباری زنان در فجایع طبیعی (پیامدهای اجتماعی فاجعه در زنان بازماندۀ زلزلۀ 1382 بم). نامۀ انسان‌شناسی، 14(25)، 169-202.
کمال‌الدینی، معصومه (1399). جامعه‌شناسی فاجعه مروری بر نظریه‌های اجتماعی فجایع طبیعی. تهران: اندیشۀ احسان.
محمدی استاد کلایه، امین، مطیعی لنگرودی، سید حسن، رضوانی، محمدرضا، و قدیری معصوم، مجتبی (1395). ارزیابی اثرات راهبرد اسکان مجدد پس از بلایای طبیعی در توسعۀ پایدار روستایی با استفاده از رهیافت تئوری زمینه‌ای (مطالعۀ موردی: روستاهای سیل‌زدۀ شرق گلستان). پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 5(1)، 181-195. https://doi.org/10.22067/jrrp.v5i1.47384
نادری، احمد و سلیمی، مینو (1400). درآمدی بر انسان‌شناسی فاجعه. تهران: جهاد دانشگاهی.
نسیم‌افزا، نگار؛ غفاری‌نسب، اسفندیار؛ یاراحمدی، علی، و گلی، علی (1401). برساخت اجتماعی آسیب‌پذیری زنان در بلایای طبیعی (مورد مطالعه سیل فروردین 98 محلۀ سعدی شیراز). مطالعات توسعۀ اجتماعی فرهنگی، 11(3)، 37-62.
Anbari, M. (2010). Sociology of Disaster: An Inquiry into Accidents and Disasters in Iran. Tehran: University of Tehran. (In Persian)
Bankoff, G., Frerks, G., & Hilhorst, D. (2004). Mapping Vulnerability: Disasters, Development and People. Routledge.
Blaikie, P., Cannon, T., Davis, I., & Wisner, B. (1994). At Risk: Natural Hazards, People's Vulnerability and Disasters. Routledge.
Cernea, M. M. (2000). Risks, safeguards, and reconstruction: A model for population displacement and resettlement. Economic and Political Weekly, 35(41), 3659–3678. http://dx.doi.org/10.2307/4409836
Davis, I. (1978). Shelter after Disaster. Oxford Polytechnic Press.
Durkheim, E. (1912). The Elementary Forms of the Religious Life. New York: Free Press.
Enarson, E., & Chakrabarti, P. G. D. (2009). Women, Gender, and Disaster: Global Issues and Initiatives. Sage Publications.
Enarson, E., & Morrow, B. H. (1998). The Gendered Terrain of Disaster: Through Women’s Eyes. Praeger Publishers.
Eyerman, R. (2001). Cultural Trauma: Slavery and the Formation of African American Identity. Cambridge: Cambridge University Press.
Fazeli, N. (2020). Culture and disaster. Tehran: Farhameh Publishing. (In Persian)
Gaillard, J. C. (2011). People’s Response to Disasters: Vulnerability, Capacities, and Resilience. Palgrave Macmillan.
Habibpour Gatabi, K. (2018). Women’s vulnerability in natural disasters: A social construct. Women in Development and Politics, 16(3), 457-481. https://doi.org/10.22059/jwdp.2018.251698.1007376 (In Persian)
Hoffman, S. M., & Oliver-Smith, A. (2002). Catastrophe and Culture: The Anthropology of Disaster. Santa Fe: School of American Research Press.
Kamaleddini, M., & Azkia, M. (2016). A study of forced marriage of women in natural disasters (Social consequences of disaster for female survivors of the 2003 Bam earthquake). Iranian Journal of Anthropology, 14(25), 169-202. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17352096.1395.14.25.8.3 (In Persian)
Kamaleddini, M. (2020). Sociology of Disaster: A Review of Social Theories on Natural Disasters. Tehran: Andisheh-e Ehsan Publications. (In Persian)
Kelman, I., Mercer, J., & Gaillard, J. C. (2009). Indigenous Knowledge and Disaster Risk Reduction. Geography, 94(1), 12-21. https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-031-26143-5
Lewis, J. (1999). Development in Disaster-Prone Places: Studies of Vulnerability. Intermediate Technology Publications.
Mohammadi Ostade Kolaye, A., Motiee Langroudi, S. H., Rezvani, M. R., & Ghadiri Masoom, M. (2016). An Explanation of Resettlement in Rural Sustainable Development Using Grounded Theory Approach (Case Study: Resettlement in Flooded Villages in Golestan Province). Journal of Research and Rural Planning, 5(1), 181-195. https://doi.org/10.22067/jrrp.v5i1.47384 (In Persian)
Naderi, A., & Salimi, M. (2021). An Introduction to the Anthropology of Disaster. Tehran: Jahad Daneshgahi. (In Persian)
Nasimafza, N., Ghafari Nassab, E., Yar Ahmadi, A., & Goli, A. (2022). The social construction of women's vulnerability in natural disasters (Case study of Shiraz flood in April 2019). Scientific-Research Journal of Cultural and Social Development Studies, 11(3), 37-62. (In Persian)
Oliver-Smith, A. (1996). Anthropological Research on Hazards and Disasters. Annual Review of Anthropology, 25(1), 303-328.
Oliver-Smith, A. (2009). Nature, Society, and History: Anthropological Perspectives on Disasters. School for Advanced Research Press.
Oliver-Smith, A. (2013). The Angry Earth: Disaster in Anthropological Perspective. Routledge.
Pirak, M., Bagheri Heydari, F., & Hassanpour, A. (2020). Narration of the flood experience among the social activists of Poldokhtar city. Sociological Review, 27(2), 361-393. https://doi.org/10.22059/jsr.2021.81428 (In Persian)
Pourahmad, A. (2002). The Role of Geographical Structure in the August 1999 Flood of Neka. Environmental Studies, 28, 59–70. (In Persian)
Sadigh Sarvestani, R., & Anbari, M. (2004). Subcultural beliefs and relief participation in Iran. Journal of Social Sciences Letter, 24(24), 81-115. (In Persian)
Salimi, M., Naderi, A., & Nosrati, R. (2021). Study of rural community resilience against earthquake (Case study: kuaick Rural Complex, in Sarpol-e- Zahab). Quarterly Journal of Social Studies and Research in Iran, 10(3), 831-886. https://doi.org/10.22059/jisr.2021.304381.1080 (In Persian)
Shaditalab, Z. (1993). Crisis Management: Planning after the earthquake disaster. Quarterly Journal of Social Sciences, 2(3-4), 125-151. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17351162.1372.2.3.4.6.9.8 (In Persian)
Shaditalab, Zh. (1993). Sociology of Disaster: The Rudbar-Manjil Earthquake Experience. Tehran: Islamic Revolution Foundation. (In Persian)
Tierney, K. (2007). Social Inequality, Hazards, and Disasters. In Handbook of Disaster Research. Springer.
Torry, W. I. (1979). Anthropological Studies in Hazardous Environments: Past Trends and New Horizons. Current Anthropology, 20(3), 517-540.
Wisner, B., Blaikie, P., Cannon, T., & Davis, I. (2004). At Risk: Natural Hazards, People’s Vulnerability and Disasters. Routledge.
Yalom, I. D. (1980). Existential Psychotherapy. Basic Books.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 584 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 39 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب