پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,693 |
| تعداد مقالات | 72,239 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,232,247 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,066,438 |
سکه‌شناسی ضرابخانۀ تبریز در دورۀ ایلخانی (با تأکید بر دورۀ هولاکو تا اولجایتو) | ||
| مطالعات باستان شناسی | ||
| مقاله 13، دوره 16، شماره 2 - شماره پیاپی 35، آذر 1403، صفحه 327-357 اصل مقاله (2.81 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2025.337049.143315 | ||
| نویسندگان | ||
| محرم باستانی1؛ نعمت اله علی محمدی* 2 | ||
| 1گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2گروه تاریخ، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ضرابخانۀ تبریز یکی از ضرابخانه‌های بزرگ عصر ایلخانی است. تبریز از دورۀ هولاکو به‌طوری رسمی به‌عنوان مرکز حاکمیت سیاسی ایلخانان درنظر گرفته شده بود، این انتخاب درست یا نادرست موجب شد تا تعداد زیادی از هنرمندان، دانشمندان، خطاطان، خوشنویسان، پیشه‌وران، صنعتگران و معماران، از سراسر مرزهای وسیع قلمرو ایلخانی از ماوراءالنهر تا آسیای صغیر از دشت‌های قبچاق و ماورای قفقاز تا سواحل دریای مدیترانه، از سواحل خلیج‌فارس تا منتهی‌الیه دریای عمان به‌سوی تبریز رهسپار شوند و تبریز این دوران را به یکی از بزرگ‌ترین مراکز مالی، سیاسی، علمی، نظامی و اجتماعی دنیای آن روز مبدل کـنند که با توجه به گزارش مورخان اوج این تحـولات و تغـییرات را می‌تواند در دورۀ غازان‌خان مشاهده کرد. با توجه به شهادت اسناد تاریخی، تبریز این دوران با توجه به بسترها- زمینه‌ها و شرایط جغرافیایی-سیاسی و اداری به درجه‌ای از رشد و تعالی رسید؛ به‌طوری‌که سیاحان و جهانگردان و سُفرای داخلی و خارجی ضمن بازدید از این شهر، توصیف بسیار جالبی از آن در آثار خود آوردݣݣه‌اند. به‌نظر می‌رسد با این انتخاب این شهر به‌عنوان مرکز حاکمیت سیاسی ایلخانان، برای سالیان متمادی همان‌طوری‌که از شواهد سکه‌شناسی برمی‌آید تبریز یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین ضرابخانه‌های ایران این عصر را در دل خود جای داده است. تغییراتی که در ادوار تاریخی در تمامی زمینه‌ها در شهر تبریز به‌وقوع پیوست، بخشی از این تغییرات در ساختار مالی آن -خاصه ضرب سکه‌ها- اتفاق افتاده است که بی‌شک بررسی این بخش از آثار سکه‌های ضرابخانۀ تبریز در تبیین برخی از تاریکی‌های تاریخ ایران تحت حاکمیت سیاسی ایلخانان بی‌تأثیر نیست؛ از این‌رو گفتار حاضر، درصدد است ضمن معرفی یکی از بزرگ‌ترین ضرابخانه‌های عصر ایلخانی، ویژگی‌ها، اختصاصات و ابتکارات این ضرابخانه را و برخی از ابعاد آن را به تصویر بکشد و با این پرسش، سکه‌های ضربی تبریز نسبت به سایر ضرابخانه‌های ایران از چه ویژگی‌هایی برخوردار است و چرایی و چگونگی برتری این ضرابخانه نسبت به سایر شهرهای ایران تحت تابعیت ایلـخانان را به چالـش بکـشد؟ بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که شهر تبریز به‌عنوان مرکز سیاسی ایلخانان در تمامی زمینه‌ها، شرایط، بسترهای لازم برای تبدیل‌شدن به یک بنگاه بزرگ مالی تحت نظارت ایلخان را داشته است و با پیشرفت تدریجی فکری مغول نیمه‌متمدن از یک جامعۀ ابتدایی و حرکت به‌سوی جامعۀ متمدن موجب شد تا تبریز با مرکزیت سیاسی آنان در جذب نیروهای خبره، هنرمند، با استعداد، دانشمندان، صنعتگران، حرف و پیشه‌های متعدد به‌تدریج رو به‌سوی تعالی و رشد ترقی گوی سبقت از سایر شهرهای ایران برُباید و در دورۀ پایانی حکومت ایلخانان در ایران -خاصه دورۀ اولجایتو و ابوسعید- به‌وضوح می‌توان دید که مغولان بیابان‌گرد با استفاده از نیروهای مستعد و اهل فن با مرزهای وسیع تحت تابعیت خود به چه جایگاه از رشد و تعالی در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، مالی، فرهنگی، معماری، هنر، کتابت، تذهیب، نقاشی، ضرب سکه و... رسیده‌اند. اهتمام گفتار حاضر تمرکز بر روی ویژگی‌ها و اختصاصات سکه‌های ضربی تبریز و چرایی و چگونگی تعالی و ترقی ضرابخانۀ تبریز بر سایر ضرابخانه‌های دیگر تبیین شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تبریز؛ عصر ایلخانی؛ ضرابخانۀ تبریز؛ سکه‌های ایلخانی؛ دورۀ مغول | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Numismatics of Tabriz Mint during the Ilkhanate Period (Focusing on the Era Hülegü to Öljeitü) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Moharram Bastani1؛ Nematollah Alimohammady2 | ||
| 1Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran. (Corresponding author). | ||
| 2Department of History, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The Tabriz mint is one of the most significant mints from the Ilkhanid period. Since the Hulegu Khan era, Tabriz was officially recognised as the political centre of Ilkhanid rule. This decision, whether ideal or flawed, attracted an influx of artists, scholars, calligraphers, craftsmen, and architects from the vast territories of the Ilkhanid Empire—from Transoxiana to Asia Minor, the plains of Qipchaq and the Transcaucasus to the Mediterranean shores, and from the Persian Gulf to the Strait of Oman. During this time, Tabriz became a major financial, political, scientific, military, and social hub. Historical sources document that Tabriz reached a remarkable level of growth and distinction, with visitors—including tourists, foreign emissaries, and domestic ambassadors—providing vivid descriptions of the city in their accounts. The choice to establish Tabriz as the Ilkhanid political centre appears to have significantly boosted its importance as one of the largest and most prominent mints in Iran during this era, as evidenced by numismatic records. Tabriz’s role in minting underwent substantial changes, shaped by shifts across various historical periods, particularly its financial structure. The study of coins from this mint offers valuable insights into some obscure aspects of Iranian history during the Ilkhanid rule. This article examines Tabriz, one of the most influential mints of the Ilkhanid period, by highlighting its unique characteristics, features, and innovations. This paper addresses the question of how coins were minted in Tabriz in comparison to those from other Iranian mints and seeks to understand the factors behind Tabriz’s preeminence. Preliminary research suggests that Tabriz, as the Ilkhanid political centre, possessed the necessary conditions to become a major financial institution under the Ilkhanid administration. Following the progression of the Ilkhanid administration from nomadism to a more advanced and sophisticated one, the same development appeared in Tabriz. evolved correspondingly. Attracted a vast array of experts, talented artists, scientists, and craftsmen; fostering a dynamic professional environment that contributed to other Iranian cities in various areas of development. By the latter part of Ilkhanid rule in Iran, particularly during the reigns of Öljeitü and Abu Sa’id, Tabriz became a notable centre of cultural, economic, financial, architectural, artistic, and intellectual achievements. This included advancements in book illumination, painting, and coinage, largely for skilled and talented workers drawn from across the empire. This thesis, therefore, focuses on the unique characteristics of coins minted in Tabriz and explores the reasons for and implications of the Tabriz mint’s superiority over other mints within the Ilkhanid Empire. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Tabriz, Ikhanid Era, Tabriz Mint, Ikhanid Coins, Mongol Period | ||
| مراجع | ||
|
- Holy Quran, (2008). translated by Mohammad Kazem Moazi, Tehran: and Saberin. - Aghsraei, M. Ibn-M., (1983). The history of savannah or marmara al - akbar or malayalam al - akbar. 2nd edition, by the efforts of dr. Othman Turn, Mythological publications, (unplaced). - Ahmadi, A. A., Shatari, M. & Shamri, SH., (2015). “Coins of the Ikhanid period, a medium for reflecting the political and social context of their time”. The second Iranian archaeological conference, november 2015. - Alaedini, B., (2016). Iranian coins of the Mongol Ikhanid period. Tehran: Berg Negar. - Alizadeh Moghadam, H., (2009). A research in coins of Öljeitü. Tehran: Paine. - Ashtiani, I., (1985). A detailed history of Iran from the beginning of islam to the extinction of the Qajar Dynasty. by Mohammad Dabir Siyaghi, Tehran: and Khayyam. - Attamolk Ibn Mohammad, J., (1999). History of Jahangshay Joyni. Tehran: Amir Kabir. - Bahrami, A., (1977). Tabriz from the perspective of foreign travellers in the seventeenth century. Tehran: Valid publishing house. - Banakati, D. Ibn-M., (1999). The history of ganapati. Tehran: The society of works and cultural honours. - Bayani, S., (2014). Mongols and Ikhanid rule in Iran. Tehran: Side. - Boyle, J. A., (collector), (2002). Cambridge history of Iran. Vol. 5, translated by Hassan Anoushe, Tehran: Amir Kabir. - Encyclopaedia of Iran and Islam, (1977). vol. 1, under the supervision of Ehsanyar Sharan, Tehran: translation and publishing company. - Grouse, R., (1986). Empire of the nomads. translated by Abdolhossein Meykade, Persian, Scientific, and Cultural. - Hamedani, R. Al-Din F., (1994). Jama al - Tarik. Correction and sit in of Mohammad Ravshan and Mustafa Mousavi, Tehran: Albania. - Ibn Battouta, (1980). Ibn Battouta’s Travelogue. translated by mohammad ali mohan, translation and book publishing firm, Tehran. - Iran surveying organisation, (1999). Atlas of Iran History. Tehran: Iran surveying organisation. - Kayani, M. Y., (1989). Iranian cities. c3, Tehran: academic . - Khani, A. R., (2012). Development of Art in Azerbaijan. Tehran: Soroush Publications. - Mashkor, M. J., (1973). The history of Tabriz until the end of the 9th century a. H. Tehran: Publications of the national works association. - Minursky, V., (1958). Tabriz history. translated by abdul ali karan, Tabriz. - Morgan, D., (1994). Iran in the middle ages. translated by abbas mother, Tehran: new design. - Mortazavi, M.. (1962). Research on the Ilkhanate period of Iran. Tabriz: Shelagh. - Mortazavi,Manouchehr, (2006), Ikhanid era issues, Tehran: informed. - Mostofi, H., (1983). Nazeh al - Qalub. due to the efforts of guy lisfranc, Tehran: book world. - Nikkalam, A. & Behnamfar, M. H., (2009). Study and identification of coins minted in esfahan from the beginning of Ilkhanate to the end of the Safavid era. Mashhad: Rahman sab. - Nyamaa, B., (2005). The Coins of Mongol Empire and Clan Tamgha of Khan (XIII- XIV) Ulaanbaatar, Mongolia. - Pygolovskaya and. n. and others, (1975). The history of Iran from ancient times to the 18th century. translated by Karim Keshavarz, Tehran: Pamam. - Razavi, S. A., (2009). City, politics and economy in Ikhanid era. Tehran: Amir Kabir. - Sarfaraz, A. A., Zani, A. & Fereydoun, F., (2001). Iranian coins from the beginning to the safavid era. Tehran: the organisation for the study and compilation of humanities books (samt). - Sarfarazi, A., (2010). “Political and religious trends of Ikhanids based on Ikhanid settlements 756-651 ah”. Historical Research, 1: 66-4. - Saunders, C., (1984). The history of Mongol conquests. translated by Abolghasem Modal, Ttehran: Amir Kabir. - Sawaqeb, J. & Emraei, S., (2017). “The process of changing religious rituals on the Ikhanid dynasty”. Two specialist journals on the history of islamic Iran, shotstar islamic azad university, 2: 32 - 1. - Shariatzadeh, A. A., (2011). Iranian coins land coin collection of malek national library and museum. Tehran: Palestine. - Shpoler, B., (1995). Mongol history in Iran. translated by Mahmoud mir afta, Tehran: scientific and cultural. - Shpoler, B., (2001). Mongol history in Iran. translation by Mahmoud Mirafta, Tehran: scientific and cultural publications. - Smith, J. M., (1987). “Monetary system in Ikhanid period”. Socio-economic history of Iran in Mongol period, translation by Yuakub Anand, Tehran: Information publication. - Sultanzade, H., (1997). Tabriz, a firm adobe in Iranian architecture. Tehran: cultural research office. - Torabi Tabatabaei, J., (1968). Mongol and gurkani coins. Tabriz: Bina. - Vasigh, M., (2007). Denanis seir dinar in monetary history of Iran. Tabriz: shrouded. - Yarahmadi, M., (2010). “Coins of Mongol period”. Growth of history education, 3: p 8. - http://malekmuseum.org | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 140 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 210 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب