پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,694 |
| تعداد مقالات | 72,244 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,254,456 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,094,271 |
واکاوی زیبایی‌شناختی گزیده‌ای از رباعیات ایرج زبردست با تکیه بر نقد صورت‌گرایانه | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 36، بهمن 1403، صفحه 125-148 اصل مقاله (1.15 M) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2024.384187.2028 | ||
| نویسندگان | ||
| کمال رسولیان* 1؛ محمد‌امیر عبیدی‌نیا2 | ||
| 1دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
| چکیده | ||
| از رویکردهای نقد ادبی که فارغ از نگرورزی به سازه‌های مؤثر در نوشتار ادبی، به سَره‌گزینی قالب و هیئت بیرونی آثار می‌پردازد؛ جریان شکل‌گرایی است. جستار پیشِ‌رو، به بررسی و تحلیل زیبایی‌شناختی چند رباعی برگزیده از ایرج زبردست، سراینده معاصر ایرانی، با بهره‌گیری از رهیافتِ نقد صورت‌گرایانه می‌پردازد. در این پژوهش، ابتدا مبانی نظری نقد صورت‌گرایانه به اختصار تشریح می‌شود؛ سپس، با انتخاب چند رباعی برجسته از شاعر مذکور، به واکاوی دقیق عناصر ریختی آن‌ها پرداخته می‌شود. این عناصر شامل وزن، قافیه، ردیف، آرایه‌های ادبی مانند (جناس، استعاره، کنایه و تشبیه)، ساختار نحوی، و چگونگی ارتباط این عناصر با یکدیگر در ایجاد معنا و تأثیر زیبایی‌شناختی است. در این راستا، شگردهایی نظیر آشنایی‌زدایی، موسیقی کلام، بهره‌گیری از تصاویر بدیع، بازی‌های زبانی و انسجام ساختاری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این کاوش نشان می‌دهد که زبردست در رباعیات خود به طور ماهرانه‌ای از ظرفیت‌های ریختی این گونة شعری بهره برده است. استفاده هنرمندانه از وزن و موسیقی درونی کلمات، به‌کارگیری قافیه‌های بدیع و غیرتکراری، استفاده از صنایع ادبی در خدمت معنا، و ایجاد پیوند میان ریخت و درون‌مایه از ویژگی‌های بارز رباعیات او به شمار می‌رود. از سوی دیگر، ساختار فشرده و موجز رباعیات در کنار استفاده از عناصر متضاد و تقابل‌های معنایی، نشان می‌دهد که چگونه ریخت و محتوا در رباعیات زبردست در هم‌آمیخته شده و یک کلّ منسجم و تأثیرگذار را شکل داده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ایرج زبردست؛ رباعی؛ نقد صورت‌گرایانه؛ زیبایی‌شناسی؛ شعر معاصر فارسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Aesthetic Analysis of Selected Quatrains of Iraj Zebardast Based on Formalist Criticism | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Kamal Rasoulian1؛ mohammad amir obaydinia2 | ||
| 1Ph.D. Candidate in Persian Language and Literature, Urmia University, Urmia, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Urmia University, Urmia, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the approaches of literary criticism that, apart from looking at the effective elements in literary writing, criticizes the format and external body of the works; The school is formalism. The present research deals with the aesthetic analysis of some selected quatrains of Iraj Zebardast, a contemporary Iranian poet, using the approach of formalist criticism. Formalist criticism, as one of the most important approaches of literary criticism in the 20th century, focuses on the structure and form of the literary work and believes that the meaning and beauty of the work can be understood primarily through its formal elements. In this research, first, the theoretical foundations of formalist criticism are briefly explained; Then, by selecting some important quatrains from the mentioned poet, a detailed analysis of their formal elements is done. These elements include weight, rhyme, row, literary arrays such as (pun, metaphor, irony and simile), syntactic structure, and how these elements relate to each other in creating meaning and aesthetic effect. The results of this analysis show that in his quatrains, Zebardast has skilfully used the formal capacities of this poetic form. The artistic use of the weight and inner music of words, the use of pristine and non-repetitive rhymes, the use of literary techniques in the service of meaning, and the creation of a link between form and content are among the distinctive features of his quatrains. This research also examines how the elements of form affect the transfer of concepts and themes intended by the poet and shows how form and content are intermingled in Zebardast’s quatrains and have formed a coherent and effective whole. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Iraj Zebardast, Quatrain, formalist criticism, aesthetics, contemporary Persian poetry | ||
| مراجع | ||
|
منابع
ابویسانی، حسین؛ اسماعیلی، سجاد (1394). «بررسی زیبایی‌شناسی قصیدة العام السادس‌عشر احمد عبد‌المعطی حجازی از منظر نقد فرمالیستی». پژوهشنامة نقد ادب عربی، شمارة 8، بهار و تابستان 1394، صص 30-7.
احمدی، بابک (1380). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
ایگلتون، تری (1380). پیش‌درآمدی بر نظریة ادبی. ویراست دوم، ترجمة عباس مخبر، تهران مرکز.
خرمشاهی، بهاءالدین (1398). حیات دوبارة رباعی: دربارة رباعیات ایرج زبردست. تهران: نگاه.
داودی، مجید (1387). «زیبایی‌شناسی در نقد سوم کانت و سرچشمه‌های تألیف آن». کتاب ماه هنر، شمارة 116، اردیبهشت 1387، صص 105-96.
زبردست، ایرج (1398). گزینه رباعی. چاپ سوم، تهران: مروارید.
شفیعی‌کدکنی، محمد‌رضا (1401). رستاخیز کلمات: درس‌گفتارهایی دربارة نظریة ادبی صورتگرایان روس. تهران: سخن.
---------------- (1368). موسیقی شعر. تهران: آگاه.
---------------- (1366). صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه.
شمس‌لنگرودی، محمد (1378). تاریخ تحلیلی شعر نو. تهران: مرکز.
شمیسا، سیروس (1388). نقد ادبی. ویرایش دوم. تهران: میترا.
صفوی، کوروش (1401). آشنایی با زبان‌شناسی در مطالعات ادب فارسی. تهران: علمی.
کریمی‌مهتاج، معصومه (1399). «بررسی گونه‌های هنجارشکنی در رباعیات ایرج زبردست، بیژن ارژن و جلیل صفربیگی». دانشکدة ادبیات و زبان‌های خارجه، دانشگاه کاشان، تابستان 1399.
کیانی‌خیرآبادی، معصومه (1398). «تحلیل مضامین اشعار ایرج زبردست:ساختاری و محتوایی». دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، آبان 1398.
محمدزاده، حسنا؛ قربانپور، حسین (1401). «زیبایی‌شناسی رباعی‌های بیژن ارژن از منظر نقد فرمالیستی». پژوهشنامة نقد ادبی و بلاغت، سال 11، شمارة 4، زمستان 1401، پیاپی 28، صص 84-64.
میر‌افضلی، سید‌علی (1396). کتاب چهارخطی؛ کند‌‌وکاوی در تاریخ رباعی فارسی. تهران: سخن.
یاکوبسن، رومن (1385). روندهای بنیادین در دانش زبان. ترجمة کوروش صفوی. تهران: هرمس.
References Abouysani, Hossein; Esmaeili, Sajjad (2015). "A Study of the Aesthetic of the Sixteenth Poem by Ahmed Abd al-Mu’ty Hijazi from the Perspective of Formalist Criticism." Journal of Arabic Literary Criticism, No. 8, Spring and Summer 2015, pp. 30-7. (In Persian) Ahmadi, Babak. (2001). Structure and Interpretation of Text. Tehran: Markaz. (In Persian) Davoodi, Majid. (2008). "Aesthetics in Kant’s Third Critique and its Sources." Art Monthly, No. 116, Ordibehesht 2008, pp. 105-96. (In Persian) Eagleton, Terry. (2001). An Introduction to Literary Theory. 2nd Edition. translated by Abbas Mokhber. Tehran: Markaz. (In Persian) Jakobson, Roman. (2006). Fundamental Trends in Linguistic Theory. translated by Kourosh Safavi. Tehran: Hermes. (In Persian) Karimi-Mahtaj, Masoumeh. (2020). "A Study of Deviant Patterns in the Quatrains of Iraj Zabardast, Bijan Arjan, and Jalil Safar-Bigi." Faculty of Literature and Foreign Languages. University of Kashan. Summer 2020. (In Persian) Kiani-Kheirabadi, Masoumeh. (2019). "Analysis of the Themes in the Poems of Iraj Zabardast: Structural and Content Analysis." Faculty of Literature and Humanities. Urmia University. November 2019. (In Persian) Mir-Afzali, Seyed Ali. (2017). The Four-Line Book: An Exploration of the History of Persian Quatrains. Tehran: Sokhan. (In Persian) Mohammadzadeh, Hosna; Qorbanpour, Hossein. (2023). "Aesthetic Analysis of Bijan Arjan’s Quatrains from the Perspective of Formalist Criticism." Journal of Literary Criticism and Rhetoric. Year 11, No. 4, Winter 2023, Serial 28, pp. 84-64. (In Persian) Safavi, Kourosh. (2022). Introduction to Linguistics in Persian Literary Studies. Tehran: Elm. (In Persian) Khorramshahi, Bahauddin. (2019). The Rebirth of the Quatrain: About quatrains of Iraj Zebardast. Tehran: Negah. (In Persian) Shafiei Kadkani, Mohammad-Reza. (2022). The Resurrection of Words: Lectures on the Literary Theory of Russian Formalists. Tehran: Sokhan. (In Persian) Shafiei Kadkani, Mohammad-Reza. (1989). The Music of Poetry. Tehran: Agah. (In Persian) Shafiei Kadkani, Mohammad-Reza. (1987). Figures of Imagination in Persian Poetry. Tehran: Agah. (In Persian) Shams-e Langeroudi, Mohammad. (1999). Analytical History of New Poetry. Tehran: Markaz. (In Persian) Shamisa, Sirous. (2009). Literary Criticism, 2nd Edition. Tehran: Mitra. (In Persian) Zebardast, Iraj. (2019). Selected Quatrains. 3rd Edition. Tehran: Morvarid. (In Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 235 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 232 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب