سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,693
تعداد مقالات72,239
تعداد مشاهده مقاله129,214,584
تعداد دریافت فایل اصل مقاله102,042,947
چهره آرا ضیابری, تهمینه, اسدی, مهدی, حاجی محمدی, حسن, امینی نیا, کریم. (1403). تحلیل ماهیت ساختاری و دینامیکی جو در رخداد برف سنگین 29 ژانویه تا 3 فوریه 2017 ایران و مخاطرات آن. , 11(4), 273-288. doi: 10.22059/jhsci.2025.386292.855
تهمینه چهره آرا ضیابری; مهدی اسدی; حسن حاجی محمدی; کریم امینی نیا. "تحلیل ماهیت ساختاری و دینامیکی جو در رخداد برف سنگین 29 ژانویه تا 3 فوریه 2017 ایران و مخاطرات آن". , 11, 4, 1403, 273-288. doi: 10.22059/jhsci.2025.386292.855
چهره آرا ضیابری, تهمینه, اسدی, مهدی, حاجی محمدی, حسن, امینی نیا, کریم. (1403). 'تحلیل ماهیت ساختاری و دینامیکی جو در رخداد برف سنگین 29 ژانویه تا 3 فوریه 2017 ایران و مخاطرات آن', , 11(4), pp. 273-288. doi: 10.22059/jhsci.2025.386292.855
چهره آرا ضیابری, تهمینه, اسدی, مهدی, حاجی محمدی, حسن, امینی نیا, کریم. تحلیل ماهیت ساختاری و دینامیکی جو در رخداد برف سنگین 29 ژانویه تا 3 فوریه 2017 ایران و مخاطرات آن. , 1403; 11(4): 273-288. doi: 10.22059/jhsci.2025.386292.855

تحلیل ماهیت ساختاری و دینامیکی جو در رخداد برف سنگین 29 ژانویه تا 3 فوریه 2017 ایران و مخاطرات آن

مدیریت مخاطرات محیطی
دوره 11، شماره 4، دی 1403، صفحه 273-288    اصل مقاله (1.96 M)
نوع مقاله: پژوهشی کاربردی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhsci.2025.386292.855
نویسندگان
تهمینه چهره آرا ضیابری1؛ مهدی اسدی* 2؛ حسن حاجی محمدی3؛ کریم امینی نیا4
1گروه جغرافیا، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، ایران
2گروه آموزش جغرافیا، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665، تهران، ایران
3گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4گروه جغرافیا، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
چکیده
در این پژوهش از داده‌های شبکه‌بندی‌شدۀ  Era-interim وابسته به مرکز پیش‌بینی میان‌مدت جو اروپا (ECMWF) با توان تفکیک 125/0 درجۀ جغرافیایی و داده‌های مرکز پیش‌بینی محیطی/علوم جو (NCEP/NCAR) برای بررسی ساختار جو در رخداد بارش برف سنگین و فراگیر ایران بین 29 ژانویه تا 3 فوریه 2017 استفاده شده است. بررسی‌ها نشان داد که در دامنۀ زمانی یادشده بیش از 50 درصد گسترۀ ایران زیر پوشش برف بوده است. گردش جو، نشان از ناهنجاری‌های عمیق در تاوۀ قطبی و گسترش جنوب‌سوی آن به مرکز خاورمیانه و بیشتر مناطق کشور دارد که این جریان با افزایش تاوایی پتانسیل و تقویت جریان‌های بالاسو همراه بوده است. در این فرایند، تشکیل ناهنجاری‌های مثبت در مناطق جنب قطبی در حد فاصل شرق و شمال شرق اروپا، سبب تقویت سردچال­های جو شده است. از طرفی، ناهنجار شدن تاوۀ قطبی وردسپهری و ایجاد گرادیان تاوایی پتانسیل به‌صورت نصف‌النهاری، با شارش جنوب‌سوی این کمیت همراه شده و سبب تشکیل دو هستۀ سردچال، یکی روی نیمۀ شمالی و دیگری در نیمۀ جنوبی ایران شد. الگوی فشار گویای شکل‌گیری پرفشار دینامیکی بسیار قوی در قسمت رو به باد کوهستان زاگرس است که در ضلع مقابل آن و در بادپناه این کوهستان سبب تشکیل چرخندی بادپناهی شده است. بررسی مقادیر امگا نشان داد که بیشتر جریان‌ها در نیمرخ قائم جو در قسمت‌های رو به باد کوهستان زاگرس نزولی بوده و در مناطق بادپناه سرعت جریان‌های بالاسو تا وردسپهر فوقانی ادامه داشته است.
کلیدواژه‌ها
تاوه قطبی؛ چرخند بادپناهی؛ سردچال؛ گرادیان تاوایی؛ مخاطرات
عنوان مقاله [English]
Analysis of the structural and dynamic nature of the atmosphere during the heavy snow event in Iran from January 29 to February 3, 2017, and its hazards
نویسندگان [English]
Tahmine Chehreara Ziabari1؛ Mehdi Asadi2؛ Hasan Haji-Mohammadi3؛ Karim Amininia4
1Climatology, Payame Noor University, Tehran, Iran
2Department of Geography Education, Farhangian University, P.O. Box 14665-889, Tehran, Iran
3Department of natural Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
4Department of Geography, Faculty of Humanities, Ahar Branch, Islamic Azad University, Ahar, Iran
چکیده [English]
The mechanism governing heavy snowfall is complex and follows physical and dynamic laws. To investigate the structure of the atmosphere during heavy and widespread snowfall in Iran between January 29 and February 3, 2017, Era-Interim gridded data from the European Centre for Medium-Range Weather Forecasts (ECMWF) with a resolution of 0.125 degrees and data from the National Centers for Environmental Prediction/National Center for Atmospheric Research (NCEP/NCAR) were used. The atmospheric circulation showed deep anomalies in the polar vortex and its southward expansion to the center of the Middle East and most parts of the country, accompanied by an increase in potential torpor and strengthening of updrafts. In this process, the formation of positive anomalies in the subpolar regions between eastern and northeastern Europe has strengthened the atmospheric cold chain. On the other hand, the anomalous formation of the polar vortex and the creation of a meridional potential torpor gradient has been accompanied by the southward flow of this quantity, causing the formation of two cold trough cores, one over the northern half and the other over the southern half of Iran. The pressure pattern indicates the formation of extremely dynamic high pressure in the windward part of the Zagros Mountains, which has caused a windbreak on the opposite side and in the leeward part of this mountain. The analysis of omega values showed that the main currents in the vertical profile of the atmosphere in the windward parts of the Zagros Mountains were descending, while in the leeward areas, the speed of the upward currents continued to the upper troposphere.
کلیدواژه‌ها [English]
Polar vortex, vorticity gradient, leeward cyclone, Hazards
مراجع
  • اکبری، مهری؛ و صیاد، وحیده (1400). تحلیل مطالعات تغییر اقلیم در ایران. پژوهش­های جغرافیای طبیعی، 53(1)، 37-74.
  • انفرادی، سیدسروش؛ فتاحی، مرتضی؛ و امینی، حمیده (1403). استفاده از سن‌یابی به روش لومینسانس نوری کوارتز به‌منظور برآورد نرخ لغزش سامانۀ گسلی درونه در خلیل‌آباد. مدیریت مخاطرات محیطی، 11(3)، 213-224.
  • بازگیر، سعید؛ محمدی، حسین؛ شریفی، لیلا؛ و سلیمانی، نوشین (1395). تحلیل مخاطرۀ یخبندان و سرمازدگی محصولات باغی آذربایجان غربی. مدیریت مخاطرات محیطی، 3(4)، 365-378.
  • حسن‌زاده، محمد؛ مفیدی، عباس؛ و رضا دوستان (1397). بررسی نقش تاوۀ قطبی پوشن‌سپهری جابه‌جاشده بر بارش ایران (مطالعۀ موردی دسامبر 2005). دومین کنفرانس ملی آب‌و‌هواشناسی ایران، مشهد.
  • خان­سالاری، سکینه؛ و محمدی، عاطفه (1402). پیش‌نگری بارش‌های فرین در ایران بر اساس رویکرد همادی مدل‌های CMIP6 در آیندۀ نزدیک (2050-2026) با وزن‌دهی مبتنی بر رتبه. فیزیک زمین و فضا، 49(3)، 727-746.
  • رحیمی، آرش؛ برنا، رضا؛ مرشدی، جعفر؛ و قربانیان، جبرائیل (1398). آسیب‌پذیری زیرساخت‌های نواحی جنوبی استان خوزستان در شرایط تغییر اقلیم. مدیریت مخاطرات محیطی، 6(4)، 361-376.
  • رضایی، محمد؛ صادقی، علی؛ و پورقیومی، علی (1399). تحلیل همدیدی-ماهواره ای مخاطرۀ برف سنگین در استان کرمان. فضای جغرافیایی، 20(71)، 121-133.
  • شمسی‌پور، علی‌اکبر؛ جعفری، ایوب؛ و بستانچی، حسام (1399). الگوبندی و تحلیل همدید رخداد کولاک برف‌های شدید شمال غرب ایران. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 7(2)، 169-186.
  • فتاحی، ابراهیم؛ و مقیمی، شوکت (1398). اثر تغییرات اقلیمی بر روند برف شمال غرب ایران. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 19(54)، 47-63.
  • قصابی­زاده، زهرا؛ فتحی، مائده؛ رضازاده، پرویز؛ و رنجبرسعادت آبادی، عباس (1399). بررسی عوامل دینامیکی و همدیدی مؤثر در رخداد بارش سنگین برف در استان تهران (مطالعۀ موردی: ژانویه 2018). نیوار، 44(110-111)، 29-42.
  • کاشکی، عبدالرضا؛ حسینی، محمد؛ زندی، رحمان؛ و حاجی‌محمدی، حسن (1401). بررسی ماهواره‌ای- همدید بارش‌های فراگیر برف در غرب ایران. جغرافیا و برنامه‌ریزی، 26(82)، 189-210.
  • کاشکی، عبدالرضا؛ و حاجی‌محمدی، حسن (1396). بررسی سیستم‌های سینوپتیک جو در زمان رخداد برف سنگین در استان‌های شمالی ایران (مطالعۀ موردی: بارش 31 ژانویه تا 3 فوریه 2014). تحقیقات منابع آب ایران. 13(2)، 170-181.
  • مرادی، محمد؛ و رنجبرسعادت آبادی، عباس (1399). بررسی همدیدی سیلاب سیستان و بلوچستان و برف سنگین گیلان در زمستان 1398. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 9(3)، 227-243.
  • نخعی، امید؛ حاجی محمدی، حسن؛ و کوشکی، فاطمه فیضی (1397). بررسی مکانیسم جوی حاکم بر رخداد برف‌های سنگین استان همدان. دانش پیشگیری و مدیریت بحران، 8(3)، 300-310.
  • Bueh, C., Peng, J., Lin, D., & Chen, B. (2022). On the two successive supercold waves straddling the end of 2020 and the beginning of 2021. Advances in Atmospheric Sciences, 39(4): 591-608.
  • Chen, W., Lan, X., Wang, L., & Ma, Y. (2013). The combined effects of the ENSO and the Arctic Oscillation on the winter climate anomalies in East Asia. Chinese Science Bulletin, 58: 1355-1362.
  • Cohen, J., Foster, J., Barlow, M., Saito, K., & Jones, J. (2010). Winter 2009–2010: A case study of an extreme Arctic Oscillation event. Geophysical Research Letters, 37(17).
  • Dai, G., Li, C., Han, Z., Luo, D., & Yao, Y. (2022). The nature and predictability of the East Asian extreme cold events of 2020/21. Advances in Atmospheric Sciences, 39: 566-575.
  • Dee, D. P., Uppala, S. M., Simmons, A. J., Berrisford, P., Poli, P., Kobayashi, S., ... & Vitart, F. (2011). The ERA‐Interim reanalysis: Configuration and performance of the data assimilation system. Quarterly Journal of the royal meteorological society, 137(656), 553-597.
  • Eşsiz, M., & Acar, Z. (2023). Synoptic analysis of the January 2004 snowstorm: Example of Çanakkale. International Journal of Engineering & Geosciences, 8(1).
  • Frauenfeld, O. W., & Davis, R. E. (2003). Northern Hemisphere circumpolar vortex trends and climate change implications. Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 108(D14).
  • Iles, C., & Hegerl, G. (2017). Role of the North Atlantic Oscillation in decadal temperature trends. Environmental Research Letters, 12(11): 114010.
  • Kanno, Y., Sugimoto, S., & Murakami, M. (2025). Synoptic-and meso-scale features of the heavy wet snow accretion event along the Okhotsk Sea coast on December 22–23, 2022. Journal of the Meteorological Society of Japan. Ser. II, 103(1), 45-66.
  • Kistler, R., Kalnay, E., Collins, W., Saha, S., White, G., Woollen, J., ... & Fiorino, M. (2001). The NCEP–NCAR 50-year reanalysis: monthly means CD-ROM and documentation. Bulletin of the American Meteorological society, 82(2), 247-268.
  • Li, J., Xie, T., Tang, X., Wang, H., Sun, C., Feng, J., ... & Ding, R. (2022). Influence of the NAO on wintertime surface air temperature over East Asia: Multidecadal variability and decadal prediction. Advances in Atmospheric Sciences, 39(4): 625-642.
  • Luo, B., Luo, D., Dai, A., Simmonds, I., & Wu, L. (2021). A connection of winter Eurasian cold anomaly to the modulation of Ural blocking by ENSO. Geophysical Research Letters, 48(17): e2021GL094304.
  • Martin, J. E. (2007). Lower-tropospheric height tendencies associated with the shearwise and transverse components of quasigeostrophic vertical motion. Monthly weather review, 135(7): 2803-2809.
  • Park, T. W., Ho, C. H., & Yang, S. (2011). Relationship between the Arctic Oscillation and cold surges over East Asia. Journal of Climate, 24(1): 68-83.
  • Sun, F., Chen, Y., Li, Y., Duan, W., Li, B., Fang, G., ... & Feng, M. (2024). Decreasing trends of mean and extreme snowfall in High Mountain Asia. Science of The Total Environment, 921, 171211.
  • Wang, L., & Fan, K. (2022). Synoptic and climatic conditions of an extreme snowstorm event over Northeast China and its climate predictability. Frontiers in Earth Science, 10: 835061.
  • Yao, Y., Luo, D., Dai, A., & Simmonds, I. (2017). Increased quasi stationarity and persistence of winter Ural blocking and Eurasian extreme cold events in response to Arctic warming. Part I: Insights from observational analyses. Journal of Climate, 30(10): 3549-3568.
  • Yao, Y., Zhuo, W., Gong, Z., Luo, B., Luo, D., Zheng, F., ... & Zhou, T. (2023). Extreme cold events in North America and Eurasia in November-December 2022: a potential vorticity gradient perspective. Advances in Atmospheric Sciences, 39: 953-962.
  • Zhang, X., Fu, Y., Han, Z., Overland, J. E., Rinke, A., Tang, H., ... & Wang, M. (2022). Extreme Cold Events from East Asia to North America in Winter 2020/21: Comparisons, Causes, and Future Implications. Advances in Atmospheric Sciences, 39: 553-565.
  • Zheng, F., Wu, B., Wang, L., Peng, J., Yao, Y., Zong, H., ... & Zhu, J. (2023). Can eurasia experience a cold winter under a third-year La Niña in 2022/23?. Advances in Atmospheric Sciences, 39: 541-548.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 131
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 136





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب