پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,694 |
| تعداد مقالات | 72,250 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,267,088 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,110,177 |
ارزیابی انتقادی مطالعات مساله اجتماعی قانون در ایران: کاربست جامعهشناسی حقوق دورکیم | ||
| بررسی مسائل اجتماعی ایران | ||
| دوره 15، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 173-193 اصل مقاله (666.93 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijsp.2024.361072.671140 | ||
| نویسندگان | ||
| روح الله اسلامی* 1؛ علی انتظاری2 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه جامعه شناسی سیاسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار جامعهشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقاله حاضر با بهره‌گیری از چارچوب مفهومی جامعهشناسی حقوق دورکیم و پیگیری امتداد نظام حقوق در نظم حقوقی، معیار ارزیابی انتقادی «نحوه به‌هم‌پیوستگی قانون وضعی با زمینه اجتماعی در طول و عرض زمان» را برای بررسی وضعیت اجتماعی رعایت قانون ارائه کرده و میکوشد پاسخی برای دو پرسش مطرحشده درباره این معیار بهدست دهد. مواد تحقیق، مطالعات اجتماعی مساله قانون ناظر به دو مقطع زمانی: 1. سه دهه گذشته پس از انقلاب اسلامی و 2. انقلاب مشروطه است که آنها را برای شناسایی «نحوه به‌هم‌پیوستگی قانون وضعی با زمینه اجتماعی» به روش تحلیل مضمون بررسی کردهایم. یافتههای تحقیق بیانگر آن است که این مطالعات اعتبار صوری قانون در نظام حقوق را مبنا گرفته و انتظار دارند اعتبار هنجاری و اعتبار تجربی آن به میزان بهنجار (نرمال) باشند. این مطالعات، اغلب با اتخاذ رویکرد آسیب‌شناسانه دورکیمی و ذیل تعابیری نظیر آنومی (بی‌هنجاری)، قانونگریزی را به عنوان «مساله اجتماعی» مطرح کرده و معضلات دو سطح وضع و اجرای قانون را به عنوان متغیر مستقل (ذیل عنوان عامل سیاسی یا عامل قانونی) از جمله عوامل بروز این پدیده اجتماعی معرفی کرده‌اند و ناخواسته ضرورت برآمدن قانون از وجدان جمعی و نیز به‌هم‌پیوستگی شیوه‌های نظارت اجتماعی جامعه ایران را نادیده گرفتهاند. دستاورد این مقاله برای انجام پژوهش درباره وضعیت رعایت قانون در ایران امروز از نوع توصیفی و اکتشافی است که میتواند شروعی دیگر برای تحقیقات آتی فراهم آورد تا از پیشفرض آسیب و بیماری فاصله گرفته و بکوشند از موضع سلامت جامعه درباره میزان بهنجار رعایت قانون در ایران پژوهش کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قانونگریزی؛ مساله قانون؛ بی‌هنجاری؛ نظارت اجتماعی؛ جامعهشناسی حقوق | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A critical appraisal of studies on the social problem of law in Iran: Application of Durkheim's law Sociology | ||
| نویسندگان [English] | ||
| rohollah eslami1؛ ali entezari2 | ||
| 1.; Ph.D. Student in Political Sociology, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran | ||
| 2Associate Professor, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The appraisal of studies on the social issue of law in Iran indicates that these studies are based on the formal validity of the law in the legal system and expect its normative validity and empirical validity to be normal. These studies understand the law as a tool of social reform based on the will of the legislator and often by adopting Durkheim's pathological approach and under interpretations such as anomie (abnormality) the negative aspect of the rule of law (i.e. lawlessness ) as a "social issue" and introduced the problems of two levels of law-making and enforcement as an independent variable (under the title of political factor or legal factor) among the factors of this social phenomenon and unintentionally they have ignored the necessity for the law to be emerged from the collective conscience and also the connection of social control mechanisms of Iranian society. This article argues from the perspective of Durkheim's sociology of law that the establishment of codified law in the process of social change is done based on the links created in the history of the society and on this basis it tries to outline the changes in the social context of law in two periods before and after the constitutional revolution in Iran. the achievement of this article is descriptive and exploratory which can provide an opportunity for future researches to do research from the standpoint of social health. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| lawlessness, problem of law, anomie, social control, sociology of law | ||
| مراجع | ||
|
اصغرزاده، سمیه و شایگان، فریبا (زمستان 1394). رویکردی چندعاملی به قانونگریزی. فصلنامه پژوهش‌های دانش انتظامی، سال هفدهم، شماره 4 (پیاپی 69)، صص. 1-16.
امین، حسن (1386). تاریخ حقوق ایران (چاپ دوم). تهران: دایرهالمعارف ایرانشناسی.
برگر، پیتر (1393). دعوت به جامعهشناسی: نگاهی انسانگرایانه (ترجمه رضا فاضل). تهران: نشر ثالث.
بیرن، پیرس و مسراشمیت، جیمز (1394). جرمشناسی با رویکردی جامعه‌شناختی (ترجمه حبیب احمدی، محسن زهری، عباس گرگی). تهران: جامعهشناسان.
خورشیدی، سعید (پاییز و زمستان 1394). بررسی انتقادی دلالت‌های نظریه فرهنگ دورکیم در حوزه خط‌مشی‌گذاری فرهنگ. دوفصلنامه دین و سیاست فرهنگی، شماره پنجم، صص. 123-145.
داناییفرد، حسن و همکاران (پاییز 1388). قانونگریزی در ایران؛ تبیین نقش عوامل سیاسی، اقتصادی، قانونی، مدیریتی و اجتماعی ـ فرهنگی. فصلنامه دانش انتظامی، سال یازدهم، شماره 3 (پیاپی 44)، صص. 7-65.
داوید، رنه (1378). نظامهای بزرگ حقوقی معاصر (ترجمه حسین صفائی، محمد آشوری و عزتالله عراقی)، چاپ چهارم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
دفلم، متیو (1398). جامعهشناسی حقوق (ترجمه سینا باستانی). تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
دورکیم، امیل (1387). قواعد روش جامعهشناسی (ترجمه علیمحمد کاردان)، چاپ هشتم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دورکیم، امیل (1394). درباره تقسیم کار اجتماعی (ترجمه باقر پرهام)، چاپ ششمِ ویراست دوم. تهران: نشر مرکز.
رابینگتن، ارل و واینبرگ، مارتین (1386). رویکردهای نظری هفتگانه در بررسی مسائل اجتماعی (ترجمه رحمت الله صدیق سروستانی)، چاپ سوم. تهران: دانشگاه تهران.
رجب‌زاده، احمد و کوثری، مسعود (زمستان 1381). آنومی سیاسی در اندیشه دورکیم. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره نوزدهم، شماره اول، صص. 31-45.
رضایی، محمد (1384). میزان، نوع و عوامل موثر بر قانونگریزی. مجله جامعهشناسی ایران، دوره ششم، شماره 3، صص. 47-69.
رضایی، محمد و عباداللهی، حمید (1385). جامعه بیانضباط؛ فراتحلیل قانونگریزی در ایران. فصلنامه مطالعات ملی، سال هفتم، شماره 3 (پیاپی 27)، صص. 67-91.
رضایی، محمد (پاییز 1393). بیانضباطی و قانونگریزی: در جستوجوی طرحی نو برای حاکمیت قانون در ایران. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال سوم، شماره 12، صص. 7-39.
رضایی، محمد (1394). شکافهای جامعه ایرانی. تهران: آگاه.
رفیع‌پور، فرامرز (1378). آنومی یا آشفتگی اجتماعی: پژوهشی در زمینه پتانسیل آنومی در شهر تهران. تهران: سروش.
رمضانی، محمدعلی (1395). مطالعه جامعه‌شناختی تکوین نظام قضایی نوین در ایران از دوره مشروطه تا انتهای پهلوی اول؛ 1285 تا 1320 شمسی. رساله دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
سوهانیان، محسن، فولادیان، مجید، و اکبری، حسین (زمستان 1398). تحلیل تطبیقی عوامل موثر بر قانونگریزی و قانونشکنی در استانهای ایران مبتنی بر منطق فازی. مجله جامعهشناسی ایران، دوره بیستم، شماره 4، صص. 3-32.
شجاعیزند، علیرضا (مرداد و شهریور 1379). نظمستیزی و قانونگریزی. مجله امنیت، سال چهارم، شماره 13و14، صص. 32-35.
شریعتی، شهروز و عباسی شاهکوه، مهدی (زمستان 1394). دولت و مشکله کنترل اجتماعی در ایران؛ 1304-1320. فصلنامه دولت‌پژوهی، دوره 1، شماره 4، صص. 187-219.
عرب، بهاره و موسویزاده، شهابالدین (بهار 1400). نقش قوه قضائیه در شکلگیری مولفههای فرهنگی قانون‌گرایی. فصلنامه دیدگاههای حقوق قضائی، دوره 26، شماره 93، صص. 237-255.
عشایری، طاها و نامیان، فاطمه (زمستان 1398). تبیین جامعه‌شناختی قانونگریزی در بین شهروندان ایرانی: فراتحلیل پژوهش‌های موجود. فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 26، شماره 100، صص. 359-385.
علیبابایی، یحیی و فیروزجائیان، علیاصغر (زمستان 1388). تحلیل جامعه‌شناختی عوامل موثر بر قانونگریزی. فصلنامه دانش انتظامی، سال یازدهم، شماره 45، صص. 7-58.
غنایی، سیدپیمان (1398). قانون‌گذاری اسلامی، چاپ دوم. قم: تمدن نوین اسلامی.
قاسمی، افسانه، مهدیزاده، شراره، و باستانی، سوسن (پاییز و زمستان 1399). بررسی خلقیات ایرانیان در واقعه رژی؛ بررسی مصداق جمعگرایی، استبدادستیزی و قانونگریزی. جامعهشناسی نهادهای اجتماعی، دوره هفتم، شماره 16، صص. 217-249.
معیدفر، سعید (1385). جامعهشناسی مسائل اجتماعی ایران. همدان: نور علم.
متین، علیرضا (1382). فرهنگ قانونگریزی و ناکارآمدی نظام مالیاتی کشور. تهران: قطره.
محمدی، امیر، و همکاران (پاییز و زمستان 1397). فرایند عقلانی‌شدن دولت در ایران عصر مشروطه. دوفصلنامه مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل، دوره اول، شماره اول، صص. 55-80.
مختاری، علیرضا، فاضل، رضا، و راد، فیروز (پاییز 1401). ساختاربندی فرهنگی و کنش فرهنگی قانونپذیری: بررسی موردی اعضای هیئت علمی. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال یازدهم، شماره 44، صص. 105-137.
معصومی، علی (1392). قانون شاخص سلامت رفتار. تهران: موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت.
موحد ابطحی، سید محمدتقی (پاییز 1387). درآمدی روش‌شناسانه بر تبیین کارکردی در جامعهشناسی دورکیم. فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی، سال 14، شماره 56، صص. 123-145.
نایبی، هوشنگ، معیدفر، سعید، سراج‌زاده، سید حسین، و فیضی، ایرج (پاییز 1396). تئوری آنومی دورکیم و مرتن؛ شباهت‌ها، تفاوت‌ها و شیوه‌های اندازه‌گیری. فصلنامه رفاه اجتماعی، سال هفدهم، شماره 66، صص. 9-51.
ونیفری، توماس ال. (1388). نظریههای جرمشناسی (ترجمه رضا افتخاری). گناباد: دانشگاه آزاد اسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 405 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 126 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب