پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,693 |
| تعداد مقالات | 72,240 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,239,090 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,075,148 |
تحلیل سیلاب‌های رودهای دربند و گلابدره در مناطق شهری شمال تهران | ||
| مدیریت مخاطرات محیطی | ||
| دوره 11، شماره 4، دی 1403، صفحه 289-303 اصل مقاله (1.48 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhsci.2025.387221.858 | ||
| نویسندگان | ||
| منیژه قهرودی تالی* ؛ شیرین مسعودی | ||
| گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدۀ علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| رودهای دربند و گلابدره از رودهایی هستند که از نظر سیلاب شمال شهر تهران را تهدید می‌کنند. این پژوهش به تحلیل اثرهای سیلاب این دو رود در مناطق شهری تحت نفوذ این دو رود پرداخته است. داده‌های استفاده‌شده شامل داده‌های توپوگرافی، داده‌های بارندگی، دادۀ ارتفاعی با دقت ارتفاعی 59 سانتی‌متر، داده‌های هیدرومتری و هیدرولیکی و بافت خاک است. با استفاده از مدل HEC-RAS در محیط GIS شبیه‌سازی تک‌بعدی برمبنای حداکثر دبی جریان سیلاب با دورۀ برگشت‌های مختلف محاسبه شد. نتایج حاصل از تغییرات سطح آب در نیمرخ‌های طولی و عرضی مقاطع منتخب، بیانگر احتمال رخداد جریان بحرانی برای گلابدره و مقصودبیک است. همچنین نتایج نشان داد که رودخانه‌های گلابدره، دربند و مقصودبیک دچار تغییرات عرضی شده‌اند و دامنۀ تغییرات در رودخانه‌های گلابدره 4/0 تا 5/1 متر، دربند 5/0 تا 5/2 متر و مقصودبیک 8/0 تا 5 متر بوده است. در حاشیۀ رودخانه‌ها محدوده‌هایی وجود دارند که در زمان وقوع سیل، آب با سرعت زیادی در آنها جریان می‌یابد و در مکان‌هایی که مقطع رودخانه کم‌عرض و شیب کف زیاد باشد یا در قوس خارجی رودخانه و نیز در محل‌هایی که مقطع رودخانه یکباره عریض می‌شود، آب تجمع می‌یابد و سبب رخداد سیل می‌شود. سیل گلابدره و دربند پس از ورود به کانال مقصودبیک، سبب سیل‌گیری مناطق شهری شمال تهران به‌ویژه خیابان‌های مناطق 1 و 3 تهران می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دربند؛ سیلاب شهری شمال تهران؛ گلابدره؛ مدلHEC-RAS | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Flood analysis in Darband and Golabdera rivers in urban areas of Tehran's north | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Manijeh Ghahroudi Tali؛ Shirin Masoudi | ||
| Department of Physical Geography, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The Darband and Golabdare rivers present significant flood risks to northern Tehran. This study examines the downstream urban flood impacts of these rivers. Data sources include topography, rainfall records, elevation data with 59 cm accuracy, hydrometric and hydraulic data, and soil texture. Using the HEC-RAS model integrated with GIS, one-dimensional flood simulations were performed based on maximum flow for various return periods. The results highlight critical flow occurrences in Golabdare and Maqsood Beyk rivers. Transverse changes were observed, ranging from 0.4 to 1.5 m in Golabdare, 0.5 to 2.5 m in Darband, and 0.8 to 5 m in Maqsood Beyk. Flood-prone areas include sections with high flow velocities, such as narrow channels, steep slopes, outer arcs, and sudden channel widenings, where water accumulates and causes flooding. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Darband, Golabdare, HEC-RAS model, northern Tehran, urban flooding | ||
| مراجع | ||
|
[1]. پژوهشکدۀ سوانح طبیعی (1403). گزارش مروری بر حادثۀ سیلاب سال 1366 تجریش، حوزۀ معاونت پژوهشی پژوهشکدۀ سوانح طبیعی. https://ndri.ac.ir/uploads/article/Overview-of-Tajrish-flood-incident-in-1366.pdf?_t=1722449390.
[2]. تقی‌زاده فانید، ابوالقاسم؛ و لطفعلی‌زاده لاهرودی، علی (1403). پهنه‌بندی سیلاب رودخانۀ شهرچای ارومیه با استفاده از مدل HEC-RAS. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک. doi:10.22034/JARGS.2024.448452.1099
[3]. حسن‌زاده، رضا؛ هنرمند؛ مهدی؛ حسینجانی‌زاده، مهدیه؛ و محمدی، صدیقه (1400). پهنه‌بندی سیلاب در نواحی شهری با استفاده از مدل هیدرولوژیکی و اطلاعات میدانی (مطالعۀ موردی: سیل بردسیر، استان کرمان). اکوهیدرولوژی. 8(2)، 331-344. DOI:10.22059/IJE.2021.314075.1423
[4]. دامادی، سکینه؛ دهواری، عبدالحمید؛ دهمرده قلعه‌نو، محمدرضا؛ و ابراهیمیان، محبوبه (1400). پهنه‌بندی سیلاب با استفاده از مدل هیدرولیکی HEC-RAS در رودخانۀ سرباز استان سیستان و بلوچستان. مهندسی و مدیریت آبخیز، 13(3)، 590-601. DOI:10.22092/ijwmse.2021.124028.1573
[5]. ذوالفقاری، حسن؛ هاشمی، رضا؛ و فشی، مهدی (1388). بررسی نسبت حداکثر بارش‌های روزانه به بارش‌های سالانه در ایران. تحقیقات جغرافیایی. 16524(1) 165-188. https://elmnet.ir/doc/1253613-31461
[6]. رستمی فتح‌آبادی، محمد؛ جعفربیگلو، منصور؛ و مقیمی، ابراهیم (1399). تحلیل فضایی مناطق سیل‌زده و سیل‌خیز شهر نورآباد لرستان و مخاطرات آن. مدیریت مخاطرات محیطی. 7(3)، 313-329. 10.22059/JHSCI.2020.310534.609 DOI:
[7]. رشیدی، سیدمحمد (1399). معرفی مدل‌های SWMM و HEC-RAS در شبیه‌سازی سیلاب. هفتمین کنگرۀ ملی زیست‌شناسی و علوم طبیعی ایران،DOI: BSCONF07_267 doc/1028983
[8]. رضائی، پرویز (1397). تعیین پهنۀ سیل‌گیر با استفاده از GIS و مدل هیدرولیکی HEC-RAS (مطالعۀ موردی: رودخانۀ گوهررود در محدودۀ شهر رشت). جغرافیا و مخاطرات محیطی. 7(3)، 41-56. DOI: 10.22067/geo.v0i0.69052
[9]. زراعتکار، زهرا؛ و حسن‌پور، فرزاد (1395). شبیه‌سازی سیلاب شهری بیرجند با استفاده از مدل HEC-RAS و ARC-GIS.. پژوهش‌های آبخیزداری، 113، 41-56 DOI: 10.22092/WMEJ.2016.112239
[10]. سلیمانی، کریم؛ درویشی، شادمان؛ و زاغی، هادی (1403). بررسی خطر سیل 1398 شهر آق‌قلا با استفاده از سنجش از دور و مدل‌های تحلیل تصمیم‌گیری چندمعیاره. آمایش جغرافیایی فضا. 14(1)، 77-90. 10.30488/GPS.2024.388999.3628 doi:
[11]. صفاری، امیر؛ احمدآبادی، علی؛ و صدیقی‌فر، زهرا (1399). تحلیل مخاطرۀ ناشی از سیلاب با تکیه بر مدل WMS در حوضه‌های آبریز شهری (مطالعۀ موردی: حوضه‌های دربند، گلابدره و سعدآباد کلان‌شهر تهران). جغرافیای طبیعی، 20(57)، 317-334. DOI: 10.29252/jgs.20.57.317
[12]. صیاد، دانیال؛ قضاوی، رضا؛ و امیدوار، ابراهیم (1400). تهیه و تحلیل نقشۀ خطر سیلاب با استفاده از مدل هیدرولیکی HEC RAS و RAS MAPPER (مطالعۀ موردی: رودخانۀ سوک چم کاشان). جغرافیا و مخاطرات محیطی. 10(3)، 19-37.
DOI:10.22067/GEOEH.2021.69554.1038
[13]. قهرودی تالی، منیژه (1390). ارزیابی موقعیت مکانی شبکۀ مسیل‌های تهران. جغرافیای طبیعی، 4(13)، 59-70. SID. https://sid.ir/paper/184973/fa
[14]. محمدی، احسان؛ منتصری، مجید؛ و سکوتی اسکویی، رضا (1388). پهنه‌بندی خطرات سیل در مناطق شهری با استفاده از WMS و HEC-RAS (مطالعۀ موردی: اشنویه، استان آذربایجان غربی). مهندسی و مدیریت آبخیز. 1(1)، 61-69.
Doi: 101814- 0442d81 03024 b401176
[15]. مقیمی، ابراهیم (1401). استراتژی علم مخاطره‌شناسی؛ آیا علم مخاطره‌شناسی استراتژی دارد؟ مدیریت مخاطرات محیطی. 9(1)، 45-54. DOI: 10.22059/JHSCI.2022.345598.730
[16]. مقیمی، ابراهیم (1403). رویکرد جدید به مخاطرات محیطی و توسعۀ پایدار در ایران. مدیریت مخاطرات محیطی. 11(1)، 73-84. DOI: 10.22059/JHSCI.2024.378814.830
[17]. هوشمند، فهیمه؛ علی، وخشوری؛ و عفیفی، محمدابراهیم (1403). ارزیابی و مدیریت مخاطرات شهری در هزارۀ سوم (مطالعۀ موردی: سیلاب‌های شهری شیراز). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری. 15(56)، 41-52.
[18]. Ansarifard, S., Eyvazi, M., kalantari, M., mohseni, B., Ghorbanifard, M., Jafakesh Moghaddam, H., & Nouri, M. (2024). Simulation of floods under the influence of ffective factors in hydraulic and hydrological models using HEC-RAS and MIKE 21. Discover Water, 4(1), 92 Doi.org/10.1007/s43832-024-00155-0
[19]. Brunner, G. W. (1994). HEC river analysis system (HEC-RAS) (No. 147). US Army Corps of Engineers, Hydrologic Engineering Center. https://www.hec.usace.army.mil/publications/TechnicalPapers/TP-147.pdf
[20]. Cherhabil, S., Djafri, S., Hafnaoui, M.A., & Madi, M. (2024). Flood modeling using HEC-RAS 2D and IBER 2D: a comparative study. Water Supply, 24(9), 3061-3076. doi: 10.2166/ws.2024.184
[21]. Coon, W.F. (1998). Estimation of roughness coefficients for natural stream channels with vegetated banks (Vol. 2441). Geological Survey (USGS). https://doi.org/10.3133/wsp2441
[22]. Demir, V., & Ülke Keskin, A. (2020) Obtaining the Manning roughness with terrestrial-remote sensing technique and flood modeling using FLO-2D: A case study Samsun from Turkey. G eofizika 37.2,131-156. DOI: 10.15233/gfz.2020.37.9
[23]. Estelaji, F., Ghaderi, N., Ghorbani, M., Naseri, A., Zahedi, R., Pourezzat, A.A., Keshavarzzadeh, M., & Yousefi, H. (2024). Efficiency evaluation of surface water collection infrastructure during floods: information analysis and zoning management. Information Analysis. 2(2). doi.org/10.53964/jia.2024002
[24]. Fraji Monfared, A., Ahmadi, M., Derafshi, K., Khodadadi, M., & Najafi, E. (2024). Urban development assessment in flood hazard areas using integrated HEC-RAS, SCS, and FAHP models: a case study of Pardisan Settlement, Qom. Modeling Earth Systems and Environment.1-18. doi.org/10.1007/s40808-024-02053-9
[25]. Guven, D.S., Yenigun, K., Isinkaralar, O., & Isinkaralar, K. (2024). Modeling flood hazard impacts using GIS-based HEC-RAS technique towards climate risk in Şanlıurfa, Türkiye. Natural Hazards: 1-19.1. DOI: org/10.1016/j.jenvman.2019.109317
[26]. Ilioski, B., Gješovska, V., & Fidani, D. (2022). Application Of Hec-Ras And Arcgis For Flood Mapping Surfaces In Urban Areas-Case Of The City Of Gostivar. DOI: hdl.handle.net/20.500.12188/21605
[27]. Konan, A.N. (2018). Urban Flood modelling and Floodplain Mapping using ArcGIS, HEC-HMS & HEC-RAS in Abidjan city, Côte D’Ivoire – West Africa: Case study of the watershed of Bonoumin - Rivièra Palmeraie. Pan African University, http://repository.pauwes-cop.net/handle/1/372
[28]. Madhuri, R., Sarath Raja, Y.S.L., Srinivasa Raju, K., Bonagiri, S.P. & Kondisetti, M. (2021).Urban flood risk analysis of buildings using HEC-RAS 2D in climate change framework. H2Open Journal 4(1), 262-275. DOI: org/10.2166/h2oj.2021.111
[29]. Mustafa, A., Szydłowski, M., Veysipanah, M., & Mohammed Hameed, H. (2023) GIS-based hydrodynamic modeling for urban flood mitigation in fast-growing regions: a case study of Erbil, Kurdistan Region of Iraq. Scientific Reports, 13(1). 8935.DOI:org/10.1038/s41598-023-36138-9
[30]. Ogras, S., & Onen, F. (2020) Flood Analysis with HEC‐RAS: A Case Study of Tigris River. Advances in Civil Engineering 2020.1 6131982. Doi: 10.1155/2020/6131982
[31]. Ojasanya, K., & George-Kayod, B.O. (2024) A Simplistic Approach for Evaluating Urban Flood Risk through the Integration of HEC-RAS 2D and GIS. In World Environmental and Water Resources Congress, 544-565. doi.org/10.1061/9780784485477.050
[32]. Peker, İ.B., Gülbaz, S., Demir, V., Orhan, O., & Beden, N. (2024). Integration of HEC-RAS and HEC-HMS with GIS in flood modeling and flood hazard mapping. Sustainability 16(3): 1226 DOI:org/10.3390/su16031226
[33]. Rangari, V.A. Umamahesh, N.V., & Bhatt, C.M. (2019). Assessment of inundation risk in urban floods using HEC RAS 2D. Modeling Earth Systems and Environment, 5(4), 1839-1851.). DOI: org/10.1007/s40808-019-00641-8
[34]. Saini, D.Sh., & Dillip Kumar, B. (2024) Simulation of the Hydraulic Model HEC-RAS Coupled with GIS and Remote Sensing to Study the Effect of River Cross-section Width in Detecting Flood-prone Areas. Journal of the Geological Society of India 100.3, 367-376. doi.org/10.17491/jgsi/2024/173843
[35]. Snikitha, S., G. P. K., & Dwarakish, G.S. (2025). A Comprehensive Review of Cutting-Edge Flood Modelling Approaches for Urban Flood Resilience Enhancement. Water Conservation Science and Engineering 10(1), 2. 10.1007/s41101-024-00327
[36]. Yakhlefoune, M., Benabbas, C, Grecu, Florina., Belkendil, A., & Kharchi, T. (2023) Flood risk modelling using HEC-RAS and GIS in the semi-urban watershed of Oued Ziad (Constantine, North-Eastern Algeria). In Forum Geografic, 22(1). DOI: 10.5775/fg.2023.094.i
[37]. Zainal, N.N., & Siti Hidayah, A. (2024) Review paper on applications of the HEC-RAS model for flooding, agriculture, and water quality simulation. Water Practice & Technology 19.7 2883-2900. doi.org/10.2166/wpt.2024.173 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 160 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 102 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب