پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,714 |
| تعداد مقالات | 72,518 |
| تعداد مشاهده مقاله | 130,572,662 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,849,481 |
نقد قرآن‌محور تأویلات ابن‌عربی از آیات مربوط به قوم حضرت نوح (ع) در فصوص الحکم | ||
| فلسفه و کلام اسلامی | ||
| دوره 57، شماره 2، اسفند 1403، صفحه 545-562 اصل مقاله (737.17 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2025.364624.523427 | ||
| نویسندگان | ||
| محمود صیدی* 1؛ حسن اصغرپور2 | ||
| 1دانشیار، گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار، گروه قرآن و حدیث، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| فصّ نوحی (ع) یکی از مهم‌ترین فصّ‌های کتاب فصوص الحکم است که ابن‌عربی در آن به بررسی و تأویل آیات مربوط به نوح نبی (ع) و قوم ایشان پرداخته است. ابن‌عربی با گریزِ کامل از نصوص آیات قرآنی و تأویل نمودن آنها بر خلاف ظاهر و نص، بر این باور است که قوم نوح (ع) نه تنها بت‌پرست نبودند، بلکه اهل شهودات و تجلیات ذاتیِ الهی بوده‌اند. بر این اساس، آنان دارای دو مقام «تشبیه» و «تنزیه» عرفانی بوده‌اند و تجلّی خداوند واحد متعال را در همۀ مظاهر و مخلوقات شهود می‌نمودند و به منزه بودن او از نقائص و پستی‌ها باور داشتند. همچنین، حضرت نوح (ع) آنان را صرفاً به گونۀ «تنزیهی» به سوی خداوند دعوت می‌نمود؛ از این رو، آنان از قبول دعوت نوح (ع) روی برتافتند. در پژوهش حاضر که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده، اثبات شد که چنین تأویلات طولی با نصوص و ظواهر قرآنی سازگار نبوده و در تناقض (ظاهر با باطن) است؛ زیرا قوم نوح (ع)، به تصریح قرآن کریم بت‌پرست بودند و حضرت نوح (ع) از هیچ کوششی در جهت هدایت و ایمان‌آوری آنان فروگذار نکرده است. به دلیل بت‌پرستی، یقیناً سخن‌گفتن از شهودات و تجلیات اسماء و صفاتی قوم نوح (ع) صحیح نیست؛ به فرض برخورداری از چنین ویژگی‌ها و مقاماتی، دعوت به یکتاپرستی قوم نوح (ع) معنایی نداشت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابن‌عربی؛ نوح (ع)؛ تأویل؛ فصوص الحکم؛ تشبیه؛ تنزیه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Quran-Based Criticism of Ibn Arabi’s Interpretations of the Verses Concerning the People of Prophet Noah (PBUH) in Fuṣūṣ al-Ḥikam | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahmoud saidiy1؛ hasan asgharpour2 | ||
| 1Associate Professor, Department of Islamic Philosophy and Wisdom, Faculty of Humanities, Shahed University, Tehran, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of Quran and Hadith, Faculty of Humanities, Shahed University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The Noahian chapter (Fasṣ al-Nūḥī) is one of the most significant sections of Fuṣūṣ al-Ḥikam, in which Ibn Arabi examines and interprets the verses related to Prophet Noah (PBUH) and his people. Completely departing from the literal and explicit meanings of the Quranic verses, Ibn Arabi asserts that the people of Noah were not idol worshippers but rather individuals who experienced divine manifestations and inner spiritual visions. According to him, they possessed two mystical states: tashbīh (anthropomorphism) and tanzīh (transcendence). They witnessed God's manifestation in all forms and creations while believing in His transcendence beyond flaws and deficiencies. Ibn Arabi also claimed that Prophet Noah (PBUH) solely invited them to the transcendent aspect of God (tanzīh), which led to their rejection of his message. This descriptive-analytical study demonstrates that such hierarchical (ṭūlī) interpretations are incompatible with the explicit and apparent meanings of the Quran and contradict the relationship between the apparent and hidden meanings. The Quran explicitly describes Noah’s people as idol worshippers, and it is clear that Prophet Noah spared no effort in guiding them toward faith. Given their idol worship, it is certainly inaccurate to attribute mystical experiences or divine manifestations to them. Even if they had such attributes or spiritual ranks, the call to monotheism by Noah would have been meaningless. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ibn Arabi, Noah, ta'wil (interpretation), Fuṣūṣ al-Ḥikam, tashbīh and tanzīh (Anthropomorphism and Transcendence) | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم، ترجمۀ حسین انصاریان.
آشتیانی، سید جلال‌الدین (1375ش). تعلیقات شرح فصوص الحکم، تهران، علمى ـ فرهنگى.
ابن‌تُرکه اصفهانی، علی بن محمّد (1420ق). شرح فصوص الحکم، قم، بیدار.
ابن‌دُرَید، ابوبکر محمّد بن حسن (1987م). جَمهرة اللغة، با تحقیق رمزی منیر بعلبکی، بیروت، دار العلم للملایین.
ابن‌عربى، محیى‌الدّین (1946م). فُصوص الحکم، قاهره، دار إحیاء الکتب العربیه.
ابن‌منظور، جمال‌الدین محمّد بن مکرّم (1405ق)، لسان العرب، قم، ادب حوزه.
اَزهَری، ابومنصور محمّد (1387ق). تهذیب اللغه، با تحقیق عبدالسلام محمّد هارون و دیگران، قاهره، الدار المصریه.
بابارکن‌الدین (بیضاوی، مسعود) (1359ش). نصوص الخصوص فى ترجمة الفصوص، تهران، موسسۀ مطالعات اسلامى دانشگاه مک‌گیل.
بخارى، محمّد بن اسماعیل (1410ق). صحیح البخاری، قاهره، لجنه إحیاء کتب السّنّه.
پارسا، خواجه‌محمد (1366ش). شرح فصوص الحکم، به تصحیح جلیل مسگرنژاد، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
جامی، عبد الرّحمان (1425ق). شرح فصوص الحکم، بیروت، دار الکتب العلمیه.
ــــــــــ (1370ش). نقد النّصوص فى شرح نقش الفصوص، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
جندى، مؤیّدالدین (1423ق). شرح فصوص الحکم، قم، بوستان کتاب.
جوهری، اسماعیل بن حمّاد (1376ق). الصحاح، با تحقیق احمد عبدالغفور عطّار، بیروت، دار العلم للملایین.
حلّى، حسن به یوسف (1413ق). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
خوارزمى، تاج الدین حسین (1379ش). شرح فصوص الحکم، قم، بوستان کتاب.
راغب اصفهانى، حسین بن محمّد (1374ش). مفردات الفاظ قرآن، تهران، مرتضوی.
زبیدی، محمّدمرتضى (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، دارالفکر.
سُلَمی، محمّد بن حسین (1369ش). حقائق التفسیر، با تحقیق نصرالله پورجوادی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
صاحب بن عَبّاد، إسماعیل (1414ق). المحیط فی اللغه، بیروت، عالم الکتاب.
صَنعانی، عبدالرّزاق بن همّام (1411ق). تفسیر عبدالرّزاق الصنعانی، به تصحیح عبدالمُعطی امین قلعجی، بیروت، دار المعرفه.
طُرَیحی، فخرالدین بن محمّد (1375ش). مَجمع البحرین، تهران، مرتضوی.
عسکری، ابوهلال حسن بن عبدالله (1400ق). الفروق اللغویه، بیروت، دار الآفاق الجدیده، چهارم.
فرغانى، سعیدالدین (1379ش). مشارق الدّرارى، قم، دفتر تبلیغات اسلامى.
فیروزآبادی، مجدالدین محمّد بن یعقوب (1998م). القاموس المحیط، بیروت، مؤسسه الرّساله.
قیصرى، داود (1375ش). شرح فصوص الحکم، تهران، علمى و فرهنگى.
کاشانى، عبدالرزاق (1370ش). شرح فصوص الحکم، قم، بیدار.
کلینى، محمّد بن یعقوب (1407ق). الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه.
مزریی، رسول (1390ش). نشریۀ معارف عقلی، شمارۀ سوم، پاییز.
ناجی، حامد (1393ش). بررسی و تحلیل تأویلات نوحی از منظر ابن‌عربی، نشریۀ پژوهش‌های ادب عرفانی، شمارۀ 26، بهار و تابستان، صص 129ـ144. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 178 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 97 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب