پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,693 |
| تعداد مقالات | 72,239 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,219,824 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,048,164 |
مسئلۀ ناترازی تولید و مصرف برق در ایران و جایگاه شهروند باسواد انرژی در مصرف بهینه | ||
| مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران | ||
| مقاله 1، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 54، فروردین 1404، صفحه 1-24 اصل مقاله (1.61 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jisr.2025.383099.1540 | ||
| نویسنده | ||
| جمال عبداله پور* | ||
| گروه پژوهشی مدیریت و علوم اجتماعی، پژوهشکدۀ مطالعات سیاست‌گذاری و حکمرانی، پژوهشگاه نیرو، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| شهروند دارای سواد انرژی، عامل مهمی در بهره‌گیری از نوآوری‌های اجتماعی در کنار نوآوری‌های فناورانه برای مواجهه با ناترازی‌ها و اصلاح الگوی مصرف در حکمرانی صنعت برق قلمداد می‌شود. این مقاله با تشریح مسئلۀ ناترازی تولید و مصرف برق به‌مثابۀ یک بحران عمومی که بر ضرورت نقش‌آفرینی شهروندان در مصرف بهینه تأکید دارد، به سنجش سواد انرژی شهروندان در ابعاد شناختی (آگاهی)، عاطفی (تصمیم‌گیری مبتنی بر معیارهای ارزشی) و رفتاری (صرفه‌جویی) مصرف برق و تبیین تغییرات آن در سطح ملی می‌پردازد. روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه برای گردآوری داده‌ها و آماره‌های توصیفی و رگرسیون چندمتغیره در تحلیل داده‌ها استفاده شده است. یافته‌ها بیانگر میانگین آگاهی شهروندان در حوزۀ برق روی طیف صفر تا ده 41/5، اهمیت معیارهای ارزشی در تصمیم‌گیری برای مصرف برق 74/6 و رفتارهای صرفه‌جویانه 59/7 است. میزان هریک از این متغیرها براساس متغیرهای زمینه‌ای متفاوت است؛ ضمن اینکه بین هریک از ابعاد، رابطۀ معناداری وجود دارد؛ به‌گونه‌ای که با افزایش در میزان آگاهی، میزان اهمیت معیارهای ارزشی در مصرف، بیشتر شده و افزایش این دو در افزایش رفتارهای صرفه‌جویانه تأثیرگذار بوده است. سطح سواد انرژی شناختی، متوسط روبه‌پایین، عاطفی، متوسط روبه‌بالا و رفتاری، بالا ارزیابی می‌شود. تغییرات میزان سواد انرژی براساس متغیرهای زمینه‌ای و نیز اثرگذاری ابعاد روی هم، یافتۀ مهمی در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی ارتقای آن تلقی می‌شود. پیشنهاد پژوهش در ارتقای سواد انرژی تأکید بر توجه به ابعاد همه‌جانبۀ آن و ارتباط آن‌ها با یکدیگر با توجه به متغیرهای زمینه‌ای است. جامعه‌پذیری از طریق آموزش در مدارس و خانواده و ترویج آموزش‌های عمومی ضرورت دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پیمایش ملی؛ شهروند؛ سواد انرژی؛ مصرف برق؛ ناترازی برق | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Issue of an Imbalance between Electricity Production and Consumption in Iran and the Role of Energy-Literate Citizens in Achieving Optimal Consumption | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Jamal Abdollahpour | ||
| Department of Management and Social Science Research, Research Center of Policy and Governance Studies, Niroo (Energy) Research Institute (NRI), Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| An energy-literate citizen is a critical agent in leveraging social and technological innovations in the governance of the electricity industry to address conflicts and alter consumption patterns. In this article, we have assessed the cognitive (awareness), emotional (decision-making based on value criteria), and behavioral (savings) dimensions of energy literacy and elucidated its evolution at the national level. The data was collected using the survey method and questionnaire technique, and the data was analyzed using descriptive statistics and multivariate regression. The results indicate that the average level of awareness among citizens in the field of electricity on the spectrum (0-10) is 5.41. The significance of value criteria in the decision to consume electricity is 6.74, and save behaviors are 7.59. The quantity of each variable varies depending on the background variables, but there is a significant relationship between the dimensions. In this manner, the significance of value criteria in consumption has increased as a result of the rise in awareness, and the combination of these two factors has been effective in promoting thrifty behaviors. The cognitive energy literacy level is low, while the affective and behavioral literacy levels are high. An essential discovery in the development of policy and the planning of its enhancement is the alteration in energy literacy levels as a result of background variables and the interaction of dimensions. The research proposal in promoting energy literacy is to underscore the importance of its comprehensive dimensions and their interrelationships in relation to background variables. It is imperative to promote general education and socialization through education in schools and families. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Citizen, Electricity Consumption, Electricity Imbalance, Energy Literacy, National Survey | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، سیروس؛ فرخی، علیرضا و صالحی، فریدخت (1393). رابطۀ آگاهی از کارایی انرژی برق و صرفه‌جویی در مصرف برق در بین زنان شهر یاسوج. فصلنامۀ جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 1(4)، 18-93.
برنامۀ پیشنهادی وزیر نیرو در دولت چهاردهم، 1403. https://barghnews.com/files/fa/news/1403/5/24/155393_695.pdf
حمیدی‌رزی، داود؛ رنج‌پور، رضا و متفکرآزاد، محمدعلی (1398). بررسی عوامل مؤثر بر سواد انرژی: مطالعۀ موردی جامعۀ دانشگاهی شمال‌غرب کشور. فصلنامۀ علمی پژوهش‌های سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی انرژی، 5(17)، 141-184.
شیانی، ملیحه و زارع، حنان (1397). شهروندی شهری: حقوق و تکالیف شهروندان در شهر تهران. برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، 9(34)، 95-136. https://doi.org/10.22054/qjsd.2018.9003
عباسی، نادر و عباسی، فریبرز (1399). گزارش سیمای منابع و مصارف آب ایران، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. http://aeri.ir/WebFiles/WebGenerator/Files/9904.pdf
عبداله‌پور، جمال (1402). گزارش پژوهشی پیمایش ملی آگاهی‌ها، ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای ایرانیان در حوزۀ آب و انرژی. پژوهشگاه نیرو.
شکیبایی، علیرضا و موسوی، سید فرزاد (1393). ارزیابی دانش انرژی و مسائل زیست‌محیطی آن با منطق فازی. فصلنامۀ مطالعات اقتصاد انرژی، 10(40)، 111-128.
قانع کیاکلایه، معصومه (1396). نقش مدیریت تقاضای آب خانگی در بهینه‌سازی مصرف آب در کلان‌شهر تهران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
کلاهی، محمدرضا (1385). گزارش پژوهشی ارزیابی مقایسه‌ای میزان تأثیر مکانیسم‌های مختلف اطلاع‌رسانی دربارۀ انرژی الکتریکی بر مقدار مصرف مصرف‌کنندگان خانگی. پژوهشگاه نیرو.
نادری، احمد؛ شیرعلی، ابراهیم و شهبازی، مهدی (1396). بررسی وضعیت سواد انرژی در بین شهروندان منطقۀ 19 شهرداری تهران و رابطۀ آن با مصرف کالاهای فرهنگی. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 6(3)، 391-408. https://doi.org/10.22059/jisr.2017.215152.415
وزارت نیرو (1397). سند ساختار و کارکردهای مرکز امور اجتماعی آب و انرژی.
وزارت نیرو (1402). ترازنامۀ انرژی سال 1400. https://pep.moe.gov.ir/getattachment
Ahmadi, S., Farrokhi, A., & Salehi, F. (2014). The Relationship between Awareness of Electricity Efficiency and Saving in Electricity Consumption among Women in Yasouj City. Bi-Quarterly Journal of Sociology of Social Institutions, 1(4), 93-108. (In Persian)
Hamidi Razi, D., Ranjpour, R., & Motafakker-Azad, M. (2019). Energy Literacy: Case of Iran’s Northwestern Academic Community. Quarterly Journal of Energy Policy and Planning Research, 5(4), 141-184. http://epprjournal.ir/article-1-727-fa.html (In Persian)
The proposed program of the Minister of Energy in the 14th government, 2024. https://barghnews.com/files/fa/news/1403/5/24/155393_695.pdf (In Persian)
Shiani, M., & Zare, H. (2018).Urban Citizenship: Citizens' Rights and Duties in Tehran. Welfare and Social Development Planning, 9(34), 95-136. https://doi.org/10.22054/qjsd.2018.9003 (In Persian)
Abbasi, N., & Abbasi, F. (2019). Report on the State of Water Resources and Consumption of Iran. Ministry of Agricultural Jihad. Agricultural Research, Education and Extension Organization. http://aeri.ir/WebFiles/WebGenerator/Files/9904.pdf (In Persian)
Abdollahpour, J. (2023). Research report on the national survey of Iranians’ knowledge, values, attitudes and behaviors in the field of water and energy. Energy Research Institute (Ministry of Energy of Islamic Republic of Iran). (In Persian)
Shakibaei, A., & Mousavi, S. F. (2014). Evaluation of Knowledge about Energy and its Environmental Issues, Using Fuzzy Logic (Kerman City). QEER, 10(40), 111-128. (In Persian)
Qane Kayalaneh, M. (2017). The role of domestic water demand management in optimizing water consumption in the metropolis of Tehran. Master's thesis. Allameh Tabatabaei University. (In Persian)
Kolahi, M. R. (2006). Research report on comparative evaluation of the impact of different mechanisms of information about electrical energy on the consumption of household consumers. Niroo Research Institute. (In Persian)
Mola, S., Fathi-Azar, E., Adib, Y., & Namdar, A. (2018). Energy Literacy: Review of Knowledge, Attitude, and Behavior of Middle School Students in the City of Orumiyeh. Journals of Environmental Education and Sustainable Development, 6(4), 91-102. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.23223057.1397.6.4.7.9
Naderi, A., Shir-Ali, E. & Shahbazi, M. (2017). A Study of Energy Literacy Status among the Region 19 Citizens of Tehran and its Relationship with Cultural Consumption. Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 6(3), 391-408. https://doi.org/10.22059/jisr.2017.215152.415 (In Persian)
Ministry of Energy (2018). Document on the structure and functions of the Water and Energy Social Affairs Center. (In Persian)
Ministry of Energy (2023). Energy balance sheet for the year 2021. https://pep.moe.gov.ir/getattachment. (In Persian)
Brounen, D., Kok, N., & Quigley, J. M. (2013). Energy literacy, awareness, and conservation behavior of residential households. Energy Economics, 38, 42-50. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2013.02.008.
DeWaters, J., & Powers, S. (2013). Establishing measurement criteria for an energy literacy questionnaire. The Journal of Environmental Education, 44(1), 38-55. http://dx.doi.org/10.1080/00958964.2012.711378.
Georgiou, A., Ioannou, P., & Christodoulides, P. (2013). Domestic Electricity consumption and the public awareness factor. In International Conference on Renewable Energy Sources and Energy Efficiency. https://www.researchgate.net/publication/259738312_Domestic_Electricity_consumption_and_the_public_awareness_factor.
Hurlimann, A., Dolnicar, S., & Meyer, P. (2009). Understanding behavior to inform water supply management in developed nations - A review of literature conceptual model and research agenda. Journal of Environmental Management, 91(1), 47-56. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2009.07.014
Martins, A., Madaleno, M., & Ferreira Dias, M. (2020). Energy literacy: What is out there to know?. Energy Reports, 6(1), 454-459. https://doi.org/10.1016/j.egyr.2019.09.007%0A.
Moore, M. C., Turcotte, A., & Winter, J. (2014). Aboriginal-Canadians and Energy Literacy: A Survey of Opinions and Thoughts on Energy. The School of Public Policy Publications, 7. https://www.policyschool.ca/wp-content/uploads/2016/03/aboriginal-energy-literacy.pdf
Comeau, L. A., Parkins, J. R., Stedman, R. C., & Beckley, T. M. (2015). Citizen perspectives on energy issues in Canada: A national survey of energy literacy and energy citizenship.
Oysterman, D. (2015). Values: Psychological Perspectives. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 25, 36-40. http://dx.doi.org/10.1016/B0-08-043076-7/01735-6
Richards E., Swan, G., & Case, D. (2017). National Energy Literacy among High School Seniors and Recent Graduates. The National Energy Foundation (NEF). https://nef1.org/wp-content/uploads/2017/08/NEF-National-Energy-Literacy-Survey-White-Paper-with-Cover.pdf.
Shan, H., Da, Y., Siyue, G., Ying, C., & Bing, D. (2017). A survey on energy consumption and energy usage behavior of households and residential building urban China. Energy and Building, 148, 366-378. http://dx.doi.org/10.1016/j.enbuild.2017.03.064
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 148 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 53 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب