پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,714 |
| تعداد مقالات | 72,516 |
| تعداد مشاهده مقاله | 130,637,980 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,878,663 |
بررسی جایگاه شیعیان در تاریخنگاری ائمه تا پایان قرن سوم هجری | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| دوره 57، شماره 2، بهمن 1403، صفحه 47-85 اصل مقاله (685.92 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2024.379781.654503 | ||
| نویسنده | ||
| مریم سعیدیان جزی* | ||
| دانشیار،گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اهل بیت علیهم السلام، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| تاریخ ائمه از وجوه ممتاز تاریخنگاری شیعیان به‌شمار می‌‌آید. نگره‌های هویت فرهنگی و اجتماعی و توجه به‌ساختارهای فکری تحول‌گرا در آن دیده می‌شود. این پژوهش، در‌پیِ اثبات نقش و جایگاه تاریخنگاری ائمه در سه قرن نخست هجری در بین شیعیان است. بر اساس این تحقیق، تعداد 65 نفر دربارة تاریخ ائمه تألیف نموده که بیشتر آنها از اصحاب ائمه بوده و از ایشان نقل کرده‌اند. تعداد تألیفات 191 اثر است که برخی از این آثار، تصحیح، ترجمه و چاپ شده، برخی به‌صورت پراکنده در آثار شیعی گزارش شده و برخی به‌صورت نسخة خطی نادر، موجود و برخی از آنها نیز مفقود و بخش کمی از آنها ناشناخته است و در روش، منابع و بینش، تحت تأثیر مکتب علمی کوفه و بصره و مدینه قرار دارند. عمدة آثار، تک‌نگاری است، رویکرد روایی- اخباری دارد و گرایش‌های دیگر (حدیثی و کلامی) در آن دیده می‌شود. این آثار از نظر ارزش و اعتبار در یک‌سطح نیست و اخبار آنها در متون تاریخی و حدیثی اسلامی ادوار بعد دیده می‌شود. پژوهش حاضر با استفاده از روش ارزیابی کمی و تحلیل توصیفی و با بهره‌گیری از منابع اسلامی، انجام‌گرفته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ائمه(ع)؛ اخباری؛ اصحاب؛ تاریخنگاری کوفه؛ تک‌نگاری؛ مقتل | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Position of Shiʿites in the Historiography of the Imams until the End of the 3rd Century AH | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Maryam Saeedyan Jazi | ||
| Associate Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Theology and Ahl al-Bayt Studies, University of Isfahan, Isfahan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The historiography of the Imams occupies a central position within early Shiʿite historical writing, shaped by evolving intellectual paradigms and communal identity concerns. This study investigates the emergence and development of this genre among Shiʿite scholars during the first three centuries of Islam, identifying 65 authors-primarily companions of the Imams-who composed approximately 191 works dedicated to the history of the Imams. While a portion of these works have been edited, translated, and published, others survive only as rare manuscripts, are scattered within broader Shiʿite compilations, or remain lost or unidentified. These historical writings were deeply influenced by the scholarly traditions of Kufa, Basra, and Medina and often adopted a monographic format with a predominant narrative-akhbārī (report-based) orientation, though elements of ḥadīth and kalām are also present. The historiographical value and credibility of these texts vary, but their influence persists in later Islamic historical and ḥadīth literature. Employing a combination of quantitative data and descriptive analysis, this study draws on a wide range of Islamic sources to reassess the scope and character of early Shiʿite historiography. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Imamite Historiography, Shiʿite Companions, Kufa, Akhbārī Tradition, Monographs, Early Islamic History | ||
| مراجع | ||
|
ابن جوزی، سبط (1418). تذکره الخواص من الامة فی ذکر خصائص الائمه. قم: الشریف الرضی.
ابن شهرآشوب (1380). معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعه و اسماء المصنفین. النجف: المطبعه الحیدریه.
ابن عقدة الکوفی (1383). فضائل أمیر المؤمنین (ع). قم: دلیلنا.
ابن کلبی هشام (1419). المثالب. بیروت: دار الهدی.
ابن مردویه اصفهانی، احمد (1424). مناقب علی بن أبی طالب (ع) و ما نزل من القران فی علی (ع). تحقیق محمدحسین حرز الدین. الثانیة، قم: دار الحدیث.
ابن ندیم (1417). الفهرست. تحقیق إبراهیم رمضان، الثانیة. بیروت: دار المعرفة.
اصفهانی، ابوالفرج (1415). الاغانی. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
اصفهانی، ابوالفرج (1385). مقاتل الطالبیین، مع إشراق کاظم المظفر. الثانیة. قم: المکتبة الحیدریة.
برقی، احمد (1419). رجال البرقی. قم: القیوم.
پناهی، شهرام (1395). تأملی در ماهیت تاریخنگاری سیره‌پژوهی، سیره‌پژوهی اهل بیت(ع)، 1(2)، 7-26.
تستری (شوشتری)، محمدتقی(1372). الاوائل. تحقیق قیس آل‌قیس. تهران: پژوهشگاه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
خطیب بغدادی، احمد(1417). تاریخ بغداد. بیروت: دار الکتب العلمیة.
الخوئی، ابوالقاسم (1413 ق). معجم رجال الحدیث. النجف: مؤسسة الخوئی الإسلامیة.
ذهبی، محمد (1382). میزان الإعتدال. بیروت: دار‌المعرفة.
روزنتال، فرانتس(1365)، تاریخ تاریخنگاری در اسلام، ترجمه اسدالله آزاد، مشهد: آستان قدس رضوی.
الشجری الجرجانی(1422). الامالی الخمیسیه. بیروت: دار الکتب العلمیة،
صدوق، محمد [بی‌تا]. عیون اخبار الرضا. تصحیح و تعلیق شیخ حسین الأعلمی. بیروت: الأعلمی.
صفوت، احمد زکی[بی‌تا]. جمهره رسائل العرب. بیروت: المکتبه العلمیه.
طبری، محمد بن جریر(1939). تاریخ الأمم والملوک. القاهره: الإستقامة.
طوسی، محمد (1404)، رجال الطوسی، تحقیق جواد القیومى الاصفهانى. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
طوسی، محمد (1417). الفهرست. تحقیق جواد القیومى الاصفهانى. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
علوی سید یحیی (1422). تیسیر المطالب فی امالی ابی‌طالب. صنعاء: مؤسسةزید بن علی الثقافة.
قلقشندی، احمد [بی‌تا]. صبح الأعشی. بیروت: دار الکتب العلمیة.
کلینی، محمد (1407). الکافی. تصحیح علی‌اکبر غفاری. تهران: دار الکتب الاسلامیة.
کندی، محمد بن یوسف [بی‌تا]. کتاب الولاة و القضاة. قاهره: دار الکتاب‌الاسلامی.
مجلسی، محمدباقر [بی‌تا]. بحارالانوار. تصحیح محمدباقر محمودی. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
محدث نوری (1427). دارالسلام. الثانیة، بیروت: دار البلاغة.
نجاشی، احمد بن علی (1416). رجال النجاشی. تحقیق موسى شبیری زنجانی. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
نصربن مزاحم المنقری [بی‌تا]. وقعة صفین. تحقیق عبد السلام محمد هارون. قم: منشورات مکتبة آیة الله العظمى المرعشی النجفی.
یعقوبی، احمد بن واضح(1379ق). تاریخ، بیروت. دار صادر- دار بیروت.
Amir-Moezzi, Mohammad Ali(1994), Divine Guide in Early Shi'ism, The: The Sources of Esotericism in Islam, SUNY Press.
Günther, Sebastian(Aug 2009), "Al-Nawfalī's Lost History: The Issue of a Ninth-Century Shiite Source Used by Al-Tabarī and Abū l-Faraj al-Isfahānī", British Journal of Middle Eastern Studies, Vol. 36, No. 2, 241-266.
Hagler Aaron M.(2011), "The Echoes of Fitna: Developing Hist oriographical.Interpretations of the Battle of Siffin (ph.D)", Publicly Accessible. Penn Dissertations.
Vilozny, Roy(2017), Scattered Parts of a Doctrine: Al-Barqi's Role in the Making of Early Shiite Faith, Miękka. Angielski.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 82 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 10 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب