پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,693 |
| تعداد مقالات | 72,239 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,233,428 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,067,858 |
تأملی بر آراء معرفت‌شناسانۀ ناگارجونه اعتبارسنجی ابزارهای شناختی و انکار آموزه | ||
| مجله ادیان و عرفان | ||
| دوره 57، شماره 2، اسفند 1403، صفحه 475-495 اصل مقاله (676.85 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2025.389134.630584 | ||
| نویسنده | ||
| حسین صابری ورزنه* | ||
| استادیار، گروه فلسفۀ دین، ادیان و عرفان، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| مسئلۀ معرفت در تاریخ تفکر هند، همواره اهمیتی بسیار داشته و به جهت نقشی که متفکران و حکیمان هندی در نجات‌شناسی خود برای آن قائل بوده‌اند، با دقت نظر و موشکافی‌های شگفت‌انگیز مورد بحث و نظر قرار گرفته‌است. در این میان، اندیشمندان هند، به مسئلۀ ابزارهای‌شناختی توجه ویژه داشته‌اند و مکتب نیایه به عنوان یکی از مکاتب واقع‌گرای هند، بحث‌های پردامنه‌ای در این خصوص دارد و به طور خاص چهار ابزار ادراک حسی، استنتاج، گواهی و قیاس را معتبر دانسته‌است. در مقابل، ناگارجونه حکیم بودایی و بنیان‌گذار مکتب مادیَمیکه، واقع‌گرایی مکتب نیایه را نادرست می‌داند و با تکیه بر برخی پیش‌فرض‌های هستی‌شناختی به نقد آراء معرفت‌شناسانۀ آنان می‌پردازد. در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا با روش توصیفی-تحلیلی، نقدهای ناگارجونه بر آراء معرفت‌شناختی زمانۀ خود و به طور خاص، آراء مکتب نیایه را مورد واکاوی قرار دهیم و نحوۀ مواجهۀ وی با نقد منتقدان ناظر به وجود ناسازگاری در آرائش را تحلیل کنیم. به طور کلی، ناگارجونه سه رویکرد تبیینی را برای دفاع از اعتبار ابزارهای‌شناختی مطرح می‌کند که عبارتند از: 1-نظریۀ اعتباربخشی ابزارهای‌شناختی به یکدیگر، 2-نظریۀ خود-اعتباربخشی ابزارهای‌شناختی و 3-نظریۀ اعتباربخشی متعلَّق شناخت به ابزار شناخت و در ادامه، همۀ آنها را نابسنده می‌داند و در نهایت، با طرح این مدعا که خودش هیچ آموزه‌ای ندارد، تلاش می‌کند تا به شیوه‌ای شبه‌ویگنشتاینی و با تحلیل انواع مختلف دلالت، ناسازگاری بنیادین در آراء فلسفی خود را حل و فصل کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ناگارجونه؛ معرفت؛ ابزارهای‌شناختی؛ نیایه؛ شونیتا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Examination of Nāgārjuna’s Epistemological Views Evaluation of Cognitive Instruments & Negation of Doctrine | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Saberi Varzaneh | ||
| Assistant Professor, Department of Philosophy of Religion, Religions and Mysticism, Faculty of Theology, University of Tehran, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The problem of knowledge has always been a critical issue in the history of Indian thought. The role attributed to knowledge by Indian sages and philosophers in their soteriological frameworks has led to discussions characterized by remarkable precision and depth. Among these discourses, Indian scholars have paid special attention to cognitive instruments, and the Nyāya, one of the realist schools in India, is engaging in extensive debates on this issue. Specifically, it recognizes four valid instruments: perception, inference, testimony, and analogy. In contrast, Nāgārjuna, the Buddhist philosopher and founder of the Mādhyamaka, considers the realism espoused by Nyāya School, deeming it erroneous, and challenges their epistemological positions based on specific ontological presuppositions. This article employs a descriptive-analytical methodology to elucidate Nāgārjuna's critiques of the epistemological perspectives prevalent during his time, particularly those of the Nyāya school. Furthermore, we will clarify how he responds to critiques from adversaries concerning perceived inconsistencies within his philosophical system. Generally, Nāgārjuna, at first, articulates three explanatory approaches to defend the validity of cognitive instruments, which are 1) the theory of mutual validation of cognitive instruments, 2) the theory of self-validation of cognitive instruments, and 3) the theory of the validation of the cognitive instruments by their objects. He subsequently finds all of them inadequate and, ultimately, by asserting that he possesses no doctrine, attempts to resolve the fundamental inconsistencies in his philosophical views in a manner reminiscent of a quasi-Wittgensteinian approach by analysing various reference types. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Nāgārjuna, Knowledge, Cognitive Instruments, Nyāya, Śūnyatā | ||
| مراجع | ||
|
چاترجی، ساتیش‌چاندرا و داتا، دریندراموهان (1384). معرفی مکتب‌های فلسفی هند. ترجمۀ فرناز ناظرزادۀ کرمانی. قم: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
عبداللهی، لیلا و زروانی، مجتبی (1398). مقایسۀ مسئلۀ نجات در دو مکتب بودایی مادیمیکه و شین‌شوجودو، مجلۀ مطالعات شبه قاره، 11 (36)، 157-174.
علمی، قربان و محمدپور، محمدحسین (1392). جستاری در باب خداشناسی در اندیشۀ ناگارجونه، مجلۀ جستارهای فلسفۀ دین، 2 (2)، 59-79.
لاجوردی، فاطمه (1397). نظریۀ شونیتا (خلأ) و مفاهیم وابسته به آن در فلسفۀ مادهیه‌میکۀ بودایی، مجلۀ فلسفۀ دین، 15 (1)، 195-226.
همتی، همایون (1371). نظریۀ تهی در عرفان بودایی، مجلۀ کیهان فرهنگی، 87، 12-15.
Abdollahi, Leila& Zarvani, Mojtaba (2019) , Comparative Study of Salvation in Madhyamika and Shinshu Jodo, Journal of Subcontinental Researches, 11 (36) , 157-174. (in Persian) Bijalwan, C. D. (1977). Indian Theory of Knowledge. New Delhi: Heritage Pub. Burton, David (2001). Emptiness Appraised: A Critical Study of Nāgārjuna's Philosophy. Delhi: Motilal Banarsidass. Chatterjee, S. (1939). The Nyāya Theory of Knowledge. Calcutta: University of Calcutta Press. Chatterjee, S.& Dhirendramohan, D. (1384) , An Introduction to Indian Philosophy, Translated by F. Nazerzadeh. Qom: Religions Pub. (in Persian) Conze, Edward (1962). Buddhist Thought in India. London: George Allen& Unwin LTD. Dasgupta, Surendranath (1975). A History of Indian Philosophy. Vol I, Cambridge: Cambridge. Dhammapada, (1950). Trans by S. Radhakrishnan. Oxford: Oxford University Press. Elmi, Ghorban& Mohammadpur, Mohammad-Hosein (1392) , An Examination of Theology in Nāgārjuna’s Thought, Jostarha-ye Falsafe-ye Din, 2 (2) , 59-79. (in Persian) Garfield, Jay (2001). Empty Words: Buddhist Philosophy and Cross-Cultural Interpretations. Oxford. Gudmunsen, Chris (1977). Wittgenstein and Buddhism. London: Macmillan. Hamilton, Sue (1996). Identity and Experience: The Constitution of the Human Being According to Early Buddhism. London: Cambridge University Press. Hayes, R. P. (1994). «Nāgārjuna's Appeal«, Journal of Indian Philosophy. 22 (4) , 299-378. Hemmati, Homayun (1992) , Theory of Śunyatā in Buddhist Mysticism, Keyhan-e Farhangi, 87, 12-15. (in Persian) Kalupahana, David (1986). Causality: The Central Philosophy of Buddhism. University of Hawaii Press. Lajevardi, Fatemeh (2018) , The Theory of Śūnyatā and Its Related Concepts in Mādhyamika Philosophy of Buddhism, Journal of Philosophy of Religion, 15 (1) , 195-226. (in Persian) Lindtner, Christian (1997). Master Of wisdom: Writings of the Buddhist Master Nāgārjuna. Dharma Publishing. Matilal, B. K (1986). Perception: An Essay on Classical Indian Theories of Knowledge. Oxford: Clarendon Press. Matilal, B. K.& Ganeri, J. (2005). Epistemology, Logic and Grammer in Indian Philosophical Analysis. Oxford: Oxford University Press. Nāgārjuna (1995). The Fundamental Wisdom of Middle Way: Nāgārjuna’s Mūlamadhyamakakārikā. Translated and Commentary by Jay L. Garfield, Oxford: Oxford University Press. Nāgārjuna (2010). Vigrahavyāvartanī: The Dispeller of Disputes. Translated and Commented by Jan Westerhoff, Oxford: University of Oxford. Nirvāna-Sutra, Mahaparinirvana-Sutra (2013). Translated by Mark Blum. Vol I. Bukkyo Dendo Kyokai America. Potter, Karl (1970-2003). Encyclopedia of Indian Philosophies. Delhi: Motilal Banarsidass. Prasannapadā of Candrakirti: Lucid Exposition of the Middle Way (1979). Translated by Mervyn Sprung. Prajñā Press. Robinson, Richard (1957). Some Logical Aspects of Nāgārjuna's System. Philosophy East and West. 6 (4) , 291-308. Rospatt, Alexander (1995). The Buddhist Doctrine of Momentariness. Stuttgart. Siderits, Mark (1980). The Madhyamaka Critique of Epistemology. Journal of Indian Philosophy. 8 (4) , 307-335. Siderits, Mark (2015). Personal Identity and Buddhist Philosophy. London& NY: Routledge. Stcherbatsky, T. (1923). The Central Conception of Buddhism and the Meaning of the Word ‘Dharma’. London. Streng, Frederick (1967). Emptiness: A Study in Religious Meaning. New York: Abingdon Press. Westerhoff, Jan (2009). Nāgārjuna’s Madhyamaka. Oxford: Oxford University Press. Williams, Paul (2008). Mahayana Buddhism: The Doctrinal Foundations. London: Routledge. Wittgenstein, Ludwig (2001). Tractatus Logico-Philosophicus. Translated by D. F. Pears & B. F. McGuinness. London: Ro | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 59 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 41 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب