پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,694 |
| تعداد مقالات | 72,251 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,281,648 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,141,339 |
بررسی سندی و متنی حدیث سهل خراسانی دربارۀ یاری امام (ع) | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| دوره 57، شماره 2، اسفند 1403، صفحه 417-433 اصل مقاله (718.96 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2025.377752.670353 | ||
| نویسندگان | ||
| داود اسماعیلی1؛ اکرم مختاری* 2 | ||
| 1استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکدۀ الهیات و معارف اهل بیت(ع)، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکترا، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکدۀ الهیات و معارف اهل بیت(ع)، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| حدیث خراسانی یا «شیعۀ تنوری» از جمله روایات مشهوری است که در متون روایی و تاریخی از معجزات امام صادق (ع) به شمار آمده‌است. شاید شهرت این روایت موجب گردیده که تا کنون سنجش و ارزیابی مشخصی درباره صحت سندی و متنی آن انجام نشود. با توجه به ضرورت شناخت دامنۀ اطاعت از معصوم (ع) و با توجه به مغایرت مفاد حدیث با سیرۀ عملی معصومین (ع) که همواره از پیروانشان اطاعتی همراه با تعقل و خردورزی خواسته‌اند، این پرسش مطرح است که در راستای حل تعارض ظاهری روایت مزبور با سایر روایات چه باید کرد و به چه میزان می‌توان بر سند و متن این حدیث تکیه نمود؟ بر این اساس پژوهش پیشِ‌رو به اعتبارسنجی سندی و دلالی این حدیث پرداخته و ضمن واکاوی سلسله سند روایت و تحلیل وثاقت رجال آن در کتب رجالی و حدیثی، به بررسی قرائن درون متنی حدیث توجه نموده‌است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که روایت خراسانی از یک‌سو فاقد اعتبار سندی بوده، و وثاقت مخبری آن محرز نیست و از دیگرسو با توجه به تعارض محتوای روایت با آیات قرآن، سیرۀ معصومان (علیهم السلام) و مسلمات عقلی، از نظر دلالی نیز مخدوش است. شباهت مضمون حدیث با روایات غالیان، مبهم بودن شخصیت‌های یاد شده در حدیث و وجود حشو و اضافات غیر لازم در متن حدیث نیز ضعف روایت را تأیید می‌نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امام صادق (ع)؛ حدیث خراسانی؛ شیعه تنوری؛ حجیت عقل؛ سیره معصومان علیهم‌السلام | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Textual and Sanad Analysis of the Sahl Khorasani Hadith Regarding Aiding the Imam (AS) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| davood esmaeili1؛ akram mokhtari2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Faculty of Theology and Ahl-al-Bayt Studies, University of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| 2PhD Student, Department of Quran and Hadith Sciences, Faculty of Theology and Ahl-al-Bayt Studies, University of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The Khorasani hadith, also known as "Shi'a Tannūrī", is a well-known narration in historical and hadith texts, considered one of the miracles of Imam Sadiq (AS). The popularity of this narration may have led to a lack of specific evaluation regarding its textual and chain of narrators' (sanad) authenticity. Given the importance of understanding the extent of obedience to the Infallible (maʿṣūm) (AS) and considering the inconsistency of the hadith's content with the practical conduct of the Infallibles (AS), who always sought rational and thoughtful obedience from their followers, the question arises: "How should we resolve the apparent contradiction between this narration and other hadiths," and "To what extent can we rely on its chain of narrators and text?" This study evaluates the authenticity of the hadith's chain of narrators and its textual implications. It examines the chain of narrators and analyzes the reliability of its transmitters in biographical and hadith sources while also considering the internal textual evidence. The research findings indicate that the Khorasani narration lacks credibility in its chain of narrators, and its informational reliability is not established. Moreover, considering the contradiction between the hadith's content and Qur'anic verses, the conduct of the Infallibles (AS), and rational certainties, it is also weak in terms of its implications. The similarity of the hadith's content to extremist (ghulāt) narrations, the ambiguity of the personalities mentioned in the hadith, and the presence of unnecessary additions in the text further confirm its weakness. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Imam Sadiq (AS), Khorasani hadith, Shi'a Tannūrī, Authority of Reason, Conduct of the Infallibles (AS) | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
نهج البلاغه
آقایی، علی. (1394ش). تاریخ‌گذاری حدیث: روش‌ها و نمونه‌ها. چاپ اول. تهران: حکمت.
ابن ادریس، محمدبن احمد (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ابن غضائری واسطی بغدادی، احمد بن حسین (1422ق). رجال. به کوشش سید محمدرضا جلالی. قم: دارالحدیث.
ابن داود، حسن بن علی (بی‌تا). رجال ابن داود. محقق: محمد صادق بحرالعلوم. نجف: حیدریه.
ابن طاووس، احمدبن موسی (1411ق). التحریر الطاووسی. قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
ابن بابویه [شیخ صدوق]، محمدبن علی (1405ق). کمال الدین و تمام النعمه. مصحح: علی اکبر غفاری. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
ــــــــــ (1414ق). اعتقادات الامامیه. قم: کنگره شیخ مفید.
ــــــــــ (1363ش). من لایحضرالفقیه. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
ــــــــــ (1398ش). التوحید. محقق و مصحح: هاشم حسینی. قم: جامعه مدرسین.
ابوریه، محمود (بی‌تا). اضواء علی السنه المحمدیه. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی (1385ق). دعائم الاسلام. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. بیروت: دارالفکر.
ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی (1379ق). مناقب آل ابی‌طالب علیهم‌السلام. قم: علامه.
بحرانى، سید هاشم بن سلیمان (1413ق). مدینة معاجز الأئمة الإثنی عشر. قم: مؤسسه معارف الاسلامیه.
بحرانى اصفهانى، عبد الله بن نور الله (1413 ق). عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال (مستدرک سیدة النساء إلى الإمام الجواد). قم: مؤسسه الامام المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف.
بلاذری، احمد بن یحیی (1988م). فتوح البلدان. بیروت:دار و مکتبه الهلال.
البرسی، الحافظ رجب (بی‌تا). مشارق انوار الیقین فی اسرار امیرالمؤمنین. تهران: دفتر نشر فرهنگ اهل بیت علیهم السلام.
ثقفی، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال (1395ش). الغارات. مصحح: جلال الدین محدث. تهران: انجمن آثار ملی.
جابلقی بروجردی، سید علی اصغر بن محمد شفیع (1410ق). طرائف المقال فی معرفه طیقات الرجال. به کوشش سید مهدی رجائی. قم: مکتبه آیت الله المرعشی النجفی.
جزائرى، نعمت الله بن عبد الله (1427ق). ریاض الأبرار فی مناقب الأئمة الأطهار. بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
حسینی حلی، حسین بن کمال الدین (1386ش). زبده الاقوال فی خلاصه الرجال. قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
حسینی شیرازی، سید علیرضا (1400). ابراهیم بن هاشم-باز خوانی فرایند انتقال حدیث کوفه به قم و گمانه‌های وثاقت. قم: نشر رود آبی.
ــــــــــ (1399). واکاوی نظریه «وقوع در مشیخه من لایحضره الفقیه و دلالت آن بر وثاقت مؤلّف» با تأکید بر کتاب «النّوادر» ابراهیم بن هاشم قمی. دانش‌ها و آموزه‌های قرآن و حدیث 3، (۹)، صص 13-37.
حائری مازندرانی، محمد بن اسماعیل (1416ق). منتهی المقال فی الاحوال الرجال. قم: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث.
خوئی، سید ابوالقاسم (1372ش). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة. بی‌جا: بی‌نا.
دیاری بیدگلی، محمد تقی (1388ش). ردّ پای غالیان در روایات تفسیری. پژوهش دینی، (19)، صص 23 تا 40.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق). مفردات الفاظ قرآن. بیروت: دارالقلم.
طوسی، محمد بن حسن (1420ق). فهرست کتب الشیعه و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول. قم: مکتبه المحقق الطباطبایی.
ــــــــــ (1389ق). التبیان فی تفسیر القرآن. مصحح: احمد حبیب عاملی. بیروت:دار احیاء التراث العربی.
ــــــــــ (1407ق). تهذیب الاحکام. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
طهرانی، آغا بزرگ (1388ش). طبقات اعلام الشیعه. محقق: سید محمد طباطبایی بهبهانی. تهران: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
عباسی زنجانی، موسی (1436ق). الجامع فی الرجال. قم: مؤسسه ولی العصر (ع) للدراسات الاسلامیه.
کشی، محمدبن عمر (1348ش). رجال. تلخیص محمد بن حسن طوسی. به کوشش حسن مصطفوی. مشهد: دانشگاه مشهد.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). اصول کافی. محقق: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
معروف حسنی، هاشم (1976م). بین التصوف و التشیع. الطبعه الاولی. بیروت: دارالقلم.
ــــــــــ (1372ش). اخبار و آثار ساختگی. ترجمه حسین صابری. مشهد: آستان قدس رضوی.
مامقانی، عبدالله (1381ش) تنقیح المقال فی علم الرجال. قم: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث.
مفید، ابوعبدالله محمد بن محمد (1414ق). الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد. بیروت: دارالمفید.
ــــــــــ (1414ق). تصحیح اعتقادات الامامیه. قم: کنگره شیخ مفید.
مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى (1403ق). بحار الأنوار. چاپ: دوم. بیروت:دار احیاء التراث العربیه.
مسعودی، عبدالهادی (1384ش). روش فهم حدیث. تهران: انتشارات سازمان سمت.
نجاشی، احمدبن علی (1365ش). رجال النجاشی. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
نوری، حسین (1415ق). خاتمه مستدرک الوسائل. قم: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث.
نمازی شاهرودی، علی (1414ق). مستدرکات علم رجال الحدیث. تهران: فرزند مؤلف.
واقدی، محمد بن عمر (1409ق). المغازی. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
ورام بن ابی فراس، مسعود بن عیسی (1410ق). مجموعه ورام. قم: مکتبه فقیه.
همدانی، رضا (1438ق). مصباح الفقیه. چاپ دوم. قم: آوای منجی.
هولستی، اُل-آر. (1373ش). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی. ترجمه سالار زاده. چاپ اول. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 65 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 42 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب