پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,761 |
| تعداد مقالات | 72,826 |
| تعداد مشاهده مقاله | 131,644,870 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,420,432 |
بررسى فقهى ماهیت سپرده هاى مدت‌دار | ||
| مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
| مقاله 5، دوره 21، شماره 2، تیر 1404، صفحه 145-157 اصل مقاله (789.43 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2025.372526.1009428 | ||
| نویسندگان | ||
| علی سائلی1؛ محمد محمدعلی* 1؛ مجید رضایی2 | ||
| 1گروه فقه، مجتمع عالی فقه، دانشگاه المصطفی قم، قم، ایران | ||
| 2گروه اقتصاد، دانشکدة اقتصاد، دانشگاه مفید قم، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| هدف از پژوهش حاضر بررسى فقهى ماهیت سپرده‌هاى مدت‌دار بانکی است. روش تحقیق توصیفی‌ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای بود. گرچه بین مردم و بانک‌ها تعاملات متعددی قابل تصور است، به سبب ابهاماتی که در این نوع از سپرده‌ها وجود دارد پژوهش حاضر به دنبال بررسی ماهیت خصوص سپرده‌گذاری مدت‌دار بود که مشخص شد طبق قرارداد متشکل از وکالت و بیمه در این نوع از سپرده‌ها ربا وجود ندارد؛ به این معنا که با استفاده از عقود شرعیه و ترکیب بعضی از آن‌ها با هم مشکل وجود ربا در معاملات مردم و بانک‌ها قابل حل است. ولی چنانچه از قرائنی یقین حاصل شود که معاملة بانک و مردم از نوع معاملة قرض است ناچار احکام قرض بر آن بار می‌شود و پرداخت هر گونه زیاده حرام و رباست. گرچه بزرگان و دانشمندانی از جمله آیت‌الله مکارم شیرازی و محقق وارسته سید عباس موسویان در این زمینه تحقیقاتی ارائه کرده‌اند، به جهت خلاصه بودن مطالب و اهمیت بالای بحث، احساس نیاز به تحقیق مفصل‌تری می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ربا؛ سپرده هاى مدت‌دار؛ عقود شرعیه؛ معاملات بانک‌ها | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Islamic Jurisprudential Examination of Term Deposits | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Saeli1؛ Mohammed Mohammed Ali1؛ Majid Rezaie2 | ||
| 1Department of Jurisprudence (Fiqh), al-Mustafa International University in Qom, Qom, Iran | ||
| 2Department of Economics, Mofid University in Qom, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The present study aims to examine the jurisprudential nature of long-term bank deposits. Employing a descriptive-analytical method and relying on library-based sources, the research explores the legal characterization of such deposits within Islamic jurisprudence. Although various forms of interaction between individuals and banks are possible, this study focuses specifically on the ambiguities surrounding long-term deposits. Some scholars argue that these deposits do not involve usury (riba) when framed within legitimate contractual structures such as agency (wakālah) or insurance. In other words, through the application and combination of Sharia-compliant contracts, it is possible to structure transactions between banks and customers in a manner that avoids the prohibition of usury. However, if evidence suggests that the underlying relationship is essentially a loan, then it must be treated as such according to Islamic legal principles. In such cases, any excess payment beyond the principal would be classified as riba and thus deemed impermissible. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Bank transactions, Long-term deposits, Riba, Sharia contracts | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌قدامه، عبدالله بن احمد (1417 ق). المغنی. محقق: حلو، عبد الفتاح، محمد، ترکی، عبدالله بن عبدالمحسن. ریاض: دار عالم الکتب.
امیدی، مجتبی (1382). مبانی بانکداری داخلی. تهران: بانک ملی ایران ـ ادارة آموزش و مدیریت.
الانصاری، مرتضی (1415 ق). المکاسب. قم: کنگرة جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
البحرانی، یوسف (1363). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. قم: جماعه المدرسین.
بروجردی عبده، محمد، (1380). حقوق مدنی. چ1. تهران: انتشارات گنج دانش.
بیات، فرهاد و بیات، شیرین (1394). شرح جامع قانون مدنی. چ 8. تهران: ارشد.
امامی، سید حسن (1390). حقوق مدنی. چ 23. تهران: انتشارات اسلامیه.
بهمند، محمد و بهمنی، محمود (1374). بانکداری داخلی. تهران: مؤسسة عالی بانکداری.
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی به آدرس: https://makarem.ir
الجواهری، حسن‌محمدتقی (۱۴۰۵ ق). الربا فقهیا و القتصادیا. قم: بی‌جا.
الحلی، الحسن بن یوسف (1414 ق). تذکره الفقهاء. قم: موسسة آل‌البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
السنهوری، عبد الرزاق احمد (2009). الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید. بیروت، لبنان: منشورات الحلبی الحقوقیه.
الشهید الثانی (1386). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. تحقیق: السید محمد کلانتر.
الشهید الصدر، سید محمدباقر (1401). البنک اللاربوی فی الاسلام. بیروت، لبنان: دار التعارف للمطبوعات.
الطوسی، محمد بن الحسن (1407 ق). تهذیب الأحکام. محقق/ مصحح: حسن خرسان. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
علی‌شاهی قلعه‌جوقی، ابوالفضل و لطیفی، سیده سعیده (1392). بررسی نظریة ودیعه‌گذاری مالیت در سپرده‌های بانکی. دانش حقوق مدنی، ش 3.
کاتوزیان، ناصر (1384). ماهیت حقوقی سپرده‌های بانکی. مجموعه مقالات شانزدهمین همایش بانکداری اسلامی. مؤسسة عالی بانکداری.
ـــــــــــــــــ (1389). عقود معینی. چ 6. تهران: انتشارات سهامی.
الکلینی، محمد بن یعقوب (1407 ق). الکافی. محقق/ مصحح: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی. چ 4. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مجتهد، احمد و حسن‌زاده، علی (1380). پول و بانکداری. تهران: پژوهشکدة پولی و بانکی.
مقالات ارائه شده در هشتمین سمینار بانکداری اسلامی، (1376)، مقاله دکتر محمود کاشانی، دهم و یازدهم شهریورماه.
مکارم شیرازی، ناصر (1380الف). بحوث فقهیه هامه. قم: مدرسة الإمام علی بن أبی‌طالب علیه‌السلام.
ــــــــــــــــــ (1380ب). ربا و بانکداری اسلامی. تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان‌نژادی. قم: انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی‌طالب(ع).
ـــــــــــــــــــــــ (1425 ق). أنوار الفقاهه. قم: انتشارات مدرسه الإمام علی بن أبی طالب علیه‌السلام.
الموسوی الاردبیلی، سید عبدالکریم (1421 ق). فقه المضاربه. قم: مؤسسه النشر لجامعه المفید.
موسوی بجنوردی، سید محمد (1385). قواعد فقهیه. تهران: مجد.
موسوی خمینی، روح‌اللّه (1392). تحریر الوسیله. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
موسویان، سید عباس (1383). ارزیابی سپرده‌های بانکی و پیشنهاد سپرده‌های جدید. اقتصاد اسلامی، 4(15).
میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن (1385). رسائل المیزا القمی. قم: بوستان کتاب.
النجفى، محمدحسن (1365). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. چ 8. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
النراقی، أحمد بن محمّدمهدی (1417 ق). عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ALBahrani, Y. (1984). Al-Hadaiq Al-Nadhira Fi Ahkam Al-Etrah Al-Tahirah. Qom: Jamat Al-Mudarrisin. (in Arabic)
Al-Hilli, H. Y. (). Tadhkirat Al-Fuqaha. Qom: Al-Al-Bayt Foundation for the Revival of Heritage. (in Arabic)
Alishahi Ghal'ehjooqi, A. & Latifi, S. S. (2013). Examination of the Theory of Financial Deposits in Bank Deposits. Civil Law Knowledge, (3). (in Persian)
Al-Jawahiri, H.M.T. (1405 AH). Usury Jurisprudentially and Economically. Qom: Bijaa. (in Arabic)
Al-Kulayni, M. Y. (1407 AH). Al-Kafi. Edited/ Corrected by: Ali Akbar Ghaafari and Mohammad Akhundi. Fourth Edition. Tehran: Dar Al-Kutub Al-Islamiyah. (in Arabic)
AL-Najafi, M.H. (1986). Jawaher Al-Kalam Fi Sharh Sharae Al-Islam. Eighth Edition. Tehran: Dar Al-Kutub Al-Islamiyah. (in Arabic)
Al-Naraqi, A. M.M. (1417 AH). Awa'id Al-Ayyam Fi Bayan Qawa'id Al-Ahkam. Qom: Islamic Propagation Office. (in Arabic)
Al-Mousavi Al-Ardabili, S. A.K. (1421 AH). Fiqh al-Madarabah. Qom: Al-Nashar Institute for Al-Mufid Society. (in Arabic)
Al-Shahid al-Sadr, S. M.B. (1401). The Non-Usurious Banking in Islam. Beirut, Lebanon: Dar al-Ta'aruf for Publications. (in Arabic)
Al-Shahid Al-Thani (2007). Al-Rawdah Al-Bahiyyah Fi Sharh Al-Lum'ah Al-Dimashqiyyah. Researched by: Sayyed Mohammad Kalantar. (in Arabic)
Al-Tusi, M. H. (1407 AH). Tahdhib Al-Ahkam. Edited by/ Corrected by: Hassan Khorasan. Tehran: Dar Al-Kutub Al-Islamiyah. (in Arabic)
Ansari, M. (1415 AH). Al-Makasib. Qom: World Congress in Commemoration of Sheikh Azam Ansari.
Articles presented in the 8th Islamic Banking Seminar (1376). article by Dr. Mahmoud Kashani, 10th and 11th of September. (In Persian)
Bahmand, M. & Bahmani, M. (1995). Domestic Banking. Tehran: Banking Institute. (in Persian)
Bayat, F. & Bayat, Sh. (1394). Comprehensive Commentary on the Civil Code. Eighth Edition. Tehran: Arshad Publications. (in Persian)
Boroujerdi Abdoh, M. (2002). Civil Law. 1st edition. Tehran: Ganj Danesh Publications.
Emami, S. H. (2013). Civil Rights. Twenty-third edition. Tehran: Islamia Publications. (in Persian)
Ibn Qudamah, A. A. (1417 AH). Al-Mughni. Edited by: Helou, Abdul Fattah, Mohammad, Turkie, Abdullah ibn Abdul Mohsen. Saudi Arabia, Riyadh: Dar AlAm Al-Kutub. (in Arabic)
Katozian, N. (2005). Legal Nature of Bank Deposits. Proceedings of the Sixteenth Islamic Banking Conference. Banking Institute. (In Persian)
---------------- (2010). Specific Contracts. Sixth Edition. Tehran: Joint Stock Publications. (in Persian)
Mousavi Khomeini, R. (2013). Tahreer Al-Wasilah. Tehran: Institute for the Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works. (in Arabic)
Makarem Shirazi, N. (1425 AH). Anwar Al-Fiqhah. Qom: Imam Ali ibn Abi Talib School Publications. (in Arabic)
------------------------ (2001a). Important Jurisprudential Research. Qom: Imam Ali ibn Abi Talib School. (in Arabic)
------------------------ (2001b). Usury and Islamic Banking. Prepared and Edited by Abolghasem Aliannezhadi. Qom: Imam Ali ibn Abi Talib School Publications. (in Persian)
Mirzai Qomi, A. Q. M.H. (2006). Resale Al-Miza Al-Qomi. Qom: Bustan Ketab. (in Arabic)
Mojtahed, A. & Hassanzadeh, A. (2001). Money and Banking. Tehran: Monetary and Banking Research Institute. (in Persian)
Mousavian, S. A. (2004). Evaluation of Bank Deposits and Proposal of New Deposits. Islamic Economics, 4(15). (in Persian)
Mousavi Bajnowardi, S. M. (1385). Principles of Jurisprudence. Tehran: Majd Publications. (in Arabic)
Office of Ayatollah Makarem Shirazi's Information Portal, https://makarem.ir. (in Persian)
Omidie, M. (2003). Fundamentals of Domestic Banking. Tehran: Bank Melli Iran - Training and Management Office. (in Persian).
Al-Sanhouri, A.R. A. (2009). The Mediator in Explaining the New Civil Code. Beirut, Lebanon: Al-Halabi Legal Publications. (in Arabic) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 48 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 57 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب