پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,761 |
| تعداد مقالات | 72,821 |
| تعداد مشاهده مقاله | 131,622,315 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,410,031 |
رویکرد پدیدارشناختی دین ابوریحان بیرونی در آینۀ دین‌پژوهی جدید | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| دوره 15، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 81-96 اصل مقاله (798.41 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2025.384362.1741 | ||
| نویسندگان | ||
| قربان علمی1؛ صدیقه ابریشم کار* 2 | ||
| 1استاد ادیان و عرفان، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ابوریحان بیرونی از معدود اندیشمندان مسلمان است که می‌توان او را به‌عنوان یک دین‌پژوه با رهیافتی مشابه با رویکردهای نوین معرفی کرد. یکی از ویژگی‌های او در دین‌پژوهی این است که با رویکردی پدیدارشناسانه به بررسی ادیان مختلف پرداخته است. در زمینۀ بررسی رویکرد پدیدارشناختی دین وی، پژوهشی مستقل با این عنوان صورت نگرفته است. این پژوهش با هدف بررسی دیدگاه‌ها و نوع مواجهۀ او با ادیان مختلف انجام شده است و با روش تطبیقی و مقایسه‌ای و با بهره‌گیری درست از آثار برجستۀ ابوریحان بیرونی و مهم‌ترین نظرات او که ناظر به بحث دین‌پژوهی است، همچنین با استفاده از تحقیقات جدید، به بررسی دین‌شناسی ابوریحان و نوع مواجهۀ او با سایر ادیان می‌پردازد. مهم‌ترین نتیجۀ این پژوهش آن است که رویکرد دینی ابوریحان، شباهت زیادی به رویکردها و رهیافت‌های جدید در دین‌پژوهی، به‌ویژه در زمینۀ پدیدارشناسی دین دارد. براین‌اساس او با رویکردی پدیدارشناسانه، به بررسی مقایسه‌ای ادیان پرداخته است. در بررسی ادیان با احتیاط و به دور از تعصب برخورد کرده و در مواجهه با «دیگری دینی» روشی همدلانه و فارغ از ارزش داوری به‌کار گرفته است. به‌علاوه در بررسی ادیان سعی کرده است تا به دین آن‌ها از منظر متدینان آن دین بنگرد. او حقیقت را امری متکثر می‌داند که در اختیار تمام افراد بشر است؛ بنابراین همۀ ادیان را نجات‌بخش تلقی می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابوریحان بیرونی؛ ادیان تطبیقی؛ پدیدارشناسی دین؛ تفاهم و همدلی؛ دین‌پژوهی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Phenomenological Approach of Religion from the Viewpoint of Abu Rayhan Al-Biruni in the Mirror of New Religious Studies | ||
| نویسندگان [English] | ||
| ghorban elmi1؛ Sedigheh abriishamkar2 | ||
| 1Professor of Religions and Mysticism, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Islamic Azad University, North Tehran Branch, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Abu Rayhan al-Biruni (973–1048 CE) stands out as one of the few Muslim scholars who approached religious studies with notable innovation. A distinguishing feature of his scholarship is his phenomenological method in understanding diverse religious traditions. Given the significance of examining his theological perspective—particularly within the framework of the phenomenology of religion—and the lack of focused research in this domain, the present study aims to explore his theological views and his method of engaging with various religions. Using a comparative approach, this research draws upon al-Biruni’s major works and his most significant contributions to the study of religion, alongside contemporary scholarship analyzing his perspectives. The findings suggest that al-Biruni’s religious approach closely parallels modern methodologies in the study of religion, especially in the field of religious phenomenology. He undertook a cautious and objective comparative analysis of religions, consciously avoiding bias. In his encounters with the "religious other," al-Biruni adopted an empathetic and non-judgmental stance, striving to understand each religion from the standpoint of its adherents. He viewed truth as a pluralistic concept, accessible to all of humanity, and regarded all religions as potential paths to salvation. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Abu Rayhan al-Biruni, Comparative study of religions, Phenomenology of religion, Religious studies | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
آذرنوش، آذرتاش (1352). تاریخ و فرهنگ کهن ایران در الآثار الباقیه، در بررسی‌هایی دربارۀ ابوریحان، شورای عالی فرهنگ و هنر، 182-260.
آزاد ارمکی، تقی (1372). اندیشۀ اجتماعی ابوریحان بیرونی و ابن‌خلدون. کیهان فرهنگی، 104، 27-31.
اسلامی اردکانی، سید حسن (1400). خاستگاه، کاربرد و جایگاه پدیدارشناسی دین. آیینۀ پژوهش، 32(6)، 73-95.
الوانی، سید مهدی؛ محمد خانباشی؛ حسن بولادی (1393). تبیین مفهوم اپوخه در پژوهش‌های پدیدارشناختی و کاربرد آن در حوزۀ کارآفرینی. راهبرد، 23(71)، 217-241.
بیرونی، ابوریحان محمد بن احمد (1352). ماللهند. ترجمۀ اکبر داناسرشت. تهران: ابن‌سینا.
بیرونی، ابوریحان محمد بن احمد (1386). الآثار الباقیه. ترجمۀ اکبر داناسرشت. چاپ پنجم. تهران: امیرکبیر.
پالس، دانیل (1382). هفت نظریه در باب دین. ترجمۀ محمد عزیز بختیاری. چاپ اول. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
پترسون، مایکل، هاسکر، ویلیام، و رایشنباخ، بروس (1388). عقل و اعتقاد دینی. ترجمۀ ابراهیم سلطانی و آرش نراقی. چاپ ششم. تهران: طرح نو.
خاتمی، محمود (1382) پدیدارشناسی دین. چاپ اول. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
داگلاس، آلن (1371). پدیدارشناسی دین. ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی. فرهنگ، 11، 33-67.
دهخدا، علی‌اکبر (1352). شرح‌حال نابغۀ شهیر ایران، ابوریحان محمد بن احمد خوارزمی بیرونی. چاپ دوم. تهران: طهوری.
سجادی، سید جعفر (1352). ابوریحان دانشمند ایرانی و بزرگ‌ترین نابغۀ جهان، در بررسی‌هایی دربارۀ ابوریحان. تهران: شورای عالی فرهنگ و هنر، 310-364.
صفا، ذبیح‌الله (1352). احوال و آثار ابوریحان بیرونی. تهران: انتشارات ادارۀ کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر.
کرمی‌پور، الله‌کرم و نصیری، ولی‌الله (1396). ابوریحان بیرونی: پدیدارشناسی، روش‌شناسی و انسان‌شناسی دین. فلسفۀ دین، 14(1)، 145-177.
مجتبایی، فتح‌الله (1380). دین‌پژوهی. چاپ اول. تهران: انتشارات هرمس با همکاری «مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها».
نصر، حسین (1342). نظر متفکران اسلامی دربارۀ طبیعت (خلاصه‌ای از آرای اخوان‌الصفا، بیرونی و ابن‌سینا راجع به جهان). چاپ اول. تهران: دانشگاه تهران.
Adamson, Peter; Hullmeine, Paul, (2024). Albiruni on Greek and Indian Philosophy: Divine Action and Reincarnation, Oriens, Vol. 52, No. 1-2, 88-11, https://doi.org/10.1163/18778372-12340033.
AhsanulHadi, Muhammad, (2015). Burinu's Contribution to the Comparative Study of Religion, VFAST Transactions on Islamic Research, 3 (1), 1-9.
Arvind Shrma (1983). Studies “Alberuni,s India, Otto Harrassowitz, Wiesbaden
Ataman, Kemal (2002). Understanding Other Religions: Al-Biruni and Gadamer’s “Fusion of Horizons”. Washington, D.C.: Library of Congress Cataloging-in-Publication.
Kamaruzzaman, Kamar Oniah, (2003). Al-Biruni: Father of Comparative Religion, Intellectual Discourse, 11(2),113-138.
Lawrence, Bruce B. (2000). Biruni, Aburahan, Indology, Encyclopdia Iranica, Vol. IV, Fasc. 3. 285-287
Senin, Nurhanisah; Grine, Fadila; Wan Ramli, Wan Adli; Mohd, Khambali & Hambali, Khadijah; and Ramlan, Siti Fairuz (2019). Understanding the ‘other’: the case of Al-Biruni (973-1048 AD), International Journal of Ethics and Systems, 35 (3) 392-409. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 111 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 36 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب