پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,693 |
| تعداد مقالات | 72,240 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,239,275 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,075,597 |
سایه‌ی اَبَرگفتمان "بازگشت به خود" بر شکل‌گیری "اسطوره‌ی معماریِ مشروعیت‌خواه" در ایران معاصر | ||
| جامعه شناسی هنر و ادبیات | ||
| دوره 16، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 69-94 اصل مقاله (885.05 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsal.2024.365039.666268 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدرضا واعظی* 1؛ حامد عابدینی2 | ||
| 1گروه آموزشی معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خاتم، تهران، ایران | ||
| 2گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خاتم، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| نوشتار پیش رو حول یک پرسش بنیادین در رابطه با معماری یک سده‌ی اخیر ایران شکل گرفته است: چرا آثاری که در آنها به نحوی ارجاع به گذشته مشاهده می‌شود از مشروعیت بیشتری در نگاه متخصصین و قدرت‌های سیاسی این دوران برخوردارند. طرح چنین پرسشی، کاوشی جامعه‌شناختی در لایه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و زیستی را الزام‌آور می‌کند. در مسیر پیشبردِ پژوهش، مؤلفه‌ای تحت عنوان «بازگشت به خویش از طریق ارجاع به گذشته»، به مثابه اَبَرگفتمانی که اقلیم اندیشه‌ای جامعه را در سیطره‌ی خود در آورده به وضوح خودنمایی می‌کند. این گفتمانِ کلان همچون مرکز ثقلی قدرتمند، فضای اجتماعی و سیاسی ایران را به تولید خُردگفتمان‌هایی گذشته‌گرا، توسط سه قدرت سیاسیِ حاضر در این دوران هدایت کرده و نیروی آن به قدری است که حتی تجدد و تجددخواهی را به سلطه‌ی خود در آورده است. در این میان معماری به مثابه رسانه‌ای برای انتقال این پیام به جامعه، دچارِ همین گذشته‌گرایی شده است و فراگیری این نگاه، آن را به مرجعی اسطوره‌ای برای کسب مشروعیت حداکثری بدل کرده که سنگینی آن، فضای بروز گفتمان‌ها و ظرفیت‌های دیگر را تنگ کرده و به حاشیه رانده است. این پژوهش بنیادین و نظری، سعی دارد با مطالعه نظام‌مندِ مفاهیم برآمده از گفتمان تولیدی قدرت در جامعه، مبتنی بر تحلیلی از بستر پارادایم انتقادگرایی، به سطوح زیرین مناسبات قدرت در ایران یک قرن اخیر گذر کرده تا از خلال آن تصویری روشن از چگونگی برآمدن "اسطوره معماری مشروعیت‌خواه" در معماری معاصر ایران ارائه دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| "گفتمان‌سازی"؛ "مشروعیت در معماری"؛ "معماری معاصر ایران"؛ "گذشته‌گرایی"؛ "هویت برساخته"؛ "پارادایم انتقادی" | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Impact of grand-discourse of "returning to oneself" on the Formation of "The Myth of Legitimist Architecture" in contemporary Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohamadreza Vaezi1؛ Hamed Abedini2 | ||
| 1Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Khatam University, Tehran, Iran. | ||
| 2Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Khatam University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The following article is formed around a fundamental question related to the architecture of the last century in Iran: Why do the projects that somehow referring to the past, have more legitimacy in the eyes of experts and political powers of this era? This question requires sociological research in cultural, social, political and epistemological fields. In the way of developing the research, a subject entitled "returning to oneself through reference to the past", stands out clearly as a grand-discourse that has taken over the intellectual climate of the society. This grand-discourse, like a powerful center of gravity, has guided Iran's social and political atmosphere to produce retrospective micro-discourses by the three political powers present in this era, and its power is so strong that it has even dominated modernity and modernism. meanwhile, architecture, as a medium to convey this message to the society, has been involved in this retrospect, and the pervasiveness of this view has turned it into a mythical reference for obtaining maximum legitimacy, the heaviness of this issue, narrows the space for the emergence of other discourses and capacities marginalized. This fundamental and theoretical research, with a systematic study of the concepts arising from the productive discourse of power in society, based on an analysis of the critical paradigm, has gone to the inner levels of power relations in Iran in the last century in order to get a clear picture of how to present the rise of "legitimacy architecture myth" in contemporary Iranian architecture. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| "Discourse making", "Legitimacy in Architecture", "Contemporary Architecture of Iran", "Retrospect", "Constructed Identity", "Critical Paradigm" | ||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند (1394). مردم در سیاست ایران؛ پنج پژوهش موردی. ترجمه‌ی بهرنگ رجبی، چاپ چهاردهم، تهران، نشر چشمه.
آبراهامیان، یرواند (1397). ایران بین دو انقلاب؛ درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران معاصر. ترجمه‌ی احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، چاپ بیست و هفتم، تهران، نشر نی.
آبراهامیان، یرواند (1398). تاریخ ایران مدرن. ترجمه‌ی محمدابراهیم فتاحی، چاپ نوزدهم، تهران، نشر نی.
آرون، رمون (1399). افیون روشنفکران. ترجمه‌ی پیروز ایزدی، چاپ سوم، تهران، نشر فرهنگ جاوید.
آشوری، داریوش (1392). ما و مدرنیت. چاپ پنجم، تهران، مؤسسه فرهنگی صراط.
آصفی، مازیار؛ و ایمانی، الناز (1393). ریشه‌یابی و شناخت عوامل دگرگون‌ساز روح معماری گذشته ایران در گذر زمان؛ اصالت گذشته، تازگی اکنون، هویت شهر، 8 (19)، 63-76.
احمدی، بابک (1396). حقیقت و زیبایی؛ درس‌های فلسفه‌ی هنر. چاپ سی و سوم، تهران، نشر مرکز.
اردلان، نادر؛ بختیار، لاله (1394). حس وحدت: نقش سنت در معماری ایرانی. ترجمه‌ی ونداد جلیلی، چاپ پنجم، تهران، نشر علم معمار رویال.
اعتصام، ایرج؛ فرمهینی فراهانی، رضا؛ و اقبالی، سید رحمان (1392). سیر تحولات فرمی در طراحی معماری بناهای فرهنگی در معماری معاصر ایران (سه دهه‌ی پس از انقلاب اسلامی). هویت شهر، 7 (14)، 25-36.
اعتمادی‌فرد، سید مهدی؛ افتخاری، ماندانا (1401). هویت و معماری در مجموعه‌ی فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی واقع در عباس‌آباد تهران. جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 14 (1)، 59-83.
الیوت، برایان (1399). بنیامین برای معماران. ترجمه‌ی احسان حنیف، چاپ اول، تهران، نشر فکر نو.
بارت، رولان (1380). اسطوره در زمانه‌ی حاضر. ترجمه‌ی یوسف اباذری، فصلنامه‌ی فلسفی، ادبی و فرهنگی ارغنون، شماره 18.
باقری، یاسر؛ و غفاری، غلامرضا (1399). تحلیل انتقادی؛ کوششی روش‌شناختی برای مواجهه با مناسبات قدرت. روش‌شناسی علوم انسانی، 26(105)، 69-81.
بانی‌مسعود، امیر (1391). معماری معاصر ایران: در تکاپوی بین سنت و مدرنیته. چاپ پنجم (ویرایش دوم)، تهران، نشر هنر معماری قرن.
بودریار، ژان (1397). جامعه‌ی مصرفی: اسطوره‌ها و ساختارها. ترجمه‌ی پیروز ایزدی، چاپ هشتم، تهران، نشر ثالث.
پولادی، کمال (1394). تاریخ اندیشه سیاسی در غرب: قرن بیستم. چاپ هشتم، تهران، نشر مرکز.
حبیبی، زهرا؛ پات، فریبا؛ و ذیلابی، نگار (1401). معماری به مثابه بیانی سیاسی: تأثیر زمینه‌ها و اهداف سیاسی بر معماری مصر دوره ممالیک بحری (648-784هـ). تاریخ و تمدن اسلامی، 18 (38)، 3-48.
حقیر، سعید؛ کامل‌نیا، حامد (1399). نظریه مدرنیته در معماری ایران. چاپ اول، تهران، نشر فکر نو.
خانی، سمیه؛ هاشم پور، پریسا؛ کی نژاد، محمدعلی؛ و میرغلامی، مرتضی (1400). چگونگی ارتقای زندگی روزمره با درنظرگرفتن سویه‌های دور و نزدیک معماری. باغ نظر، 18(96)، 17-28.
دریفوس، هیبرت؛ و رابینو، پل (1397). میشل فوکو؛ فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک. ترجمه‌ی حسن بشریه، تهران، نشر نی.
رضاقلی، علی (1401). جامعه‌شناسی نخبه‌کشی: قائم‌مقام/امیرکبیر/مصدق. چاپ چهل و چهارم، تهران، نشرنی.
سپهری‌آزاد، سولماز (1399). اقدامات بهداشتی برای اصلاح وضع حمام‌ها و مقاومت‌های مردمی. مطالعات جامعه‌شناختی، 27 (2)، 35-59.
سلطان‌زاده، سمانه؛ یوسفی‌تذکر، مسعود؛ رئیسی، ایمان؛ و کیانی هاشمی، مصطفی (1399). سیر اندیشه‌های معماران دوره پهلوی؛ کاربست تحلیل محتوا. مطالعات محیطی هفت حصار. 8 (32)، 71-84.
شایگان، داریوش (1371). آسیا در برابر غرب. تهران، نشر باغ آینه.
عبدالکریمی، بیژن (1397). ما و جهان نیچه‌ای. چاپ سوم، تهران، نشر نقد فرهنگ.
عبدالهادی، حائری (1367). نخستین رویارویی‌های اندیشه‌گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب. تهران، نشر امیرکبیر.
فسایی، جعفر؛ بلاغی اینالو، علی؛ و دوست‌پرور، مسعود. (1402). اسطوره، گفتمان معطوف به قدرت. متن پژوهشی ادبی، 27 (97)، 269-297.
فوکو، میشل (1399). ایرانی‌ها چه رؤیایی در سر دارند؟. ترجمه‌ی حسین معصومی همدانی، چاپ نهم، تهران، هرمس.
فوکویاما، فرانسیس (1398). هویت؛ مطالبه کرامت و سیاست ناخشنودی. چاپ اول، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه.
فیلهو، ساد (1398). علیه سرمایه. ترجمه‌ی حسین اقبال طالقانی، چاپ اول، تهران، نشر روزآمد.
قادربیگ زاده، رضا؛ انصاری، مجتبی؛ و حبیبی، فواد (1401). تحلیلی جامعه‌شناختی و انتقادی از رابطۀ قدرت و فضا و بررسی نقش آن در شکل‌گیری معماری دورۀ پهلوی اول. باغ نظر، 19(107)، 57-68.
قربانی، نوشین؛ طوفان، سحر؛ شاه‌حسینی، حبیب؛ ولی‌زاده، نیما؛ و ستاری ساربانقلی، حسن (1401). بررسی نمود گفتمانهای عصر پهلوی اول در معماری بناهای عمومی این دوره در شهر تبریز بر اساس تئوری میشل فوکو. معماری و شهرسازی آرمان شهر، 15(41)، 139-152.
کوپ، آناتول (1398). معماری و دولت در قرن بیستم، در پاره‌های هنر، معماری و شهر. جلد دوم، ناصر فکوهی، مشهد، کتابکده کسری.
لیوتار، ژان-فرانسوا (1395). وضعیت پست مدرن: گزارشی درباره‌ی دانش. ترجمه‌ی حسینعلی نوذری، چاپ ششم، تهران، نشر گام نو.
مجموعه‌ی 22 جلدی صحیفه امام، 1389 تهران، مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
میرسپاسی، علی (1401). تأملی در مدرنیته‌ی ایرانی؛ بحثی درباره‌ی گفتمانهای روشنفکری و سیاست مدرنیزاسیون در ایران. ترجمه‌ی جلال توکلیان، تهران، نشر ثالث.
ناری‌قمی، مسعود (1394). نقدی بر پژوهش‌های تفسیری تاریخی در خصوص معماری معاصر ایران، ، نمونه‌ی موردی: معماری دوره‌ی پهلوی اول. مطالعات معماری ایران، 4 (7)، 93-110.
نساج، حمید؛ و سلطانی، محبوبه. (1396). خوانش معماری از دیدگاه اندیشه‌های سیاسی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 9(2)، 57-84.
نواصری، عبدالرضا (1399). هویت ملی در گفتمانهای معاصر ایران. چاپ اول، تهران، نشر گام نو.
هاینن، هیلده (1400). معماری و مدرنیته. ترجمه‌ی احسان حنیف، چاپ اول، تهران، نشر فکر نو.
هوانسیان، وارطان (1325). مجله آرشیتکت. شماره اول.
هیندس، باری (1399). گفتارهای قدرت از هابز تا فوکو. ترجمه‌ی مصطفی یونسی، چاپ دوم، تهران، نشر شیرازه.
یاری، فهیمه (1397). معماری قدرت در جمهوری اسلامی ایران از آغاز تا امروز. رساله جهت دریافت درجه دکتری رشته‌ی معماری، پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر، تهران، ایران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 114 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 45 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب