پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,713 |
| تعداد مقالات | 72,500 |
| تعداد مشاهده مقاله | 130,451,110 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,813,205 |
سینمای ایران و نظم سیاسی-اقتصادی (نقد ایدئولوژیک فیلم‌های 1340-1357) | ||
| مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق) | ||
| دوره 31، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 211-226 اصل مقاله (963.1 K) | ||
| نوع مقاله: علمی وپزوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsr.2025.323445.1671 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی درویشی کوهی* 1؛ سید مهدی اعتمادی فرد2 | ||
| 1دانش آموخته دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
| 2دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| سینمای پیش از انقلاب به ویژه در دهه‌های چهل و پنجاه شمسی، پویایی‌های زیادی را تجربه کرده که مجموعۀ آنها به صورت میراثی از الگوها، مضامین و داستان‌ها به سینما و سایر رسانه‌های تصویری پس از انقلاب انتقال یافته است. با این حال، نظم برآمده از انقلاب بی‌‌اعتنا به پیچیدگی‌ها و ناهمسانی‌ها، سینمای دورۀ پهلوی را به عنوان کلیتی یکدست مبتذل و غرب‌زده، رؤیاپرداز و ضدواقعیت طرد می‌کند. از این چشم‌انداز، سینمای پیش از انقلاب، سینمایی «ضدمردمی و غیرمردمی» بوده که همدست با نظم مستقرِ سیاسی-اقتصادی زمانۀ خود به تخدیر مخاطبان و «هم‌نوایی» می‌پرداخته است. این پژوهش ضمن حفظ موضع انتقادی در برابر فیلم‌های سینمایی تولیدشده در دهه‌های چهل و پنجاه شمسی، می‌کوشد روایتی از روند تکوین سینمای ایران به دست دهد و روایت‌های ایدئولوژی‌زدۀ کلیت‌ساز از سینمای آن دوره را به میانجی واکاوی فیلم‌های سینمایی به چالش بکشد تا تصویری جامع از سینمای دو دهۀ پایانی دورۀ پهلوی ترسیم شود. چارچوب نظری این پژوهش ملهم از ایده‌های بوردیو دربارۀ «میدان» و نظریۀ جامعه‌شناختی مارک فرو دربارۀ رابطۀ «سینما و تاریخ» است. در روند پژوهش، برای مطالعۀ 33 فیلم که با روش نمونه‌گیری هدفمند گزینش شده‌اند، از روش نقد ایدئولوژیک و تفسیر انتقادی بهره برده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد با توجّه به برنامه‌های فرهنگی حکومت پهلوی و سایر اقتضائات میدان سینما و زمینۀ اجتماعی کلان که ذیل پاسخگویی به بحران جذب مخاطب و انعکاس انتقادی واقعیت اجتماعی قابل دسته‌بندی هستند، می‌توان از چهار دورۀ متمایز در سینمای پیش از انقلاب ایران سخن گفت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سینما؛ تاریخ؛ ایدئولوژی؛ نظام پهلوی؛ توسعه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Iranian cinema and the political-economic order (Ideological critique of 1960-1979 movies) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mostafa Darvishi Kouhi1؛ Mahdi Etemady Fard2 | ||
| 1PHD Graduate of Economic Sociology at Tehran University | ||
| 2Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Iranian Pre-revolutionary cinema, especially in 1960s and 1970s, has experienced many dynamics which has been transferred to cinema and other visual media after the 1979 revolution as a legacy of patterns, icons, stories, etc. However, the order resulting from the revolution, disregarding the complexities and inequalities, rejects the Pahlavi period cinema as a vulgar and westernized whole, dreamer and anti-reality. From this perspective, pre-revolutionary cinema was an "anti-popular and unpopular" cinema that, in conjunction with the established political-economic order of its time, dealt with the audience and "conformity". This study, while maintaining a critical position towards the films produced during 1960s and 1970s, tries to provide a narrative of the evolution of Iranian Pre-revolutionary cinema and to challenge the generalized ideological narratives of it through the analysis of selected films. The theoretical framework of this research is inspired by Pierre Bourdieu’s ideas about "field" and Marc Ferro’s sociological theory of the relationship between "cinema and history". In the research process, ideological critique and critical interpretation methods have been used to study 33 films that have been selected by purposive sampling. Findings show that according to the cultural programs of the Pahlavi government and other requirements of the cinema field and the macro social context, which can be classified as responding to the crisis of attracting audiences and establishing or maintaining a connection with social reality, we can speak of four distinct periods in pre-revolutionary Iranian cinema. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Cinema, History, Ideology, Pahlavi System, Development | ||
| مراجع | ||
|
امید، جمال(1374)، تاریخ سینمای ایران 1279 تا 1357، تهران: انتشارات روزنه
انگلیس، دیوید و جان هاگسون(1398)، جامعه‌شناسی‌هنر: شیوه‌های دیدن، ترجمۀ جمال محمدی، نشرنی: تهران
بوردیو، پی‌یر(1391)، تمایز، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: ثالث
پرستش، شهرام(1393)، روایت نابودی ناب:تحلیل بوردیویی بوف کور در میدان ادبی ایران، تهران: ثالث
تهامی‌نژاد، محمّد(1365)، سینمای رؤیاپرداز ایران، تهران: عکس معاصر.
راودراد، اعظم(1391)، جامعه‌شناسی سینما و سینمای ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
صفار حیدری، سعید(1398)، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد با عنوان وارثان و ساخت اجتماعی نوستالژی در میدان هنر، به راهنمایی دکتر سارا شریعتی، تهران: دانشکدۀ علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران
قلی‌پور، علی(1398)، پرورش ذوق عامّه در عصر پهلوی؛ تربیت زیباشناختی ملّت در سیاست‌گذاری فرهنگی دولت، تهران: چاپ‌ونشرنظر
کشانی، علی‌اصغر(1386)، فرآیند تعامل سینمای ایران و حکومت پهلوی، تهران: مرکزاسنادانقلاب‌اسلامی
نفیسی، حمید(1394)، تاریخ اجتماعی سینمای ایران، ج1، ترجمۀ محمّد شهبا، تهران: مینوی خرد
Ferro, Marc(1988)Cinema and History, Wayne State University Press; 2nd Edition.
Partovi, Pedram(2017)Popular Iranian Cinema before the Revolution: Family and Nation in Fīlmfārsī, Routledge; 1st Edition.
Ryan, Gery W. and Russell Bernard(2003)Techniques to Identify Themes, Field Methods, Vol. 15, No.1, 85-108
Stewart, Simon (2013)A Sociology of Culture: Taste and Value, Palgrave Macmillan Publication
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 29 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 25 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب