1دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2دانشیار حقوق بین‌الملل، گروه حقوق دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
3دانشیار حقوق خصوصی، گروه حقوق دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
ایجاد دهکدة جهانی به افزایش روابط میان اشخاص و بالتّبع ایجاد اختلافات حقوقی میان آنها منجر شده است. در این زمینه هماهنگی قوانین کشورها، به حل‌وفصل دعاوی فی‌مابین به‌نحو مؤثرتری منجر خواهد شد. در این میان هرچند سابقاً تمرکز دکترین حقوقی بر یکسان کردن قواعد ماهوی بوده و هماهنگی قواعد شکلی به دلایل متعدد از جمله کم‌اهمیت دانستن حقوق شکلی و عمومی تلقی کردن این حقوق، کمتر مورد توجه بوده است، تمایلات اخیر مبنی بر یکسان‌سازی این قواعد است. در این تحقیق با استفاده از منابع داخلی و خارجی مشخص شده که اگرچه برخی حقوقدانان به‌دلیل صعوبت در یکسان‌سازی این قواعد و برخی دلایل اقتصادی، مخالف با یکسان‌سازی قواعد حقوق شکلی هستند، هماهنگ‌سازی مقررات به دلایل مختلف از جمله دلایل اقتصادی، مزایای دادرسی نسبت به داوری، رفع ایراد صلاحیت‌های موازی، رفع تعارض‌های موجود در صلاحیت محاکم خارجی، برقراری ایراد امر مختومه در سطح بین‌المللی و ... نه‌تنها مطلوب بوده، بلکه ضروری به‌نظر می‌رسد. نتیجه آنکه، یکسان‌سازی مقررات شکلی با رفع اختلافات موجود در دادرسی‌های نظام‌های مختلف حقوقی، به وحدت شیوة دادرسی منجر شده و اجرای احکام مدنی را که میوة دادرسی محسوب می‌شود، تضمین و عدالت را برقرار می‌کند.
1Ph.D. Student in Private Law, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2Associate Prof of International Law, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3Associate Prof of Private Law, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]
The advent of the global village has fostered increased interactions among people and consequently giving rise to legal disputes. In this context, coordinating legal laws among countries will result in a more effective resolution of disputes between parties. Historically, legal doctrine focused on unifying substantive rules, while harmonization of procedural laws received less attention for various reasons, including perceived public nature and underestimating its significance. However, recent trends indicate a shift towards unifying the procedural rules. While some jurists oppose the unification of procedural laws due to the difficulty in unifying these rules and a preference for diversity in legal framework as in other fields of human experience, studies demonstrate that harmonization of rules is not only desirable for reasons such as the expansion of relationships between individuals at the global level, advantages of litigation over arbitration, fixing the problem of parallel jurisdictions, unifying the definition of residence, resolving conflicts in the jurisdiction of foreign courts, establishing res-judicata at the international level and more, rather, it seems necessary in today's world. The unification of procedural rules, by addressing differences in litigations across various legal systems, results in the unity of proceedings, ultimately ensuring the implementation of civil judgments regarded as the outcome of legal procedure and establishing justice.
بصیری، محمدعلی (1381). جهانی شدن حقوق بشر و گفت‌وگوی تمدن‌ها. نشریة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، (56)، 123- 142.
تاجیک، محمدرضا (1380). فرایند جهانی شدن و فراگشت جامعۀ ایرانی. فصلنامة مطالعات راهبردی، (3)، 305- 327.
توسلی نائینی، منوچهر؛ احسانگر، نورا (1400). بررسی تطبیقی کنوانسیون 1955 لاهه در رابطه با حل تعارض بین قوانین تابعیت و اقامتگاه و قانون مدنی ایران. نشریة دانش حقوق مدنی، (20)، 155- 166.
خدابخشی، عبدالله؛ انصاری، اعظم؛ مجد کابری، محمد (1397). شرایط اجرای احکام خارجی در حقوق مصر و ایران. نشریۀ حقوق خصوصی، (33)، 349- 372.
خمامی‌زاده، فرهاد (1382). درآمدی بر روند یکسان‌سازی حقوق خصوصی در مؤسسة بین‌المللی رم برای وحدت حقوق خصوصی. نشریة پژوهش حقوق خصوصی، (9 و 10)، 245- 406.
داودی، حسین (1397). ویژگی‌های قواعد شکلی (آیین دادرسی مدنی). فصلنامة مطالعات حقوق خصوصی. 48 (2)، 211- 226.
سلیمانی اندرور، علی؛ حسینی مقدم، سیدحسن؛ عالم‌زاده، محمد (1401). دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعۀ تطبیقی در نظام حقوقی رومی-ژرمنی. پژوهشنامۀ حقوق تطبیقی، 6 (2)، 77-96.
کلرپونتورو، ماری (2006). سه تفسیر از جهانی شدن حقوق نگرش انتقادی بر جهش‌های حقوق عمومی. ترجمة اسدالله یاوری. نشریة تحقیقات حقوقی، (47)، 303- 323.
انگلیسی
Books
European Law Institute, and UNIDROIT (2021). ELI – Unidroit Model European Rules of Civil Procedure: From Transnational Principles to European Rules of Civil Procedure. Oxford: online edn, Oxford Academic, available at: https://doi.org/10.1093/oso/9780198866589.001.0001.
Jacob, J. I. H. (1987). The fabric of English civil justice.
Taruffo, Michele. (2012). Harmonization in a global context: The ALI/UNIDROIT principles. in Civil Litigation in a Globalising World, Hague, edited by Kramer. X & Van Rhee. C.H, TMC Asser Press, 207-219.
Van Rhee, C.H. (2012). Harmonization of Civil Procedure: An Historical and Comparative Perspective. In Civil Procedure in a Globalizing World, edited by Kramer. X & Van Rhee. C.H, Hauge: TMC Press.
Visscher, L. (2012). A Law and Economics View on Harmonisation of Procedural Law. In: Kramer, X., Rhee, C. (eds) Civil Litigation in a Globalising World. T.M.C. Asser Press. Available at: https://doi.org/10.1007/978-90-6704-817-0_4
Articles
Faure, M. G. (2008). Legal Harmonization from the Perspective of the Economic Analysis of Law. Available at: https://www.austriaca.at/0xc1aa5576_0x001985e2.pdf
King, A. S. (2020). Global Civil Procedure. Harvard International Law Journal. 62 (1), 1-71. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=3652731
T. O. (2010). The Procedural Foundation of Substantive Law. Washington University Law Review. 87 (4). 801-841.
Ogus, A. (1999). Competition between National Legal Systems: A Contribution of Economic Analysis to Comparative Law. The International and Comparative Law Quarterly, 48(2), 405– 418. Available at http://www.jstor.org/stable/761379
J. S. (2008). Comparative Civil Procedure and Transnational Harmonization. A Law and Economics PerspectiveGorge Mason University School of Law. 9 (3). 1-32.
Ribstein, L. E., & Kobayashi, B. H. (1996). An economic analysis of uniform state laws. The Journal of Legal Studies, 25(1), 131-199.
Smits, J. M (2005). The Need for a European Contract Law: Empirical and Legal Perspectives. Diversity of Contract Law and the European Internal Market., ed., pp. 153-186, Groningen, Maastricht Faculty of Law Working Paper No. 2005/9, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=831944
S. I. (2018). General Principles of Procedural Law and Procedural Jus Cogens. Penn State Law Review University of Missouri School of Law Legal Studies Research, 347-409 Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3011947
Sturner, R. (2022). The ELI/UNIDROIT Model European Rules of Civil Procedure: An Introduction to Their Basic Conceptions. Rabels Zeitschrift Für Ausländisches Und Internationales Privatrecht / The Rabel Journal of Comparative and International Private Law, 86(2), 421–472. Available at: https://www.jstor.org/stable/48762038
Wagner, G. (2002). The economics of harmonisation: The case of contract law. ERA Forum. 3. 77-87.
Zaphiriou, G. A. (1994). Unification and Harmonization of Law Relating to Global and Regional Trading.Northern Illinois University Law Review. 14 (2), 407-420.
