پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,761 |
| تعداد مقالات | 72,823 |
| تعداد مشاهده مقاله | 131,610,233 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,403,542 |
جنسیت و جهان‌های اجتماعی معاصر | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 خرداد 1404 اصل مقاله (1.16 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2025.390502.1775 | ||
| نویسندگان | ||
| حمید پارسانیا1؛ ابوالفضل اقبالی* 2 | ||
| 1استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه مطالعات زنان و خانواده، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مباحث مربوط به زن، جنسیت و امتدادهای اجتماعی آن چالشِ تاریخی جهان اسلام بوده و هست و رویکردهای مختلف فکری و اجتماعی که هریک مبتنی بر نظام‌های معنایی خاصی هستند. در یک واکاوی کلان‌نگر می‌توان ردپایی از دو نظام معنایی عمده اسلام و تجدد در پس زمینه این رویکردها مشاهده نمود. پژوهش حاضر درصدد مطالعه این رویکردها و تحلیل نظام‌های معنایی آنها و صورتبندی رویکردهای معطوف به جنسیت در چارچوب جهان‌های اجتماعی می‌باشد. این پژوهش در زمره تحقیقات کاربردی بوده و و به لحاظ روشی در حیطه تحقیقات کیفی دسته‌بندی می‌گردد. چارچوب مفهومی مطالعه حاضر، نظریه جهان‌های اجتماعی و روش به کار گرفته شده برای شناخت نحوه تکوین این گفتمان‌ها در ساحت نظری و اجتماعی جامعه ایران، روش شناسی بنیادین می‌باشد. براساس یافته‌های این پژوهش، ذات‌انگاری جنسیتی، امتدادِ اجتماعی جنسیت، نظام‌سازی اجتماعی مبتنی بر زوجیت و جنسیت به‌مثابه ظرفیت وجودی، از مهمترین مولفه‌های نظریه اسلامی جنسیت بوده و فقه جواهری و حکمت متعالیه زمینه وجود معرفتی آن و تحولات اجتماعی و سیاسی عصر مشروطه و نیز انقلاب اسلامی ایران به عنوان زمینه‌های وجودی غیرمعرفتی این جهان اجتماعی در ایران می‌باشند. همچنین برساخت‌گرایی جنسیتی، فراجنسیت‌گرایی، جنسیت به مثابه امر سیّال، جنسیت به عنوان ابزار سلطه و نفی امتدادهای اجتماعی جنسیت از مولفه‌های محوری نظریه فمینیستی جنسیت بوده و تفکرات فمینیستی در غرب و جریان فکری نواعتزال و روشنفکری در جوامع اسلامی به عنوان برخی از زمینه‌های وجودی معرفتی و تفاوت‌های حقوقی زن و مرد در قوانین ایران به عنوان زمینه‌های وجود غیرمعرفتی این جهان اجتماعی در ایران بودند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جنسیت؛ جهان‌های اجتماعی؛ اسلام؛ تجدد؛ روش‌شناسی بنیادین | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Gender and Contemporary Social Worlds | ||
| نویسندگان [English] | ||
| hamid parsania1؛ abolfazl eghbali2 | ||
| 1Professor of Sociology, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| 2alzahra universityAssistant Professor, Department of Women and Family Studies, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Discussions related to women, gender, and their social extensions have been and are a historical challenge for the Islamic world, and various intellectual and social approaches, each based on specific semantic systems, have taken positions on this question. In a macroscopic analysis, traces of the two major semantic systems of Islam and modernity can be observed in the background of these approaches. The present study seeks to study these approaches, analyze their semantic systems, and formulate approaches focused on gender within the framework of social worlds. This research is an applied research and is classified in terms of methodology in the field of qualitative research. The conceptual framework of the present study, the theory of social worlds, and the method used to understand the development of these discourses in the theoretical and social spheres of Iranian society, are fundamental methodologies. Based on the findings of this research, gender essentialism, the social extension of gender, social systematization based on couplehood, and gender as an existential capacity are among the most important components of Islamic gender theory, and Javaheri jurisprudence and transcendental wisdom are the context of its epistemological existence, and the social and political developments of the Constitutional Era and the Islamic Revolution of Iran are the non-cognitive existential contexts of this social world in Iran. Also, gender constructionism, transsexualism, gender as a fluid matter, gender as a tool of domination, and the negation of the social extensions of gender are among the central components of feminist gender theory, and feminist thoughts in the West and the neo-religionist and intellectual movement in Islamic societies are some of the epistemological existential contexts, and the legal differences between men and women in Iranian laws and the political developments in the country in the 1970s are the non-cognitive existential contexts of this social world in Iran. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Gender, Social Worlds, Islam, Modernity, Fundamental Methodology | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
آیت‌اللهی، زهرا(1386). زن، دین و سیاست. تهران: شورای فرهنگی و اجتماعی زنان.
ابوزید، نصرحامد(2008). مفهوم النص. بیروت: المرکزالثقافی العربی الدار البیضاء.
بستان، حسین(1385). اسلام و تفاوت‌های جنسیتی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بستان، حسین(1388). اسلام و جامعه شناسی خانواده. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بستان، حسین(1391). کوششی در جهت ارائۀ چارچوبی اسلامی برای جامعه‌شناسی جنسیت، فصلنامه اسلام و علوم اجتماعی، ش8
پارسانیا، حمید و اقبالی، ابوالفضل(1397). روش‌شناسی بنیادین نظریه فمینیستی در ایران، فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی، ش23.
پارسانیا، حمید (1384). رویکرد انتقادی فلسفه اسلامی به رابطه عقل و جنسیت، حورا، ش 14.
پارسانیا، حمید(1391). جهان‌های اجتماعی، قم: کتاب فردا.
پارسانیا، حمید(1392). نظریه و فرهنگ: روش شناسی بنیادین تکوین نظریه‌های علمی، راهبرد فرهنگ، ش23.
پارسانیا، حمید و سلطانی، مهدی(1390). بازخوانی جهان‌های اجتماعی جامعه شناسی پدیده شناختی براساس حکمت متعالیه، فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی ش1.
تانگ، رزماری(1387). نقد و نظر: درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نی
جابری، محمد عابد(2013). مدخل الی القرآن الکریم فی التعریف بالقرآن. بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیه. چاپ چهارم.
جابری، محمد عابد (1991). التراث و الحداثه. بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة. چاپ اول.
جوادی‌آملی، عبدالله(1379). تفسیر موضوعی قرآن کریم، ج12 (فطرت در قرآن)، تنظیم و ویرایش: محمدرضا مصطفی‌پور، قم: اسراء.
جوادی‌آملی، عبدالله(1386). زن در آینه جلال و جمال. قم: انتشارات اسراء.
جیمز، سوزان(1382). فمینیسم، ترجمه عباس یزدانی، در مجموعه مقالات فمینیسم و دانش‌های فمینیستی، قم: مرکز تحقیقات زن و خانواده.
چالمرز، آلن(1387). چیستی علم، ترجمه سعید زیباکلام، تهران: سمت.
چراغی‌کوتیانی، اسماعیل(1388). خانواده، اسلام و فمینیسم. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
حر عاملى، محمد بن حسن(1416ق). وسایل الشیعه الى تفاصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.
خمینی، سید روح الله(1389). صحیفه نور. تهران: دفتر تنظیم و نشر آثار حضرت امام(ره).
رئوف، هبه(1377). مشارکت سیاسی زن. ترجمه محسن آرمین، تهران: قطره.
رید، ایولین(1379). آیا سرنوشت زن را ساختمان بدنی او تعیین می‌کند؟، ترجمه رها دانش، تهران: دانش.
ریتزر، جورج(1374). نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
زیبایی‌نژاد، محمدرضا(1391). هویت و نقش‌های جنسیتی، قم: پژوهشکده زن و خانواده.
سالاری‌فر، محمدرضا(1387). خانواده در نگرش اسلام و روانشناسی. قم: بوستان کتاب.
صادقی‌فسایی، سهیلا و ایمان عرفان‌منش(1391). وضع‌شناسی و تحلیل گفتمان نظریه‌پردازی‌های اجتماعی از الگوی خانواده مطلوب در ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره 58
صادقی‌فسایی، سهیلا و ابوالفضل اقبالی(1399). خوانش گفتمانی از مناقشات امر جنسی در ایران، فصلنامه زن در فرهنگ و هنر، دوره 12 شماره 1
صدرالمتألهین شیرازی، محمدبن ابراهیم(1383). الحکمه المتعالیه فی االسفار العقلیه. جلد8. تهران: شرکت دارالمعارف الاسلامیه.
صدوق، محمد بن علی(1413ق). من لایحضره الفقیه. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طباطبایی، محمد حسین.(1370). المیزان فی التفسیر القرآن. تهران: بنیاد علمى علامه طباطبایى.
طبرسى، فضل بن حسن(1408ق). مکارم الاخلاق. بیروت: دار الحوراء.
عرب‌صالحی، محمد(1400). جریان‌شناسی اعتزال نو، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
علاسوند، فریبا(1390). زن در اسلام، قم: پژوهشکده زن و خانواده
غروی، سعیده(1383). معرفی معتزلیان معاصر، فصلنامه حکمت سینوی، ش24 و 25
فالودی، سوزان(1372). "اگر زنان با مردان برابرند؛ پس چرا؟". ترجمه زهره زاهدی، نشریه زنان، ش12.
کلینى، محمدبن‌یعقوب(1429ق). الکافى، قم: دارالحدیث للطباععه والنشر.
کوهن، توماس(1396). ساختار انقلابات علمی، ترجمه سعید زیباکلام، تهران: سمت.
مشیرزاده، حمیرا(1382). از جنبش تا نظریه اجتماعی. تهران: شیرازه.
مجلسی، محمدباقر(1404ق). بحارالانوار. بیروت: موسسه الوفاء.
مصباح یزدی، محمدتقی(132). انسان شناسی در قرآن. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
مطهری، مرتضی(1385). مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی. تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی(1382). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: صدرا.
میرخانی، عزت السادات(1380). رویکردی نوین در روابط خانواده. تهران، سفیر صبح.
میشل، آندره(1372). جنبش اجتماعی زنان. ترجمه هما زنجانی زاده، مشهد: نیکا.
نوری‌طبرسی، حسین‌بن‌محمدتقی(1401ق). مستدرک‌الوسایل و مستنبط‌المسایل. قم: مؤسسه آل‌البیت لاحیاء التراث.
هابرماس، یورگن(1393). جهانی شدن و آینده دموکراسی، ترجمه کمال پولادی، تهران، نشر مرکز
هاشمیان، سیدمحمدحسین، پارسانیا، حمید و سیدمحسنی، سیدمهدی(1398). دلالت‌های نظریۀ جهان‌های اجتماعی در بازسازی تحلیل گفتمان لاکلا و موفه(تمهید نظریۀ گفتمان بومی). فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی ش4.
هام، مگی و سارا گمبل(1382). فرهنگ نظریه‌های فمینیستی، ترجمه فیروزه مهاجر و نوشین احمدی خراسانی، تهران: نشر توسعه.
Barrett, M. & A. Philips (1992). Destabilizing Theory: Contemporary Feminist Debates, London: Polity Press.
Barrett, Michelle. (1989). "Women's Oppression Today". Halton Press.
Bernard, Jessie. (1981). "The Good Provider Role: Its Rise and fall." American Psychologist
Ben, S. L. (1993) the lenses of gender: Transforming the debate on sexual inequality. New Haven, Yale University Press
Connell, Raewyn (2010) "Transsexual women and feminist thought: toward new understanding and new politics". in Journal of Women in Culture and Society, vol. 37 no. 4
De Beauvoir, Simone. (1975). the Second Sex. Translated by H.M. Parsley. N.Y: Vintage Book.
Delphy, Chrisine (2003). "Rethinking Sex and Gender", Feminist. Theory Reader: Local and Global Perspective, New York, Routledge.
Friedan, Betty. (1963). "The Feminine Mystique". N.Y: Dell.
Firestone, Shulamith, (1970). "The Dialectic of Sex" in: Linda Nicholson (ed.), The Second Wave, New York and London: Rutledge.
Giddens, Anthony (2007). The Transformation of Intimacy (Sexuality, Love and Eroticism in Modern Societies), Stanford University Press, First Publish.
Jackson, S. (1999) Heterosexuality in Question, London: Sage.
Kersey-Matusiak, Gloria (2012). Delivering Culturally Competent Nursing Care. Springer Publishing Company.
Mackinnon, Catharine (1991). Toward a Feminist Theory of the State. Harvard University Press.
Millett, Kate. (1970). "Sexual Politics". Garden City, N.Y: Doubleday
Myers, Alex. (2018). "Trans Terminology Seems Like It's Changing All". Slate Magazine
Oakley, Ann, (1976). Woman's Work: The Housewife, Past and Present, New York: Vintage Books.
Richardson, D. (1996) Theorizing Heterosexuality: Telling It Straight. Buckingham, UK: Open University Press.
Rowbotham, Sh. (1973). Woman’s Consciousness, Man’s World. New Orleans: Pelican.
Sinclair, Karen (2013). About Whoever: The Social Imprint on Identity and Orientation. Paperback.
Steinem, Gloria. (1970). "Women's Right". Presented in Women's Rights Workshop, N.Y.
Vincent, Ben (2020). Non-Binary Genders: Navigating Communities Identities, and Healthcare. Bristol, UK: Policy Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 39 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 22 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب