
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,624 |
تعداد مقالات | 71,559 |
تعداد مشاهده مقاله | 126,936,956 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,977,117 |
((ادبیات طنز و جاحظ)) | ||
مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی(منتشر نمی شود) | ||
مقاله 10، 149-148، شماره 148 - شماره پیاپی 997، اسفند 1377 اصل مقاله (496.71 K) | ||
نویسنده | ||
دکتر نصرالله شاملی* | ||
چکیده | ||
جاحظ نویسنده توانای عرب در حدود سال 160 هجری قمری در بصره به دنیا آمد و پس از سالها تلاش علمی و نگارش کتب ادبی به سال 255 ه .ق وفات یافت . اودارای تألیفات ارزشمند است که میتوان از کتاب های ((البیان و التبیین )) و ((البخلاء)) و ((الحیوان)) و چندین رساله دیگر نام برد هرکدام آنها از نظر ادبی میتواند بازتابی وسیع از ادبیات عربی در عصر عباسی باشد. انتقاد همواره یکی از شیوه های بارز برای بیان مشکلات و تلاش در رفع آنها بوده که یکی از آنها طنز می باشد و منظور همان ((طنز متعهد)) است‘ طنز پرداز هدفش تخریب شخصیت نیست بلکه هدف او رفع ضعف یا ارائه پیشنهاد سازنده برای اصلاح ناهنجاریهای اجتماعی است و جاحظ از این نکته مهم ادبی غافل نبوده و به همین سبب در صدد بیان مصالح و مفاسد اجتماعی در قالب طنز برآمده است . جاحظ که از پیش قراولان علم بیان و بلاغت است می دانست کلامی متناسب با مقتضای حال و مقام است که از عیوب مخلّ به فصاحت پیراسته باشد و چون دارای طبعی شوخ بوده آنچه را از طنز می دانست در جهت رفع عیوب ادبی از کلام و رفتار به کار گرفته ‘ او یکی از اولین کسانی بود که در این وادی گام برمیداشت و شیوه نگارش او تا حد زیادی تحت تأثیر همین طبع شوخ او می باشد. در کتاب ((الحیوان)) و((البخلاء)) با روشی لطیف و طنزگونه به نقد و بررسی بیان و فصاحت و بلاغت و عیوب مخل به آنها پرداخته است . جاحظ اولین کسی است که در ادبیات عربی بطور گسترده اقدام به جمع آوری و تدوین طنز نموده و پس از او کسانی همچون ابن قتیبه در ((عیون الاخبار)) وابن عبدربّه اندلسی در((العقد الفرید)) کار او را دنبال کردند. در ادامه مقاله سعی شده است قسمتهایی از سخنان طنز او را که معرف ادب طنز است آورده و در پایان به ذکر عنوانی تحت نام ((طنز در قالب هجو)) پرداخته ‘ که در این مورد ابیات پراکنده ای جمع آوری شده است . هر کدام از آنها به نحوی از اعمال نابجا و رایج در عصر جاحظ انتقاد میکند اما انتقادی توام با طنز و متمایل به هجو. برخی از این ابیات جنبه سیاسی نیز دارد‘همینطور مطالبی را در قالب نثر همراه با طنز آورده که گویای نکته سنجی نویسنده در بیان حقایق اجتماعی با اسلوب خاص می باشد. در پایان مقاله ابیات متعددی از طنز آورده شده است. | ||
عنوان مقاله [English] | ||
- | ||
چکیده [English] | ||
Jahiz. the Arabian potent writer, was born in 160(A.H) in Basra and died in 255(A.H.) after years of academic work and creating literary master pieces. His great works of literature, Le Albayan-wa-Altabyeen', 'Albokhla', , Alhaywan', and several other epistles manifest the Arabic literature during the Abasside period. Satiric literature and Jahiz Criticism has always been a distinguished say to express problems and follies and to attempt to eradicate them. One way of censuring is to make use of satire. The satirist's goal is not to devalue or to dehumanize anyone but to put forward different constructive ideas in attempting to reform social abberation. Jahiz has not been neglectful of this very important fact and attempts to censure social follies and vices by using satire. Being a pioneer in the science of rhetoric and eloquence, he was aware that language should comply with status and situation. He spoke of deranging factors in eloquent speech. By using satiric literature, he intended to correct literary works both in speech and in writing. His writing style was very much influenced by his gay nature. In his books' Alheywan', and Albokhla', he elegantly, attempts to examine rhetoric and its disturbing factors. Jahiz was the first satirist who tried to compile satiric works. Scholars like,"Ibn Ghotaiba' in the book'Oyoon-al-akhbar' and' Ibn-e-Abd-e-Rabbah-e-Andolosi' in the book' Alaghd-alFarid' followed Jahiz' work after his death. In this article, there are several examples from his satiric work to introduce his literarure. In the end, some of his scattered verses have been compiled under the title' Dispraising satire'. Each of these verses censures social follies in Jahiz's time, although his criticisms are mixed with satire and dispraise. Some of these verses are also politically significant, and, together with his satiric prose, make up a unique style. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
- | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,723 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,183 |