تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,579 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,680,821 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,911,233 |
بررسی عوامل موثر بر تخریب اراضی در دشت ورامین | ||
مجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود) | ||
مقاله 2، دوره 4، شماره 3 - شماره پیاپی 1000334، اسفند 1387 اصل مقاله (793.79 K) | ||
نویسندگان | ||
عمّار رفیعی امام؛ غلامرضا زهتابیان* | ||
چکیده | ||
شور شدن آب و خاک یکی از عوامل مهم تخریب اراضی و بیابانزایی است که در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا بهطور گستردهای اتفاق میافتد. هدف اصلی این تحقیق مشخص کردن مناطق با خاکهای شور و همچنین بررسی عوامل موثر درتخریب اراضی و شور شدن خاک در دشت ورامین بوده است. برای رسیدن به هدف تحقیق، در ابتدا مرز حوضة مطالعاتی بسته شد، سپس به کمک نقشههای زمینشناسی، توپوگرافی، تصاویر ماهوارهای و عملیات میدانی، خاکهای شور و همچنین عوامل موثر در تخریب و شوریزایی دشت ورامین شناسایی شد. نقشه کاربری اراضی به کمک پردازش تصاویر ماهوارهای و مطالعات میدانی بهدست آمد و سپس با استفاده از تصاویر ماهوارهای، نقشة کاربری اراضی، نقشههای زمینشناسی و توپوگرافی ، واحدهای همگن ازنظر میزان بازتاب طیفی بر روی تصاویر ماهواره تعیین شد. سپس با توجه به واحدهای همگن طیفی، نمونه گیری خاک صورت گرفت و شاخصهای هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم از آن استخراج شد. با استفاده از سامانههای اطلاعات جغرافیایی، نقشههای هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم خاک بهدست آمد. در مرحله بعد به کمک دادههای موجود از چاههای بهرهیبرداری و پیزومترها و همچنین ایستگاههای هیدرومتری به بررسی آب زیرزمینی و آب سطحی پرداخته شد و تاثیر هر کدام در تخریب اراضی مشخص شد. همچنین تاثیر سازندهای زمینشناسی بر منابع آب زیرزمینی و سطحی بررسی شد. نقشه کاربری اراضی بهدست آمده نشان داد که دشت ورامین دارای اراضی کشاورزی، مراتع و اراضی بایر است. مناطق شمالغربی، غرب وجنوبغربی تحت تأثیر آبهای با کیفیت پایین قرار دارند. در پارهای از این مناطق سازندهای تخریبی نیز منابع آب سطحی را تحت تاثیر قرار میدهند, این موضوع سبب تخریب اراضی این قسمت شده است. اراضی کشاورزی دشت بجز در مناطق مرکزی در سایر مناطق بهدلیل استفاده از روشهای سنتی آبیاری و استفاده از آبهای با کیفیت پایین دچار تخریب شدهاند. همچنین بالا آمدن سطح سفرة آب زیرزمینی در مناطق جنوبغربی تا جنوبی دشت، اراضی این قسمت را دچار بحران ساخته است. بهطور کلی بررسیها حاکی از این بود که شرایط اقلیمی و آب و هوایی، افزایش سطح ایستابی، استفاده از آبهای شور و لبشور بهمنظور کشت و زرع، حفر غیرمجاز چاههای عمیق و بهرهبرداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی، ورود فاضلابهای شهری، صنعتی به رودخانه جاجرود، ورود مازاد آب برگشتی ناشی از آبیاری به رودخانه، مدیریت نامناسب و عدم وجود زهکش در بسیاری از اراضی کشاورزی، وجود سازندهای میوسن از عوامل اصلی تخریب اراضی در منطقهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
تخریب اراضی؛ شوریزایی؛ کشاورزی؛ سامانههای اطلاعات جغرافیایی, سنجش از دور | ||
عنوان مقاله [English] | ||
A Study of Factors Influencing Land Degradation, | ||
چکیده [English] | ||
Decrease in land potential, land degradation, happens due to various factors. One of the important factors causing degradation of lands and desertification is soil and water salinization that occurs in arid and semi arid regions. Factors influencing soil and water salinization are natural as well as anthropogenic. The main objective in this research was to get knowledge of saline soils as well as to study the factors affecting land degradation and soil salinization in Varamin Plain. Towards this aim, surface water, groundwater, land use, geology, and soil factors were studied. First, the limit of watershed was determined, and then with the help of geology and topography maps as well as satellite images together with field-work, saline soils and factors affecting land degradation were made known. Land use condition (with the help of remotely sensed data and field-work) was obtained. With the use of land use map, satellite imaging and remotely sensed data, geology and topography maps, the homogenous units were obtained on the satellite imaging. Soil sampling in these units was done and EC and SAR parameters obtained. Then with help of GIS, iso_EC and iso_SAR were obtained. With the use of in-use and pizometer wells data and hydrometery stations, ground and surface water were studied and influences of each on land degradation determined. Also, influences of geology formations on surface water and groundwater were studied. Results indicated that wide regions of south, southwest, southeast, northwest and west of Varamin plain were degraded. From margin to central plain the degree of land degradation and salinization was decreased. From center to northeastern part of the plain there isn’t any serious salinization observed. Also, the studies revealed that climatic conditions, rise of water table, use of saline water for irrigation, unauthorized deep well excavations, improper exploitation of groundwater sources, intrusion of urban and industrial sewage in to Jajrood river, entrance of irrigation drainage water in to river, management, lock of drainage systems, and existence of Miocene formations are among the causes of land degradation. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Land degradation, Salinization, Agriculture, Varamin, Geographical Information System, remote sensing | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,206 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,255 |