پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,991,943 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,660,918 |
مطالعه تطبیقی نقوش گیاهی گچ¬بری¬های کاخ تیسفون با اولین مساجد ایران (مسجد جامع نائین، مسجد جامع اردستان، مسجد جامع اصفهان) | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 2، دوره 18، شماره 4، اسفند 1392، صفحه 15-24 اصل مقاله (828.43 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2014.36422 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا اعظمی1؛ محمد علی شیخ الحکمایی2؛ طاهر شیخ الحکمایی* | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران | ||
| چکیده | ||
| چکیده هنر گچبری، از جمله هنرهای تزئینی در معماری بناهای ایران است که از دیرباز زینت بخش بسیاری از کاخها و بناها قبل از دوران اسلامی و همچنین زینتبخش بناها به خصوص مساجد دوران اسلامی بوده است. از نقوش ناب در گچبری میتوان به نقوش گیاهی اشاره کرد. در دوران قبل از اسلام، در کاخهای ساسانی نمونههای متنوعی از نقوش گیاهی در گچبری دیده شده است. هدف مقاله پیشرو، شناخت و بررسی نقوش گیاهی در گچبری کاخهای ساسانی (کاخ تیسفون) و سه مسجد تاریخی متعلق به اوایل دوران اسلامی در ایران و سپس مقایسه آنها میباشد. نقوش گیاهی در گچبریهای کاخهای ساسانی، نقوش انتزاعی از طبیعتاند که اشکال متنوعی را میتوان در آنها یافت که عبارتند از: نقوش نخل، تاک و پیچک، انگور، انار، گل نیلوفر آبی و گل چند پر، بلوط و برگ انجیر و نقشهایی شبیه به برگ برساو شده. سپس در دوران اسلامی که باورهای مذهبی اثر خود را بر هنر و گرایشهای هنری گذاشت؛ نقوش گچبری نیز بدلیل منع نقوش انسانی و حیوانی، دستخوش دگرگونی شد، به گونهای که نقوش گیاهی ساسانی در کنار گردش اسلیمی و ساقه های آن و در مواردی در ترکیب با کتیبه نگاری آیات قرآنی زینت بخش بناها شدند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه های کلیدی گچ¬بری؛ نقوش گیاهی؛ تیسفون؛ مساجد ایران؛ اسلیمی؛ ختایی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Comparative Study of Stucco Design and plants Motifs in Ctesiphon Palace and Early Iranian Mosques (Mosque of Naien, Mosque of Ardestan, Mosque of Isfahan) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Azami1؛ Mohammad Ali Sheikhol hokamae2؛ Taher Sheikhol hokamaei | ||
| 1M.A of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University Central Branch, Tehra | ||
| چکیده [English] | ||
| Decorative arts have got a special place in Iranian architecture traditionally. These types of arts are the symbol of nation's ethnics and indigenous features and also express the artist's feelings of those times. Stucco is one type of the decorative arts that has decorated many buildings -especially palaces-that belong to the pre-Islamic period and also mosques that built in the Islamic era. Plant patterns can be considered as one of the remarkable pattern in stucco art. In pre-Islamic time, various examples of those patterns have been seen in Ctesiphon palace in Sassanid Persian Empire. The purpose of this paper is study and recognition of plant motifs in stucco of the Sassanian Palace (Palace of Ctesiphon) and reform of them in three historical mosques in early Islamic period in Iran. In other words, by the use of descriptive and analytical method, this research explains and classifies plant motifs in stuccoes remained from Sassanian period, and then compares it with the ones in three mosques(Mosque of Nain, Mosque of Ardestan and Mosque Of Isfahan) in Islamic architecture of Persia. Plant motifs in stuccoes of Sassanian palaces, are abstracted from nature and have gotten different forms that are as follows: Palmetto motifs, vines and ivies, lotus flower, grape and pomegranate, the lotus flower and rosette, oak-like motif, leaves of fig and motifs like stylized leaves; such as figs, palms, artichokes and lotus leaves. By the emergence of Islam in Iran, religious believes affected the art and artistic trends. Duo to the prevention of using human and animal figurers in stucco design; these motifs altered and became more complicated. Plant motifs in Sassanid time faced some changes and then were represented as arabesque in Islamic period. Its unique examples can be found in the mosques of this period. Most popular Islamic arabesques are rhythmic linear patterns of scrolling stems that end at a form like trunk of an elephant or open mouth of Torpedoes. Besides them, vine leaves and grape clusters, acanthus leaves, flower leaves, pot plants, rounded leaves, palm leaves; pine, pear and pomegranate are other forms of arabesque. In most of the cases, Islamic arabesque are found in combination with plant motifs from Sassanid era. In Nain mosque, besides the use of Palmetto and Acanthus motifs from Sassanid era, the grape motifs had appeared in different way. The woven grape motifs have covered parts of the columns and sanctuary. The use of some different forms of plant motifs in this mosque can be partly an experimental practice. In Ardestan mosque, the emergence of the initial Islamic arabesques can be seen. These motifs have not been fully abstracted yet and its combinations are reminder of famous carvings in Taq-e Bostan. Also, the frieze on the entrance Ivan of the mosque is a combination of manuscript and arabesque. In Isfahan Mosque, arabesque motifs evolved and different types of arabesques emerged; especially in the sanctuary of the Oljeitu. Moreover, in many cases Quranic verses are seen in combination of arabesque. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: Stucco, Plant Motifs, Arabesque, Ctesiphon, Iranian mosque | ||
| اصل مقاله | ||
|
| ||
| مراجع | ||
|
فهرست منابع انصاری، جمال (1365)، گچبری دوران ساسانی و تاثیر آن در هنرهای اسلامی، فصلنامه هنر، شماره (19)، ص 319. ایران نژاد، محمد حسین (1381)، مسجد و محراب اولجایتو، مجله مسجد، شماره (65)، صص53-48 پوپ، آرتور اپهام (1373)، معماری ایران، مترجم: غلامحسین صدری افشار، فرهنگیان، چاپ سوم، تهران. پیرنیا، محمد کریم (1387)، سبک شناسی معماری ایرانی، تدوین دکتر غلامحسین معماریان، سروش دانش، تهران. خزائی، محمد (1381)، هزار نقش، موسسه مطالعات هنر اسلامی، تهران. رضایی مهوار، میثم (1389)، معماری و تزئینات گچبری در مسجد جامع اردستان، پیام بهارستان، سال سوم، شماره 9، ص 4. زمانی، عباس (1352)، طرح اربسک و اسلیمی در آثار تاریخی اسلامی ایران، مجله هنر و مردم، شماره(126)، صص34-17. سجادی، علی (1367)، هنر گچبری در معماری اسلامی ایران، مجله اثر، شماره (25)، صص214-194. کوه نور، اسفدیار(1383)، جلوه گری نقوش هندسی در آثار هنرهای سنتی ایران، نور حکمت، مشهد. کیانی، محمد یوسف (1374)، تزئینات اسلامی وابسته به معماری ایران در دوره اسلامی، سازمان میراث فرهنگی، سمت، تهران. گدار، آندره (1368)، اردستان و زواره، آثار ایران، جلد چهارم، مترجم: ابوالحسن سروقد مقدم، آستان قدس رضوی، مشهد. گریشمن، رومن (1378)، بیشاپور، جلد دوم، مترجم: اصغر کریمی، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران. ندیم، فرناز (1386)، نگاهی به نقوش تزئِنی در هنر ایران، مجله هنر، دوره چهارم، شماره (4)، ص17. هزاوه ای، هادی(1363)، اسلیمی، زبان از یاد رفته، فصلنامه هنر، شماره(6)، ص96. http://www.metmuseum.org/Collections/search-the-collections/30001277 (1392/03/20)
http://www.metmuseum.org/Collections/search-the-collections/30001324 (1392/03/20)
http://images.metmuseum.org/CRDImages/an/original/DP232256.jpg (1392/03/20)
ttp://www.metmuseum.org/Collections/search-the-collections/30001300 (1392/03/20)
http://www.metmuseum.org/Collections/search-the-collections/30001290 (1392/03/20) http://www.metmuseum.org/Collections/search-the-collections/322636 (1392/03/20)
http://metmuseum.org/Collections/search- the-collections/322647/ (1392/03/20)
http://metmuseum.org/collections/search-the-collections/30001308 (1392/03/20)
http://images.metmuseum.org/CRDImages/an/original/vss32_150_20aa.jpg (1392/03/20)
http://irandoc.ac.ir/odlis/ (1392/03/20) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 15,885 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 23,915 |
||