پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,226 |
| تعداد مقالات | 67,708 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,013,813 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,697,976 |
تبارشناسی دلقک در نمایش سنتی ایران | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| مقاله 5، دوره 19، 1(بهار و تابستان 1393)، فروردین 1393، صفحه 47-58 اصل مقاله (1.83 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2014.50015 | ||
| نویسندگان | ||
| نغمه ثمینی1؛ بهروز محمودی بختیاری2؛ محمد باقر قهرمانی2؛ شیوا مسعودی* 3 | ||
| 11استادیار دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران | ||
| 2دانشیار دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران | ||
| 3دانشجوی دکتری تئاتر و عضو هیئت علمی دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| چکیده دلقک، شخصیتی از ژرفای فرهنگ عامیانة کشورهاست که محبوبیت مردمی به آن جایگاهی ماندگار بخشیده است و آن را به الگویی ثابت، فراتر از زمان و مکان تبدیل کرده است. او هوشمندانه خود را با افق اجتماعی روز هماهنگ ساخته و جایگاه خود را در میان فرهنگ مردمی ثابت و استوار نگاه داشته است. شناخت بهتر مفهومی چون دلقک نیاز به مطالعاتی تبارشناسی در چگونگی شکلگیری و گونه شناسی در بررسی نمونه های موجود دارد. دلقک سنتی نمایشهای ایرانی در سه گونة بقالبازی، سیاه بازی و خیمه شب بازی را می توان ادامة گروه های اجتماعی دانست که تبار آیینی، اجتماعی و تاریخی او به نظر می رسند و به شکلی کلی با محور "دیگری" مشخص شده اند. بلاگردان از نظر آیینی، خنیاگر، کولی و نیرنگ باز (عیار) از نظر تاریخی و دلقکهای میدانی و دربار از نظر اجتماعی، تبارهای دلقک سنتی ایرانی هستند. جستجوی تباری ویژگیهای دلقکهای نمایش سنتی در گروههای تباری، هم چنان که آنها را ژرف و چند لایه میسازد، افقی برای مطالعة ادامة کارکرد دلقک سنتی ایرانی تا امروز به دست می دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه های کلیدی دلقک؛ دیگری؛ بقال بازی؛ سیاه بازی؛ خیمه شب بازی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Genealogy of Clown in the Iranian traditional Theatre | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Naghme Smaini1؛ Behrooz Mahmoodi Bakhtiari2؛ Mohammad Bagher Ghahramani2؛ Shiva Massoudi3 | ||
| 11Assistant Professor, School of Performing Arts and Music, College of Fine Arts, University of Tehran, Te | ||
| 2Associate Professor, School of Performing Arts and Music, College of Fine Arts, University of Tehran | ||
| 3Student of Theatre, School of Performing Arts and Music, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, | ||
| چکیده [English] | ||
| Abstract The clown is a special character which has arisen from the depth of folkloric culture, and beside his similarities in many cultures, he has some specific characteristics that distinguish him from one culture to another. The popularity of the Clown has established him as a lasting and powerful social pattern. He cleverly coordinates himself to current social conditions and maintains his place in folkloric culture constantly. The complete recognition of clown requires genealogical and taxonomical studies. In genealogical studies, the state of clown formation will be studied in diachronic and synchronic methods and in taxonomical studies various kinds of clowns will be recognized in a variety of places and times. In this research, the genealogy of Iranian traditional clown has been considered. Clown has an important role in the Iranian traditional humorous theater that has a clownish central character who moves the play forward. The Buyer character in Baghāl-Bāzi, Siāh (black) in Siāh-Bāzi and Mobārak in Kheime-Shab-Bāzi are the most important Iranian traditional theatre clowns. These traditional clowns are placed in the middle point of the two phases of the history of clowns in Iranian theatre: one from the beginning to the established and well known traditional types and one from there to clown-like characters in contemporary theatre. In researching the first phase, we aim to find out what character samples in society have brought about the clown as an effective character whose powerful shadow has never left the Iranian dramatic arts. It seems that the clown, based on "the other" as the main feature of clown, in the traditional humorous theatre has been the continuation of specific character groups. It is realized that these descends can be separated on the basis of ritual, social and historical views. The scapegoat is considered as a ritual descend of clown, and also, the minstrel, gypsy and trickster are his social descends and court jester and public fool represent his historical descends. These characteristics can be seen in the Buyer, Siāh and Mobārak. The scapegoat is our starting point which is an ancient pattern for "the other" and which is related to the clown. The specific example of Iranian scapegoat is Mire-Norouzi that runs a joyful carnival. But the definite descends are social and historical ones, whose qualities can be clearly seen in the Iranian traditional theatre clown. The minstrels who are called Gusān and go back to Sassanid dynasty, Gypsies who settled in Iran ages ago with their beliefs and manners, and tricksters that are known as Ayyārān and their tales in folkloric literature have been very popular, alongside court jesters and public fools play important roles in generating the Iranian traditional clowns. Features such as singing and improvisation from Gusāns, rebellion and marginalization from gypsies, and trickery and cross dressing from Ayyārān, awareness and frankness from court jesters and public fools are depicted in the clowns. This genealogy research finds the clown to be a deep and multi-layer dramatic character and provides a suitable base for further studies in the Iranian contemporary theatre. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Key words: Clown, The other, Baghāl Bāzi, Siāh Bāzi, Kheimeh Shab Bāzi | ||
| مراجع | ||
|
فهرست منابع ابوالحسنی ترقی، مهدی) 1383(، تاملی در خنیاگری در ایران باستان، مجلة علمی و پژوهشی دانشگاه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دورة دوم، شمارة 36 و 37، صص 202-183. احمدی، بابک (1380)، ساختار و تاویل متن، نشر مرکز، تهران. آژند، یعقوب (1385)، نمایش در دورة صفوی، فرهنگستان هنر، تهران. افشار سیستانی، ایرج (1377)، کولی ها: پژوهشی در زمینة زندگی کولیان ایران و جهان، انتشارات روزنه، تهران. افشاری، مهران (1382)، فتوت نامه ها و رسائل خاکساریه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران. بلوکباشی، علی (1384)، نوروز جشن نوزایی آفرینش، دفتر پژوهش های فرهنگی، تهران. بویس، مری (اسفند 1368) و (فروردین 1369)، گوسان های پارتی و سنت خنیاگری در ایران، ترجمة مهری شرفی، چیستا، شماره 66 و 67، صص 780-756. بهار، مهرداد (1376)، جستاری چند در فرهنگ ایران، انتشارات فکر روز، تهران. بیضایی، بهرام (1383)، نمایش در ایران، انتشارات روشنگران، تهران. جنتی عطایی، ایرج (1336)، بنیاد نمایش در ایران، انتشارات صفی علی شاه، تهران. ذکاء، یحیی (1337)، کولی و زندگی او، انتشارات ادارة کل هنرهای زیبای کشور، تهران. سجودی، فرزان (1388)، نشانه شناسی: نظریه و عمل، نشر علم، تهران. صدیق، یوسف (...)، پژوهشی در خیمه شب بازی، انتشارات نمایش، تهران. عزیزی، محمود (1387)، تئاتر روحوضی و تحول پذیری آن، فصلنامة تئاتر، شمارة 42و43، صص 200-190. فخرالدین اسعد گرگانی (1365)، ویس و رامین، تصحیح اسماعیل حاکمی والا، انتشارات امیرکبیر، تهران. فریزر، جیمز جورج (1386)، شاخه زرین، پژوهشی در جادو و دین، ترجمة کاظم فیروزمند، انتشارات آگاه، تهران. کوچک زاده، رضا (1386)، بقال بازی، نخستین نمایش شادی آور ایران، مجموعه مقالات نمایش گردهم آیی مکتب صفوی، انتشارات فرهنگستان هنر، صص 205-187. کیا، خجسته (1375)، قهرمانان بادپا در قصه ها و نمایش های ایرانی، نشر مرکز، تهران. مسعودی، شیوا (1386)، رمز سحرآمیز عروسک، کارکردهای معنایی خیمه شب بازی، مجموعه مقالات نمایش گردهم آیی مکتب صفوی، انتشارات فرهنگستان هنر، صص263-239. مسعودی، شیوا (1390)، جلوه های روایی متون خیمه شب بازی در برابر دیگر متون طنزآمیز، فصلنامة تئاتر، شماره 45، صص 98-45. معین، محمد (1371)، فرهنگ فارسی معین، چاپ هشتم، انتشارات امیرکبیر، تهران. k.Otto, Beatrice (2007), Fools Are Everywhere (The Court Jester Around the World), The University of Chicago Press, Chicago And London.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,317 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5,171 |
||