پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,232 |
| تعداد مقالات | 67,774 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,247,772 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,991,302 |
فاعلیت ایجادی از دیدگاه ملاصدرا و ابن‌سینا | ||
| مجله علمی " فلسفه دین " | ||
| مقاله 1، دوره 11، شماره 1، اردیبهشت 1393، صفحه 1-28 اصل مقاله (230.65 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpht.2014.50446 | ||
| نویسندگان | ||
| یحیی کبیر1؛ حسین حجت خواه* 2 | ||
| 1دانشیار پردیس فارابی، دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری پردیس فارابی، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| برخلاف ارسطو که اصل پایه در دستگاه فلسفی خود را «تمایز مابعدالطبیعی میان ماده و صورت» قرار داده بود تا به تمایز میان محسوس و نامحسوس و به محرک نامتحرک برسد که فاعل طبیعی است، ابن‌سینا «تمایز مابعدالطبیعی میان وجود و ماهیت» را برگزید تا به تمایز میان واجب و ممکن برسد و فاعل الهی یعنی «علت فاعلی ایجادی» و وجود محض را، که خدای تعالی است ثابت کند. اما ملاصدرا اصل پایه در دستگاه فلسفی خود را «تقدم وجود بر ماهیت» یا «اصالت وجود» قرار داد و با بحث از حقیقت عینی وجود و مراتب تشکیکی آن، به‌جای بحث از مصادیق وجود و صدق مفهوم وجود بر آنها، مسئلۀ «فاعلیت ایجادی» را تعالی بخشید. در این مقاله، پس از طرح اقوال مختلف در فاعلیت حق، در نهایت به این نتیجه خواهیم رسید که ابن‌سینا حق‌تعالی را فاعل بالعنایه به معنای اول می‌داند که صورت‌های ارتسامی زائد بر ذات و ماهیات متحقق در علم خود را به ماهیات موجود تبدیل می‌کند و لذا فاعلیت حق‌تعالی از نوع «ایجاد الشیء من شیء» است؛ اما ملاصدرا، در یک نظریه خداوند را فاعل بالتجلی و در نظریۀ دیگر، فاعل بالعنایه به معنای دوم می‌داند که علم عنایی او عین ذاتش است و خالقیت و فاعلیت را هم به این نحو می‌داند که عالم عبارت است از مجموعه‌ای از وجودات تعلقی و ربطی نسبت به وجود حق‌تعالی، که شعاع و جلوه‌ای از وجود اوست،پس «ایجاد الشیء لا من شیء» است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| علت فاعلی؛ علت غایی؛ فاعل الهی؛ فاعل بالتجلی؛ فاعل بالعنایه؛ فاعل طبیعی؛ فاعلیت ایجادی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| creational agency in the view of Mulla Sadra and Avicenna | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Yahya Kabir1؛ Hosein Hojjatkhah2 | ||
| 1Acossiate Professor in Farabi Campus, University of Tehran | ||
| 2Ph.D Student in Farabi Campus, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| In spite of Aristotle, who settled the fundamental basis of his philosophical system "the metaphysical difference between matter and form", to reach the difference between sensible and nonsensory and to reach the unmoved mover that is natural agent, Avicenna chose "the metaphysical difference between existence and essence" to reach the difference between necessity and possibility and to prove the divine agent, namely creational agent cause and pure being that is Allah Almighty. But Mulla Sadra discussed about objective reality of existence and its gradational degrees, instead of discussion about extensions of existence and conformity of the concept of existence on them, to settle the fundamental basis of his philosophical system "primacy of existence over quiddity" or "principality of existence". This article, explains various views about agency of Allah Almighty and finally concludes that Avicenna believes in Allah Almighty as agent-by-foreknowledge in the first sense, but Mulla Sadra believes in Allah Almighty as agent by self-manifestation and, in his another view, as agent-by-foreknowledge in the second sense. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| agent cause, final cause, natural agent, divine agent, agent-by-foreknowledge, agent by self-manifestation, creational agency, Principality of existence | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,984 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,136 |
||