پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,678 |
| تعداد مقالات | 71,978 |
| تعداد مشاهده مقاله | 128,817,004 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 101,610,170 |
پایداری محیط در ژئوسیستم‌ها با رویکرد به مخاطرات و تحلیل‌های مبتنی بر داده‌های ماهواره‌ای(مطالعۀ موردی: سیستم دریاچه‌ای ارومیه) | ||
| مدیریت مخاطرات محیطی | ||
| مقاله 5، دوره 1، شماره 1، مهر 1393، صفحه 47-68 اصل مقاله (1.37 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhsci.2014.52613 | ||
| نویسندگان | ||
| امیر صفاری* 1؛ سعید رحیمی هرآبادی2؛ سعید گودرزی مهر3؛ هادی کریمی2 | ||
| 1دانشیار و عضو هیأت علمی گروه ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی | ||
| 2دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، گروه ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی | ||
| 3کارشناس ارشد سنجش از دور و GIS، گروه سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| یکی از موضوعات محوری در ژئومورفولوژی سیستمی، شناسایی روند تغییرات در اشکال سطح زمین است. در حال حاضر در این دیدگاه تلاش بر این است که سطح پایداری ژئوسیستم‌ها، مرز تغییرات، ناپایداری و نیز پیش‌بینی واکنش فرم‌ها و فرایندهای سطح زمین شناسایی شود. این نوشتار بر‌آن است که در چارچوب دیدگاه ژئومورفولوژی سیستمی، پارادایمهای تعادل، آستانه‌ها و مخاطرات محیطی را با هدف ادراک راهکارهای کاهش مخاطرات مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای و تحلیل‌های آماری و داده‌های ماهواره‌ای مورد بررسی تطبیقی قرار دهد. در این راستا ابتدا هر کدام از این عناصر، به‌شکل مجزا و سپس با ارتباط مفهومی بررسی شد. در این تحقیق، وضعیت سیستم دریاچۀ ارومیه به‌کمک تحلیل‌های آماری و سنجش از دور از قبیل تحلیل مولفه‌های اصلی، ترکیب باندی کاذب و بررسی پروفیل تغییرات انعکاس آب دریاچه در طی سال‌های 1987 (دورۀ تعادل دریاچه)، 1998، 2007 (حد آستانه) و 2011 (مرگ اکوسیستم و فروپاشی) مطالعه شد. نتایج این تحقیق نشان داد هر ژئوسیستم‌در مراحل مختلف از تغییرات محیط، تحت تأثیر کاربری‌های انسانی در وضعیت‌های مختلفی قرار می‌گیرد، به‌طوری‌که با شناسایی شرایط تعادل(پایداری عناصر ژئوسیستم)، آستانه‌ها (مرز تغییرات ژئوسیستم)، مخاطرات محیطی (ناسازگاری) و بلایا (وقوع مخاطره)، می‌توان روند تغییرات ژئوسیستم‌ها را ارزیابی و مدیریت کرد. در این رویکرد، پایداری ژئوسیستم‌ها تحت تأثیر مراحل یادشده قرار دارد و ضروری است شاخص‌های مؤثر بر هر‌یک از مراحل مذکور به‌کمک تکنیک‌های متعدد ارزیابی، مانند تکنیک‌های سنجش از دور و بررسی‌های میدانی مطالعه شود. نتایج تحلیل تصاویر ماهواره‌ای حاکی از تغییرات محسوس در سال‌های 2007 و 2011 نسبت به سال‌های 1987 و 1988 است. نتایج حاصل از روش‌های استفاده‌شده براساس این تصاویر، به‌خوبی روند تغییرات را در سال‌های بررسی‌شده نشان می‌دهد و می‌تواند ابزاری مفید در جهت شناخت بهتر تغییرات رخ‌داده در این محیط‌ها باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آستانه‌های بحرانی؛ تعادل ژئومورفیک؛ سنجش از دور؛ سیستم‌های ژئومورفیک؛ مخاطرات محیطی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Environmental Sustainability in Geo-Systems, with Analysis based on Satellite Data and Hazard-based Approach (Case Study: Urmia Lake System) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Amir Saffari1؛ Saeed Rahimi Harabadi2؛ Saeed Goodarzimehr3؛ Hadi Karimi2 | ||
| 1Associate Professor, Geomorphology, Department of Geomorphology, University of Kharazmi, Iran | ||
| 2PhD Candidate in Geomorphology, Department of Geomorphology, University of Kharazmi, Iran | ||
| 3MSc in RS & GIS, Department of GIS, University of Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Identifying the change trends in forms of land surface is one of the main topics in geomorphic system. In this view, we try to assess the stability level of geo systems, boundary changes, instability and prediction of surface forms and processes response. This paper tries to conduct a comparative analysis on the geomorphic equilibrium paradigms, critical thresholds, environmental and natural hazards and environmental disaster based on system geomorphology view. To that end, each element was first studied separately and then together in terms of concept in between. In the present study, the condition of Urmia Lake system was studied, using statistical analysis and remote sensing techniques such as principal component analysis, false band combination and reviewing the profiles reflect changes in lake water during 1987 (equilibrium of Urmia Lake System qualification), 1998, 2007(critical threshold qualification) and 2011(destruction and death of ecosystem). The results showed that each geo-system, at different stage of environmental change, is affected by human applications. So trends of geo-systems changes can be assessed and managed by identification of equilibrium (stable elements of geo-system), threshold (boundary changes of geo-systems), environmental hazards (incompatibility of geo-system elements) and geo-system disasters. In this approach, geo-systems persistence will be affected by the above mentioned stages and it’s necessary to evaluate each effective index of these steps by various techniques such as remote sensing and field studies. The results of satellite image analysis also show clear changes between years 2011 and 2007 comparing 1987 and 1988. The results of using images methods show the changes trend within these years clearly and can serve as a useful tool to better understanding of occurred changes in these environments. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| critical thresholds, Environmental hazards, geomorphic equilibrium, geomorphic systems, remote sensing | ||
| مراجع | ||
|
]1[. اسمیت، کیت (1382).مخاطرات محیطی، ترجمۀ ابراهیم مقیمی و شاپورگودرزی‌نژاد، تهران: انتشارات سمت. ]2[. اصغری زمانی، اکبر.(1392). ارزیابی تغییرات سطح دریاچۀ ارومیه به‌عنوان چالش عمیق زیست محیطی، فراروی منطقۀ شمال‌غرب ایران، فضای جغرافیایی، سال سیزدهم، شمارۀ 41 :91-77. ]3[. بیاتی خطیبی، مریم.(1386). مفهوم زمان،طیف‌ها و مقیاس‌های آن در‌پژوهش‌های ژئومورفولوژی (بانگاهی تحلیلی بر مفهوم زمان در سیستم‌های طبیعی)، رشد آموزش جغرافیا، دورۀ بیست‌و‌دوم، شمارۀ 2، زمستان 1386: 16-3. ]4[. جهادی طرقی، مهناز. حسین‌زاده، سیدرضا (1390). واکنش سیستم‌های رودخانه‌ای به وقایع سیلابی بزرگ، نمونۀ موردی: رودخانۀ مادرسو، پژوهش‌های فرسایش محیطی، شمارۀ 4 :86-69. ]5[. چورلی، ریچارد جی، شوم، ا استانلی، سودن، دیوید ای (1380). ژئومورفولوژی، جلد اول (دیدگاه‌ها)، ترجمه احمد معتمد و ابراهیم مقیمی، تهران: انتشارات سمت. چاپ دوم. ]6[. حسین‌زاده، سیدرضا (1383). برنامهریزی شهری همگام با مخاطرات طبیعی، جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شمارۀ سوم، پاییز و زمستان 1383. ]7[. حسین‌زاده، محمدمهدی. رحیمی‌هرآبادی، سعید (1392). مفهوم آستانه‌ها در ژئومورفولوژی، سپهر، پاییز 1392، شمارۀ 87: 81-77.. ]8[. رامشت، محمدحسین (1384). نقشه‌های ژئومورفولوژی،تهران: انتشارت سمت. ]9[. رامشت، محمدحسین. توانگر، منوچهر (1381). مفهوم تعادل در دیدگاه‌های ژئومورفولوژی، تحقیقات‌جغرافیایی، شمارۀ 542: 94-79. ]10[. رامشت، محمدحسین (1382).نظریة کیاس در ژئومورفولوژی، جغرافیا و توسعه، بهار و تابستان 1382: 36-13. ]11[. رجایی، عبدالحمید (1373). ژئومورفولوژی کاربردی در برنامهریزی و عمران ناحیه‌ای، تهران: انتشارات قومس. ]12[. رجایی، عبدالحمید (1381). تحلیل برخی‌حوادث مختل‌کنندۀ محیط از دیدگاه جغرافیای‌طبیعی، جغرافیای طبیعی، شمارۀ 1. ]13[. رحیمی‌هرآبادی، سعید. هدائی‌آرانی، مجتبی (1393). آسیب‌شناسی مطالعات ژئوسیستم‌ها و ضرورت آن در پایداری محیط (مورد: ارگ بلند در منطقۀ آران و بیدگل)، مجموعه مقالات همایش علوم جغرافیایی ایران، مؤسسۀ جغرافیای دانشگاه تهران. ]14[. رحیمی هرآبادی، سعید (1390). مخاطرات ژئومورفولوژیک درة سفیدرود و تأثیر آن بر توسعة شهری رودبار،دانشگاه تهران، پایان‌نامة کارشناسی ارشد در رشتة جغرافیای طبیعی گرایش ژئومورفولوژی، به راهنمایی دکتر ابراهیم مقیمی. ]15[. روشن، غلامرضا. محمدنژاد، وحید (1391). پیش‌بینی تغییرات هیدرولوژیک تراز آب دریاچۀ ارومیه با رویکرد به طرح‌های فرضی متفاوت گرمایش‌‌جهانی در دهه‌های آینده، پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، شمارۀ 3، زمستان 1391: 88-69. ]16[. سپهر، عادل (1391). هبوط و عروج اکوسیستمی: پارادایم ارتجاع اکوسیستمی و پارادوکسی به‌نام توسعة پایدار،مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی راهکارهای دستیابی به توسعة پایدار در بخشهای کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست. ]17[. سپهر، عادل (1391). وراثت ژئومورفولوژیک: مخاطرات محیطی و تنوع زمینی، همایش ملی ژئومورفولوژی و زیستگاه انسان، انجمن ایرانی ژئومورفولوژی. ]18[. شریفی، محمد. رامشت، محمدحسین. رفیعیان، مجتبی. قویدل، یوسف (1392). هویت مکان و ادراک آن با رویکرد ژئوسیستمی، جغرافیا و برنامهریزی محیطی، سال24، پیاپی50،شمارۀ2: 22-1. ]19[. صمدزاده، رسول (1390). مخاطرات ناپایداری‌های دامنه‌ای در رویکرد کارآمد خطر و خطرپذیری، رشد آموزش جغرافیا، دورۀ بیست‌و‌ششم، شمارۀ 1، پاییز1390: 59-50. ]20[. صمدزاده، رسول. رنجبر، محسن (1389). مخاطرات ژئومورفولوژیک درۀ فرونشستی ماکو،جغرافیا (انجمن جغرافیای ایران)، دورۀ جدید، سال هشتم، شمارۀ 24، بهار 1389. ]21[. عشقی، ابوالفضل (1383). تحلیل سیستمی به‌عنوان یک الگوی پایه در روش تحقیق ژئومورفولوژی، رشد آموزش جغرافیا، سال نوزدهم: 29-22 . ]22[. علوی‌پناه، سیدکاظم. خدائی، کمال. جعفربیگلو، منصور (1384).مطالعۀ کارایی داده‌های ماهواره‌ای در بررسی کیفیت آب در دو سوی میان‌گذر دریاچة ارومیه،پژوهش‌های جفرافیایی،شمارة 53: 69-57. ]23[. کک، رژه (1378). ژئومورفولوژی(جلد دوم: ژئومورفولوژی اقلیمی)، ترجمۀ فرج‌الله محمودی، تهران:انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم. ]24[. محمدنژاد، وحید (1390). تحلیل مقایسه‌ای تحول مخروط‌افکنه‌های دامنۀ جنوبی البرز شرقی(دامغان تا گرمسار)،دانشگاه تهران، رسالۀ دکتری در رشتۀ جغرافیای طبیعی گرایش ژئومورفولوژی، به راهنمایی دکتر مجتبی یمانی. ]25[. مختاری، داود (1388). واکنش سیستم‌های مخروط‌افکنه‌ای به تغییرات اقلیمی‌کواترنری، مطالعه موردی: سیستم مخروط افکنه‌ای پرسیان در شمال‌کوه‌کیامکی،تحقیقات‌جغرافیایی، شمارۀ 95، زمستان 1388: 194-176. ]26[. مقیمی، ابراهیم (1388).آموزش مهندسی در بستر مخاطره شناسی در قرن 21،مجموعه مقالات کنفرانس آموزش مهندسی در 1404. ]27[. مقیمی، ابراهیم (1393). دانش مخاطرات، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ]28[. مقیمی، ابراهیم. باقری‌سیدشکری، سجاد. صفرراد، طاهر (1391). پهنه‌بندی خطر وقوع زمین لغزش با استفاده از مدل آنتروپی (مطالعه موردی: تاقدیس نسار زاگرس شمال‌غربی)، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شمارۀ 79، بهار1391: 90-77. ]29[. مهسافر، حمید. مکنون، رضا. ثقفیان، بهرام (1389).اثرات تغییر اقلیم بر بیلان آبی دریاچة ارومیه، تحقیقات منابع آب، سال هفتم، شمارۀ 1، زمستان و بهار 1389. [30]. Charlton,R(2008): Fundamentals of Fluvial Geomorphology, Routledge Pub. [31]. Chorley, R, J.Kennedy, B, A. (1971). Physical Geography: A Systems Approach,London: Prentice-hall International. [32]. Church, M. (2002). Geomorphic Thresholds in Riverine Landscapes,Freshwater Biology No, 47, pp, 541–557 [33]. Elverfeldt K, V. (2012),System Theory in Geomorphology,Challenges, Epistemological Consequences and Practical Implications. [34]. Goudie, A.S. (2004). Encyclopedia of Geomorphology (Vol 1, A–I), Routledge Pub, Second Edition. [35]. Gutierrez, M., Sese, M. V. H., (2001). MultipleTalus Flatirons, Variations of ScarpRetreat Rates and the Evolution of Slopes inAlmazan Basin (Semi- Arid Central Spain) .Geomorphology, No38, pp. 19-29. [36]. Hansom, J.D. (2001).Coastal sensitivity to environmental change: a view from the beach, Catena, No, 42. pp. 291–305. [37]. Haslet, S, K. (2011).Coastal Systems, London& Newyorc, Routledge Interdictions’ to Environment Series. [38]. Huggett, R, J. (2007).Fundamentals of Geomorphology, Routledge Pub, Second Edition. [39]. Huggett, R, J. (2009). Physical Geography: The Key Concepts, Routledge pub. [40]. Phillips, J.D. (2006). Evolutionary Geomorphology: Thresholds and Nonlinearity in Landform Response to Environmental Change,Hydrology and Earth System Sciences Discussions, No, 3, pp,365–394 [41]. Schumm S, A. (1979).Geomorphic Thresholds. The Concept and Its Applications. Trans Inst Br Geographer 4(4): pp. 85–515. [42]. Schumm, S.A.(1973).Geomorphic Thresholds and Complex Response of Drainage Systems. In Morisawa, Fluvial Geomorphology. New York: Binghamton, pp. 299–310. [43]. Smith, K. Petley, N. (2009). Environmental Hazards Assessing and Reducing Disaster, Routledge Pub, Fifth Edition. [44]. Starkel, L. (1998). Geomorphic Response to Climatic and Environmental Changes Along a Central Asian Transect During the Holocene, Geomorphology, No. 23, pp. 293–30. [45]. Witherick, M. Ross, S, Small, J (2001). A Modern Dictionary of Geography, Oxford University Press Inc., New York. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,859 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,499 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب