پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,500 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,087,215 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,190,296 |
تحلیل اقلیمی و ردیابی توفان‌های گرد و غبار فراگیر در جنوب و مرکز ایران | ||
| محیط شناسی | ||
| مقاله 11، دوره 40، شماره 4، دی 1393، صفحه 961-972 اصل مقاله (1.49 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jes.2014.53012 | ||
| نویسندگان | ||
| عباسعلی ولی1؛ سجاد خاموشی2؛ سید حجت موسوی* 3؛ فاطمه پناهی1؛ احسان تمسکی4 | ||
| 1استادیار بیابان‌زدایی، گروه علوم مهندسی بیابان، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران | ||
| 2کارشناسی ارشد بیابان‌زدایی، گروه علوم مهندسی بیابان، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، | ||
| 3استادیار ژئومورفولوژی، گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران | ||
| 4کارشناسی ارشد بیابان‌زدایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران | ||
| چکیده | ||
| در سالهای اخیر گستردگی و شدت توفان‌های گرد و غبار در نواحی غرب و جنوب‌غربی ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی خاص خود موجب شده است که این پدیده از عمده‌ترین مخاطرات زیست‌محیطی در این نواحی باشد. پژوهش حاضر به بررسی توفان گرد و غبار در نواحی جنوبی و مرکز ایران در بازۀ زمانی 2002 تا 2009 پرداخته است. برای این مهم، از داده‌های هواشناسی، داده‌های سینوپتیکی جو میانه و بالا، مدل رهگیری جریان باد برای شناسایی مناطق منشأ و ردیابی توفان‌های گرد و غبار در ایستگاه‌های شیراز، فسا و بوشهر استفاده شده است. بررسی داده‌های پایگاه گردشی زمینی نشان میدهد که سال 2008 از نظر کاهش میدان دید و دوام روزهای همراه گرد و غبار، دارای شدیدترین توفان‌های گرد و غبار در بازۀ مطالعاتی بوده است، به طوری که 10 ژوئن 2008 با میدان دید کمتر از 500 متر شدیدترین روزگرد و غباری ایستگاه‌های مطالعاتی است. نتایج رهگیری جریان باد که با استفاده از مدل HYSPLIT در شدیدترین روز گرد و غباری انجام شد، نشان میدهد که این تودۀ گرد و غباری از مناطق شمال‌غرب عراق و شرق سوریه سرچشمه گرفته و با جهت شمال‌غربی- جنوب‌شرقی وارد ایران شده است. نتایج پایگاه گردش جو میانه و بالا نشان میدهد که در 10 ژوئن 2008 با حاکمیت مرکز کم‌فشار قوی در شرق ایران و پرفشار در شمال آفریقا، بادهای غربی ایجاد و سبب ورود گرد و غبار حداکثری به منطقه شده‌‌اند. در مجموع نتایج پژوهش حاضر حاکی از این است که مدل رهگیری جریان باد و بررسی‌های جوی قابلیت مناسبی برای تشخیص و پایش مسیر حرکت توفان‌های گرد و غبار دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحلیل سینوپتیک؛ توفان گرد و غبار؛ ردیابی؛ رهگیری جریان باد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Climatic Analysis and Routing of Comprehensive Dust Storms in the South and Center of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abbas Ali Vali1؛ Sajad Khamooshi2؛ Seyed Hojjat Mousavi3؛ Fatemeh Panahi1؛ Ehsan Tamassoki4 | ||
| 1Associate Professor of De-Desertification, Department of Engineering Desert Sciences, Faculty of Natural Resources and Geo Sciences, University of Kashan, Kashan, I.R. Iran | ||
| 2M.Sc. of De-Desertification, Department of Engineering Desert Sciences, Faculty of Natural Resources and Geo Sciences, University of Kashan, Kashan, I.R. Iran | ||
| 3Assistant Professor of Geomorphology, Department of Geography and Ecotourism, Faculty of Natural Resources and Geo Sciences, University of Kashan, Kashan, I.R | ||
| 4M.Sc. of De-Desertification, University of Hormozgan, Babdar Abbass, I.R. Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction Dust storms, one type of dust event, are in most cases the result of turbulent winds, including convective haboobs, which raise large quantities of dust from desert surfaces and reduce visibility to less than 1 km. This dust reaches concentrations in excess of 6000 mg m3 in severe events. The major dust source regions are areas of arid and hyper-arid, with mean annual rainfalls of less than 100 mm. The temporal and spatial investigation of dust storms shows the interference of various factors in their occurrence and expansion. These factors is divided into two groups; environmental and human parameters. The climatic (such as low rainfalls, high evaporation, intense wind, drought and atmospheric general circulation) and geological (for example lithology such as Quarts, Clay, Silicate and feldspar) factors are natural parameters, and factors such as over grassing and crop production, wastage of vegetation, increasing growth of population, battle and political problems are human parameters. Much of the current interest in dust storms relates to their possible role in the systems and subsystems of Earth. Dust loadings may affect air temperatures through the absorption and scattering of solar radiation, may affect cloud formation, and convectional activity, influence sulphur and carbon dioxide levels in the atmosphere, and influence geo-chemistry cycle, soil evolution and desertification. Dust storms are one of the destructive climatic phenomena which are affected by various climatic elements such as pressure, precipitation, wind, temperature and evaporation. These phenomena impose much damages to human health, industrial and agricultural installation, population centers and communication ways. The recognition of source regions, creation and expansion style of dust storms and their relation with atmospheric circulation patterns are fundamental factors in reduction of their damages. In recent decades, trend of dust storms has increased in Iran, specially west and southwest areas. This factor is raised the necessity of dust study in these areas more than before. Frequency and intensity of dust storms in west and south west parts of Iran has made this phenomenon one of the most principal environmental hazards in these regions. According to the extent of dust storms and their vast effects on health, economy, environment and agriculture and their increasing trend has drew the attention of many researchers. The recent study is composed of data analysis of dust storm by Iran Meteorological Organization Earth Database, synoptic analysis of weather and climate patterns causing and transmitting dust using middle and upper atmosphere data in Shiraz, Fasa and Bushehr stations and tracking wind packages carrying dust particles using HYSPLIT model by forward and backward methods. Methodology In the research, environmental and circulatory databases were used to be analyzed the synoptic systems of Comprehensive Dust Storms in the South and Center of Iran. At first, the number of dust days was determined using climatic data of more than 30 synoptic station in a 9-year period, from 2002 to 2009. Then, their circulation patterns were identified and plotted. Also, the circulation patterns of extreme dust days was identified and plotted in the study area. Though, meteorological data, the middle and upper atmosphere data such as the sea level pressure data, level of 500 hPa geo-potential height, wind direction, vertical velocity, surface temperature and the subtropical wind profiles were received from 100-1000 hPa height from NCEP/NCAR database and were drawn for 0-80 longitude and 10-70 latitude using GRADS software. Then, visibility, wind direction and velocity, relative humidity and precipitation were extracted for each day. WRPLOT VIEW VERSION 5.3 software was used for wind rose drawing by wind storms causing direction and speed. HYSPLIT model was used in order to recognize the origin of dust storms and wind flow routing in Shiraz, Fasa and Bushehr stations. Results and Discussion In recent decades, the global effectiveness of dust storms has become increasingly apparent, so that, major advances have occurred in sources, transport paths and their many impacts both on humans and the environment, their frequency at different time scales. Earth database investigations shows that the year 2008 has one of the most extreme dust storms in terms of visibility reduce and durability of dust storm days in the study period that 2008 June 10 is the most extreme dust storm day with visibility of less than 500 meter in the stations. The mentioned dust storm as one of the most intense dust storms of the recent years can help having a good recognition of atmosphere patterns causing this phenomenon and routing winds transmitting aerosols. The results of the middle and upper atmospheric circulation base shows that west winds occurred in 2008 June 10 with a low pressure center in the East of Iran and high pressure in the North of Africa (Figures 1 & 2). The condition is caused the entrance of dust to the study region. Fig. 1- map of 500 hPa at 10/6/2008 Fig. 2- map of sea level pressure at 10/6/2008 The isothermal map of sea surface represents the ascendancy of 50 degrees curve on the center of Iran and isothermal map of 42.5 degrees on the East Saudi Arabia. Besides, the curves of 40 degrees have dominated on Iraq and Syria which causes temperature increase and drought air in the region. Omega map of sea surface at 2008 June 10 indicates the -0.1 conture in Central regions of Iran which shows the downward air flow in the area. Also, the central core of the upward flow, with 0.2 contour are dominate in the North of Saudi Arabia, Iraq and Syria, which illustrate an air mass with ascending movement in these areas. Patterns related to humidity represent relative humidity of 10% in Iran. Also, specific humidity is very low and is equal to 0.004 which represent minimum rates of humidity and very high drought causing or increasing dust storms in the studied day. The results of wind flow routing by HYSPLIT model showed that the origin of dust storm mass had been North West of Iraq and east of Syria which had entered Iran with a north west-south east direction (figures 3 & 4). Fig. 3- map of backward trajectories ending at 10/6/2008 Fig. 4- map of forward trajectories starting at 10/6/2008 Conclusion The study of circulation patterns transferring dust storms in the South and Center of Iran have abundant importance. For example, the west region of Iran isn’t a source of dust because of natural characteristics such as mountainous areas, high rainfalls and dense vegetation. But, dust storms of this region are non-local. This region is the transport route of climatic systems into Iran, and accepts the most effectiveness from these systems. According to source regions of Iran dust storms which are hyper-arid lands of Iraq, Saudi Arabia, Syria and North Africa, this study is a connective step between large scale circulation patterns and temporal and spatial activities of dust storms in the South and Center of Iran. According to the results of this study which has examined the relationship between large scale synoptic patterns and variety of space-time dust storm activities in Iran using synoptic maps of sea level pressure circulation patterns, 500 hPa geo-potential height, wind direction data, vertical velocity, surface temperature with geo data of dust storms in the studied stations and wind flow routing model, it can be concluded that dynamic models can be presented by consensus of various specialists for this destructive environmental phenomenon. Although, using the capability of satellite imagery and dust storm investigating using them can be of great importance for future studies. In general, the results of this research shows that wind flow routing model and atmosphere studies have the suitable capability for recognition and monitoring of dust storm path. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| synoptic analysis, Routing, Dust Storm, Wind Flow Routing | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، ح. 1387. ژئومورفولوژی کاربردی، بیابان- فرسایش بادی، جلد 2، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
اختصاصی، م. ر.، احمدی، ح.، خلیلی، ع.، صارمی‌نائینی، م. ع.، رجبی، م. ر. 1385. کاربرد گل‌‌غبار، گل‌‌طوفان و گل‌‌ماسه در تحلیل فرسایش بادی و تعیین جهت حرکت ماسه‌های روان (مطالعۀ موردی، حوزۀ دشت یزد- اردکان)، نشریۀ دانشکدۀ منابع طبیعی، جلد 59، شمارۀ 3، صص 533- 541.
آذر نیوند، ح.، ملکیان، آ. 1388. بوم‌شناسی مناطق بیابانی، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
امیدوار، ک.، نکونام، ز. 1390. کاربرد گل‌‌باد و گل‌‌غبار در تحلیل پدیدۀ گرد و خاک و تعیین رژیم فصلی بادهای همراه با این پدیده (مطالعۀ موردی: شهر سبزوار)، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شمارۀ 76، صص 85- 104.
ایرانمنش، ف.، عرب‌خدری، م.، اکرم، م. 1384. بررسی مناطق برداشت ذرات گرد و غبار و ویژگی‌‌های انتشار آن‌ها در طوفانهای منطقۀ سیستان با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره‌ای، مجلۀ پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، شمارۀ 67، صص 25- 33.
ترابی‌میرزایی، ف.، حیدری، م.، تجملیان، م. 1389. طوفانهای گرد و غبار به عنوان یکی از عوامل کشندۀ قرمز در محیط‌زیست دریا، دومین همایش فرسایش بادی و طوفانهای گرد و غبار، 27 و 28 بهمن‌ماه، دانشگاه یزد.
جعفری، م.، طویلی، ع. 1389. احیای مناطق خشک و بیابانی، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
حیدری، م. ط. 1386. غبار و الگوی جوی مولد آن در غرب کشور، نشریۀ هواشناسی کرمانشاه، تابستان 1386، ص 12.
خسروی، م. 1389. بررسی توزیع عمودی گرد و غبار ناشی از طوفان در خاورمیانه با استفاده از مدل NAAPS (مورد: سیستان ایران)، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام (ICIWG2010).
خسروی، م. 1387. تحلیل فضایی آلایندگی طوفانهای گرد و غباری ناشی از بادهای 120 روزۀ سیستان با استفاده از داده‌های سنجش از دور (دورۀ 2001- 2008). مجموعۀ مقالات همایش ملی بهداشت محیط، آبان 1387.
خوشحال‌دستجردی، ج.، موسوی، س. ح.، کاشکی، ع. 1391. تحلیل همدید طوفانهای گرد و غبار ایلام (1987- 2005)، فصلنامۀ جغرافیا و برنامهریزی محیطی، سال 23، شمارۀ 46، صص 15- 34.
دهدارزاده، م.، صلاحی، ب. 1389. بررسی آماری و تحلیلی بر الگوهای همدید مولد گرد و خاک در استان فارس در سالهای 1993- 2002، مجموعۀ مقالات دومین همایش ملی فرسایش بادی و طوفانهای گرد و غبار، 27 و 28 بهمن‌ماه، دانشگاه یزد.
ذوالفقاری، ح.، عابدزاده، ح. 1384. تحلیل سینوپتیک سیستم‌‌‌های گرد و غبار در غرب ایران، مجلۀ جغرافیا و توسعه، شمارۀ 6، صص 173 تا 187.
ذوالفقاری، م.، هاشمی، م. ن. 1389. بررسی سینوپتیکی و دینامیکی پدیدۀ گرد و غبار مورخۀ چهاردهم تا هفدهم تیرماه 1388 کشور، مجموعۀ مقالات دومین همایش ملی فرسایش بادی و طوفانهای گرد و غبار، 27 و 28 بهمن‌ماه، دانشگاه یزد، ص 24.
رئیس‌‌پور، ک. 1387. تحلیل آماری و همدید پدیدۀ گرد و غبار در استان خوزستان، پایان‌‌نامۀ کارشناسی ارشد، استاد راهنما: تقی طاوسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکدۀ جغرافیا و برنامهریزی محیطی، گروه اقلیم‌‌شناسی.
رسولی، ع. ا.، ساری‌صراف، ب.، محمدی، غ. ج. 1389. تحلیل روند اقلیمی گرد و غبار در غرب کشور در 55 سال اخیر با استفاده از روش‌‌های آماری ناپارامتری، فصلنامۀ جغرافیایی طبیعی، سال سوم، شمارۀ 9، صص 15- 28.
ریوندی، ا.، میررکنی، م.، پورپنجاه، م.، معماریان، م.، محمدی‌ها، ا. 1389. بررسی و تحلیل سینوپتیکی تشکیل و انتشار طوفانهای گرد و خاک ورودی از غرب ایران با استفاده از پارامترها و نقشه‌های هواشناسی، مجموعۀ مقالات دومین همایش ملی فرسایش بادی و طوفانهای گرد و غبار، 27 و 28 بهمن‌ماه، دانشگاه یزد.
طاووسی، ت.، خسروی، م.، رئیس‌‌پور، ک. 1389. تحلیل همدیدی سامانه‌‌های گرد و غباری در استان خوزستان، فصلنامۀ جغرافیا و توسعه، شمارۀ 20، صص 97- 118.
عطایی، ه.، احمدی، ف. 1389. بررسی گرد و غبار به عنوان یکی از معضلات زیست‌محیطی جهان اسلام (مطالعۀ موردی: استان خوزستان)، چهارمین کنگره بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام.
فرج‌زاده اصل، م.، علیزاده، خ. 1390. تحلیل زمانی و مکانی طوفانهای گرد و خاک در ایران، مجلۀ مدرس علوم انسانی- برنامهریزی و آمایش فضا، دورۀ 15، شمارۀ 1، صص 65- 84.
لشکری، ح.، کیخسروی، ق. 1387. تحلیل آماری سینوپتیکی طوفانهای گرد و غبار استان خراسان رضوی در فاصلۀ زمانی (1993- 2005)، پژوهشهای جغرافیایی طبیعی، شمارۀ 65، صص 17- 33.
مهرشاهی، د.، نکونام، ز. 1388. بررسی آماری پدیدۀ گرد و غبار و تحلیل الگوی وزش بادهای غبارزا در شهرستان سبزوار، مجلۀ جغرافیا، سال هفتم، شمارۀ 22، صص 83- 104.
میهن‌پرست، م.، رنجبر سادت‌آبادی، ع.، مشکوتی، ا. ح. 1388. مطالعۀ نقش گرادیان فشار و ناوه 859 هکتوپاسکالی در ایجاد و انتقال پدیدۀ گرد و غبار تابستانی نیمۀ غربی کشور، دوازدهمین کنفرانس دینامیک شاره‌‌ها.
نوحه‌گر، ا.، خورانی، ا.، تمسکی، ا. 1391. تحلیل آماری وقوع طوفانهای گرد و غبار در ایستگاه هواشناسی سر پل ذهاب، مجموعۀ مقالات اولین همایش ملی بیابان (علوم، فنون و توسعۀ پایدار). Al Sarraf, H. 2010. Relationship between the land/sea breeze circulations and the air pollution dispersion over the coastal area of Kuwait. The Thesis Submitted to the Faculty of the Graduate School of the Creighton University, For the Degree of Master of Science in the Department of Atmospheric Sciences.
Barkan, J., Alpert, P., Kutiel, H., Kishcha, P. 2005. Synoptic of dust transportation days from Africa toward Italy and central Europe, Journal of Geophysical Research, Vol. 110, Pp. 1-14.
Barry, R.G., Perry, A.H. 1973. Synoptic Climatology Methods and Applications. Methuen & Co Ltd: London.
Draxler, R.R., Hess, G.D. 1998. An overview of the HYSPLIT_4 modelling system for trajectories, dispersion, and deposition. Australian Meteorological Magazine: 47, Pp. 295-308.
Draxler, R.R., Rolph, G.D. 2003. HYSPLIT (HYbrid Single-Particle Lagrangian Integrated Trajectory) Model Access via the NOAA ARLREADY Website. NOAA Air Resour. Lab., Silver Spring, Md. Available at: http://www.arl.noaa.gov/ready/hysplit4.html.
Hamish, M., Andrew, C. 2008. Identification of dust transport pathways from Lake Eyre, Australia using Hysplit, Atmospheric Environment, Volume 42, Issue 29, Pp. 6915-6925.
Schlesinger, P., Mamane, Y., Grishkan, I. 2006. Transport of microorganisms to Israel during Saharan dust events, Aerobiologia: 22(4), Pp. 259-273.
Wang, Y., Stein, A., Draxler, R., Rosa, D., and Zhang, X. 2011. Global sand and dust storms in: Observation and HYSPLIT model verification, Atmospheric Environment: 45, Pp. 6368-6381. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,594 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,112 |
||