پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,984,862 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,656,798 |
حاکمیت سیاسی در مکتب اعتزال با تأکید بر اندیشۀ قاضی عبدالجبار | ||
| مجله ادیان و عرفان | ||
| مقاله 4، دوره 47، شماره 1، فروردین 1393، صفحه 49-70 اصل مقاله (587.3 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2014.53316 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدتقی شاکر* 1؛ عبدالهادی اعتصامی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری کلام امامیه دانشگاه قرآن و حدیث. پژوهشگر | ||
| 2دکتری شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب. | ||
| چکیده | ||
| در این مقاله، بازیابی مؤلفههای اساسی حاکمیت سیاسی از نگاه مکتب اعتزال با محوریت دیدگاه قاضی عبدالجبار بررسی میشود. برایناساس سعی شده با رویکرد توصیفی ‑ تحلیلی از دادههای مطالعاتی به روش کتابخانهای، ریشههای اندیشۀ حاکمیت سیاسی از نگاه مکتب اعتزال با وجود تفاوت و قرائتهای شکل‌گرفته در این مکتب از حکومت و جایگاه حاکم را ارائه دهد. افزون بر این، بهمسئلۀ ویژگیهای لازم در حاکم و مبانی آن و همچنین موضوع عصمت در اندیشۀ اعتزال پرداخته است. طرح تفکیک امامت فراتر و فروتر و گرایش معتزلۀ بغداد به لزوم امامت فراتر، یکی از جهشهای تفکر در اندیشۀ اعتزال در میان اهل سنت بهشمار میآید. در انگاره اعتزال راه دستیابی به امام از شیوۀ انتخاب، الگو میپذیرد و از آنرو که احتمال خطا در رفتار حاکم جامعه مطرح است، شرایطی برای چگونگی امربهمعروف و نهیازمنکر بهتناسب مراتب آن، در منظومۀ فکری معتزلیان تبیین شده است. نتایج بازشناسی انگارههای معتزلیان در تبیین مؤلفهها و ویژگیهای حاکمیت در تحلیل نقادانۀ میزان پایبندی این جریان به شعار عقلانیت در سنجش مسائل حوزۀ امامت نقشنمایی میکند. اهمیت این امر با توجه به اندیشۀ غالب این تفکر در قرنهای نخست تاریخ اندیشۀ اسلامی و نوع واکنشها به روش و رویکرد اعتزال آشکار میباشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اعتزال؛ امامت؛ انتخاب؛ عزل و کلام سیاسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Political Sovereignty in the School of Separationism (Itizal) Emphasizing the thought of Qazi Abd al-Jabbar | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammadtaghi Shaker1؛ Abdolhadi E’tesami2 | ||
| 1PhD Student in Imamite Theology, University of Quran and Hadith. | ||
| 2PhD in Shiite Studies, University of Religions and Denominations. | ||
| چکیده [English] | ||
| The present paper tries to review the basic components of political sovereignty from the viewpoint of the school of Separationism based on Qazi Abd al-Jabbar's point of view. Therefore, it's been tried, using an analytic-descriptive approach to the data collected by library method, to look at the roots of the thought of political sovereignty and to present the view of the school of Separationism, in spite of the different interpretations in this school, to government and the position of the ruler. Besides, the issue of the necessary features of the ruler and its principles and also the issue of inerrancy in the thought of Separationism are dealt with. The plan of separating higher and lower Imamate and the inclination of Mutazilites of Baghdad to the necessity of higher Imamate is one of the leaps of thought in the schools in Separationism among Sunnis. In the idea of Separationism, the way to access Imam takes sample from the method of selection, and since there is the possibility of error in the behavior of the ruler of the society, some conditions for enjoining the good and forbidding the evil in proportion to its levels are explained in intellectual system of Mutazilites. The results of recognizing the ideas of Mutazilites play a role in explaining the components and features of sovereignty in the critical analysis of the degree of loyalty of this movement to the slogan of rationality and the importance of this issue is clear regarding the idea of the dominance of this thought in the early centuries of the history of the Islamic thought and the different kinds of reactions to the method and approach of Separationism. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Separationism, Immamate, selection, separation, political theology | ||
| مراجع | ||
|
[1]. ابن أبىالحدید، فخرالدین ابوحامد عبدالحمید (1383). شرح نهجالبلاغة. قم، مکتبة آیةالله المرعشی. [2]. ابن خلکان، احمدبن شهابالدین محمد (؟). وفیات الأعیان وأنباء أبناء الزمان. تحقیق إحسان عباس. لبنان، دارالثقافة. [3]. ابنعبدربه، احمدبن محمد (؟). العقدالفرید. محقق قمیحه مفید محمد. لبنان، دارالکتب العلمیه. [4]. ابنمرتضى، احمدبن یحیی (؟). طبقاتالمعتزلة. لبنان، دارالمکتبة الحیاة. [5]. اشعری، ابوالحسن (1929). مقالات الاسلامیین. تحقیق ه.ریتر. استانبول، مطبعه الدوله. [6]. ایمانی، علیرضا (1389). فرقههای اسلامی و مسئلۀ امامت. قم، دانشگاه ادیان و مذاهب. [7]. ایجى، میرسید شریف (1325). شرحالمواقف. قم، افست. [8]. بهروزلک غلامرضا (1382). «چیستی کلام سیاسی». قبسات، تهران، ش 28، ص 79-104. [9]. بیاضى، علیبن محمدبن یونس (1384). الصراط المستقیم الى مستحقی التقدیم. تهران، المکتبة المرتضویة. [10]. تفتازانى، سعدالدین (1409). شرحالمقاصد. قم، افست. [11]. تفتازانی، سعدالدین (1407). شرح العقائدالنسفیة. قاهره، مکتبة الکلیات الازهریة. [12]. جعفریان، رسول (1372). مناسبات فرهنگی معتزله و شیعه. تهران، سازمان تبلیغات با مرکز چاپ و نشر. [13]. حلبی، علىاصغر (1376). تاریخ علم کلام در ایران و جهان. تهران، انتشارات اساطیر. [14]. خیاط معتزلی، ابیالحسین (1413). الانتصار. بیروت، دارالعربیه للکتب. [15]. دارمى، ابوسعید (1416). الرد علیالجهمیة. کویت، دار ابنالاثیر. [16]. شاکر محمدتقی و قیوم زاده محمود (1391). «علم امام به قرآن و چگونگی آن». آموزههای قرآنی، مشهد مقدس. ش16، ص151-168. [17]. شریف مرتضی، ابوالقاسم علیبن حسین (1405). رسائلالشریف المرتضی. دارالقرآن الکریم. [18]. شهرستانى، محمدبن عبدالکریم (1364). الملل و النحل. قم، الشریف الرضی. [19]. شهیدی سعیدهسادات (1383). «عوامل پیدایش فرقۀ کلامی معتزله». حکمت سینوی، تهران، ش 26 و 27، ص138-159. [20]. شیخ طوسی، محمدبن حسن (1430). الاقتصاد فیما یجب علی العباد. قم، نگارش. [21]. شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان (1372). اوائلالمقالات. تهران، موسسه مطالعات اسلامی. [22]. شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان (1413). الفصول المختارة. قم، الموتمر العالمی للشیخ المفید. [23]. صابری، حسین (1391). تاریخ فرق اسلامی. تهران، سمت. [24]. عطایی محمدرضا (1413). «عوامل سیاسی سقوط معتزله ». کنگره شیخ مفید، قم. ش 38 ص 19-26. [25]. علامه حلی، حسنبن یوسفبن مطهر (1427). کشفالمراد. قم، موسسه نشر اسلامی. [26]. فضایی یوسف (1353-1355). «تحقیق در فلسفۀ کلامی معتزله». گوهر، تهران. ش20 ، ص 749-753؛ ش 22و23، ص 1099-1102؛ ش26، ص 154-157؛ ش27، ص 240-242؛ ش 34، ص 870-872؛ ش35و36، ص 981-992؛ ش 39، ص 262-264. [27]. قاضی عبدالجبار، احمدبن الخلیلبن عبدالله (1422). شرح الاصولالخمسة. بیروت، دار احیاء التراثالعربی. [28]. قاضی عبدالجبار، احمدبن الخلیلبن عبدالله (1965-1962). المغنی فی ابواب التوحید و العدل. قاهره، الدار المصریة. [29]. گلبرگ، إتان (1371). کتابخانه ابنطاووس. تحقیق و ترجمة سیدعلی قرائی و رسول جعفریان. قم، کتابخانۀ عمومی آیةاللهالعظمى مرعشی نجفی. [30]. ملطى، ابنعبدالرحمن (1413). التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع. قاهره، مکتبة مدبولی. [31]. ناشی اکبر، عبداللهبن محمد (1386). مسائلالامامة. قم، مرکز مطالعات ادیان و مذاهب. [32]. نجاشی، احمدبن على (1365). رجالالنجاشی. قم، مؤسسة النشرالاسلامی. [33]. یزدی مطلق، محمود (1387). امامتپژوهی. مشهد مقدس، آستان قدس رضوی. [34]. یوسفیان حسن و شریفی احمدحسین (1380). «خردگرایی دینی؛ نگاهی نو به دیدگاه معتزله». معرفت، قم، ش51، ص38-44. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6,533 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,428 |
||