پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,479 |
| تعداد مقالات | 70,032 |
| تعداد مشاهده مقاله | 122,991,147 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,220,773 |
استنباط احکام فقهی از قصص قرآن از منظر اهل تسنن | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| مقاله 4، دوره 47، شماره 2، دی 1393، صفحه 245-275 اصل مقاله (339.42 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2014.53404 | ||
| نویسنده | ||
| جمال الدین علی خواجه پساوه ئی* | ||
| دکتری فقه دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| قرآن کریم به‌عنوان نخستین و مهم‌ترین منبع احکام شرعی، پاسخگوی تمام نیازهای بشر در تمام زمینه‌هاست؛ از این‌رو، اکثر احکام فقهی این معجزۀ الهی بدون تفصیل است و همواره در قالب امر و نهی نیست؛ بلکه گاهی در لابه‌لای دیگر معارف قرآن، مانند مباحث اعتقادی، اخلاقی و امثال و قصص قرار می‌گیرند. قصص، یکی از موارد و مضامین سراسری، تکرارشونده و تأثیرگذار قرآن کریم محسوب می‌شوند و افزون بر اینکه دربردارندۀ نکته‌ها و عبرت‌های فراوانی هستند؛ در بسیاری از موارد در نقل و لابه‌لای آنها احکامی بیان شده است و شاید میدان استنباط و تفقّه باشند. به‌کارگیری قصص قرآن در راستای استنباط احکام، دستاوردهای فراوانی در مسائل مختلف از جمله در زمینۀ معاملات و امور اجرایی و قضایی دارد؛ چنانکه این امر در آثار علمای مذاهب مشهود است و آنان احکام زیادی از آیات قصص استخراج کرده‌اند؛ از جمله: مشروعیت قرعه و جعاله و ضمانت و وکالت و اجاره، اطلاق اسم فرزند بر دخترزاده و حرمت غنا و موسیقی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| احکام؛ استنباط؛ فقه؛ قرآن؛ قصص؛ قصه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Inference of Jurisprudential Rules out Of Quranic Stories from Sunni viewpoint | ||
| نویسندگان [English] | ||
| jamal-al-din alikhaje | ||
| PhD graduate of the University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Quran as the first and most important source of religious orders, meet all human needs in all areas; hence, the most jurisprudence rules of this miracle of God is without detail and not always in command and prohibition; but sometimes located in amidst other Quran topics such as religious and moral issues, proverbs and stories. Stories, one of the most influential and repetitive of the Quran topics, in addition to being have lots of advice and lessons; in many cases, from their intents and purposes are obtained contents that can be field of inference and fiqh. Using Quran stories to deduce the laws, gains a lot of different issues in areas such as trade and administrative and judicial; as religious Jurists have been extracted many rules in the various issues from stories verses; such as: legitimate of lot and reward and guarantee and delegation and rent, predicate name of child to grandchildren from daughter, and unlawfully of music and singing. Keywords: Rules, Inference, Jurisprudence, Holy Quran, Stories, Story. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| rules, Inference, jurisprudence, Holy Quran, stories, story | ||
| مراجع | ||
|
[1]. آلوسی بغدادی، شهاب الدین (1405 ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، چاپ چهارم، جلد 1 و 7 و 15، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [2]. آمدی، علی بن محمد (1984م). الإحکام فی أصول الأحکام، تحقیق: سید الجمیلی، جلد 3، دارالکتاب العربی. [3]. الأرموی‌الهندی، محمدبن عبدالرحیم (1416ق)، نهایةالوصول فی درایةالأصول، جلد 5، مکه، المکتبة‌التجاریة. [4]. ابن‌تیمیه، احمد بن عبدالحلیم (1413ق). شرح‌العمدة فی الفقه، تحقیق: سعود صالح العطیشان، جلد 1، ریاض، مکتبةالعبیکان. [5]. ابن‌حجر، احمد بن علی (؟). فتح الباری بشرح صحیح البخاری، چاپ سوم، جلد 6 و 8 و 12، بیروت، دار المعرفه. [6]. ابن‌حزم، علی‌بن احمد (1983م). الإحکام فی أصول الأحکام، جلد 1، بیروت، دارالآفاق الحدیثة. [7]. ابن‌الجوزی، عبدالرحمن‌بن علی (1404ق). زاد المسیر فی علم التفسیر، جلد 3 و 5، المکتب الإسلامی. [8]. ابن‌قدامه، عبدالله‌بن احمد (1405ق). المغنی فی فقه الإمام أحمد‌بن حنبل الشیبانی، جلد 1 و 7 و 11، بیروت، دارالفکر. [9]. ابن‌العربی، ابوبکر محمدبن عبدالله (1392ق). أحکام‌القرآن، تحقیق: علی محمد البجاوی، جلد 1 و 3 و 4، بیروت، دارالفکر. [10]. ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن عمر (١٤١٢ق). تفسیر القرآن العظیم، تقدیم: یوسف عبدالرحمن المرعشلی، جلد 2 و 3 و 4. [11]. ---------- (؟). قصص‌الأنبیاء، تحقیق: عبدالقادر أحمد عطا، جلد 1 و 2، ط- عیسی الحلبی. [12]. ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1988م). لسان العرب، جلد 7، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [13]. ابن‌نجّار، محمدبن احمد (؟). شرح‌الکوکب‌المنیر، تحقیق: محمد الزحیلی- نزیسه حماد، جلد 3، مکتبةالعبیکان. [14].ابن‌نجیم، زین‌الدین‌بن ابراهیم (؟). البحرالرائق شرح کنزالدقائق، چاپ دوم، جلد 1، بیروت، دارالمعرفة. [15]. أبوزهره، محمد (؟). أصول‌الفقه، دارالفکر العربی. [16]. ابویعلی، محمدبن حسین (1414ق). العدة فی اصول‌الفقه، چاپ سوم، جلد 1، بی‌جا. [17]. التلمسانی، ابوعبدالله بن احمد (؟). مفتاح‌الوصول فی علم‌الأصول، الکلیات الأزهریة. [18]. أطف‍ی‍ش، محمدبن یوسف (؟). شرح‌النیل و شفاءالعلیل، بی‌جا. [19]. ایازی، محمد علی: فقه‌پژوهی قرآنی: درآمدی بر مبانی نظری آیات‌الاحکام (1380ش)، قم، بوستان کتاب قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. [20]. بحرانی، یوسف (1405ق). الحدائق‌الناضرة، جلد 21، قم، موسسة النشر‌الاسلامی، جماعة المدرسین. [21]. جر، خلیل (؟). فرهنگ لاروس، ترجمه: سید حمید طبیبیان، جلد 2، تهران، امیرکبیر. [22]. جصاص، احمدبن علی(؟). احکام‌القرآن، جلد 1 و 3، دارالمصحف. [23]. جمعی از نویسندگان (؟). تفسیر نمونه، زیر نظر: ناصر مکارم شیرازی، چاپ هجدهم، جلد 2 و 12 و 24، دارالکتب الإسلامیة. [24]. حر عاملی، محمدبن حسن (؟). وسائل‌الشیعة، جلد 13، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی. [25]. حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله (؟). المستدرک علی الصحیحین، إشراف: یوسف عبدالرحمن المرعشلی، جلد 2، بیروت، دارالمعرفة. [26]. حسینی‌مراغی، عبدالفتاح‌بن‌علی (1417ق). العناوین، جلد 1، مؤسسۀ نشر اسلامی. [27]. حلی، حسن‌بن یوسف (1414ق). تذکرةالفقهاء، جلد 6، قم، مؤسسۀ آل‌البیت لاإحیاء التراث. [28]. ---------- (1411 ق). الرسالةالفخریة فی معرفةالنیة، تحقیق: صفاءالدین بصری، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ آستان قدس رضوی. [29]. حمزه، أسامه محمد عبدالعظیم (1429ق). القصص القرآنی و اثره فی استنباط الأحکام، چاپ دوم، بی‌جا. [30]. الخطیب، عبدالکریم (1395ق). القصص القرآنی فی منطوقه و مفهومه، چاپ دوم، بیروت، دارالمعرفة للطباعة و النشر. [31]. خطیب شربینی، محمدبن احمد (1415ق). الإقناع فی حل الفاظ أبی‌شجاع، تحقیق: مکتب البحوث و الدراسات، جلد 1، بیروت، دارالفکر. [32]. رازی، محمدبن عمر (1408ق). المحصول فی علم أصول الفقه، جلد 1، بیروت. [33]. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد (1404ق). المفردات فی غریب القرآن، چاپ دوم. [34]. راوندی، سعیدبن هبة‌الله (1405ق). فقه‌القرآن، تحقیق: احمد الحسینی، چاپ دوم، جلد 1، قم، چاپخانه ولایت. [35]. رشید رضا، محمد (1367ق). تفسیر القرآن الحکم الشهیر بتفسیر المنار، چاپ سوم، جلد 3، مصر، دار‌المنار. [36]. رضا، احمد (1960م). معجم متن‌اللغة، جلد 4، بیروت، دار‌مکتبة‌الحیاة. [37]. زبیدی، محمدبن محمد (1399ق). تاج‌العروس، جلد 18، کویت. [38]. الزحیلی، وهبة (1405ق). الفقه الإسلامی و أدلته، چاپ دوم، جلد 4، دارالفکر. [39]. زرکشی، محمدبن عبدالله (؟). البرهان فی علوم القرآن، جلد 2، بیروت. [40]. الزمخشری، محمودبن عمر(؟). أساس‌البلاغة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی. [41]. ---------- (؟). الکشاف عن حقائق التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، جلد 1، چاپخانۀ المکتبة التجاریة الکبری. [42]. زیدان، عبدالکریم (1430ق). الوجیز فی اصول الفقه، چاپ هشتم، تهران، نشر احسان. [43]. سبکی، علی بن عبدالکافی و سبکی، عبدالوهاب‌بن علی (144 ق). الإبهاج فی شرح المنهاج، جلد 1، بیروت، دار الکتب العلمیة. [44]. سرخسی، ابوبکر محمدبن أحمد (1372ق).اصول‌السرخسی، جلد 2، دارالکتاب العربی. [45]. ---------- (؟). المبسوط، جلد 3، بیروت، دارالمعرفة. [46]. سمرقندی، محمدبن احمد (1407ق). میزان‌الاصول فی نتائج‌العقول، تحقیق: عبدالملک عبدالرحمن السعدی، جلد 2، بغداد، وزارت الاوقاف و الشئون الدینیة. [47]. سیوری، مقدادبن عبدالله (1373ش). کنز‌العرفان فی الفقه‌القرآن، تحقیق و تصحیح: محمد باقر بهبودی، جلد 2، تهران، انتشارات مرتضوی. [48]. سیوطی، جلال الدین (1407ق). الإتقان فی علوم‌القرآن، جلد 2، بیروت، دار الکتب العلمیة. [49]. شُبّر، عبداللّه (1407ق). الجوهر‌الثمین فى تفسیر الکتاب‌المبین، جلد 5، کویت، مکتبة الالفین. [50]. شافعی، محمدبن ادریس (1410ق). أحکام‌القرآن، قاهره، دارالاحیاء العلوم. [51]. الشرتونی، سعید (؟). أقرب‌الموارد، مکتبة آیة الله مرعشی النجفی، جلد 2، قم. [52]. شریف لاهیجى، محمدبن على (1373ش). تفسیر شریف لاهیجى، میرجلال‌الدین حسینى ارموى (محدث)، جلد 3، تهران، دفتر نشر داد. [53]. شوکانی، محمدبن علی (1421ق). ارشاد‌الفحولالی تحقیق الحق من علم‌الاصول، ریاض، دارالفضیله. [54]. شیرازی، ابراهیم‌بن علی (1358ق).اللّمع فی اصول‌الفقه، مصر، مطبعه البابی الحلبی. [55]. صالح، محمد ادیب (1407ق). تفسیر‌النصوص فی الفقه‌الاسلامی، چاپ سوم، جلد 1، بیروت، المکتب الاسلامی. [56]. صفی‌پور، عبدالرحیم بن عبدالکریم (؟). منتهی‌الإرب فی لغةالعرب، جلد 2، تهران، مؤسسۀ محمد حسین. [57]. صنعانی، احمدبن یحیی (؟). البحرالزخارالجامع لمذاهب علماءالأمصار، جلد 3، مکتبةالیمن. [58]. طباطبائی، محمد حسین (؟). المیزان فی تفسیر‌القرآن، جلد 3 و 19، قم، منشورات جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة. [59]. طبرسی، فضل‌بن حسن (1415 ق). مجمع‌البیان فی التفسیرالقرآن، جلد 2، بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات. [60]. ---------- (1410ق). المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف، جلد 2، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه. [61]. طوسی، محمدبن حسن (؟). التبیان فی تفسیر القرآن، جلد 6، نجف، المطبعة العلمیة. [62]. ---------- (1387ق). المبسوط فی فقه الامامیه، تصحیح و تعلیق: محمد باقر بهبودی، جلد 5، المکتبة المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه. [63]. غزالی، محمد بن محمد (١٤١٧ق). المستصفی من علم الاصول، تصحیح: محمد عبدالسلام عبد الشافی، جلد 1، بیروت، دارالکتب العلمیة. [64]. فاضل جواد، جوادبن سعید (1365ش). مسالک‌الأفهام إلی آیات‌الأحکام، تحقیق: محمد باقر شریف‌زاده، جلد 3، تهران، انتشارات مرتضوی. [65]. فخر رازی، محمدبن عمر (؟). التفسیرالکبیر، جلد 8، بی‌جا. [66]. فیض کاشانى، محمد محسن (1415ق). الصافى فی تفسیر‌القرآن، حسین اعلمى، چاپ دوم، جلد 4، تهران، انتشارات الصدر. [67]. القدوری، ابوالحسین (1429ق). مختصر القدوری، کراچی، مکتبة البشری. [68]. قرافی، احمدبن ادریس (1994م). الذخیرة، تحقیق: محمد الحجی، جلد 1 و 9، بیروت، دارالغرب. [69]. قرشی، علی اکبر (1352ش). قاموس قرآن، جلد 6، تهران، دارالکتب الإسلامیة. [70]. قرطبی، محمدبن أحمد (1405ق). الجامع لأحکام القرآن، جلد 2 و 4 و 7 و 9 و 10 و 11 و 14 15 و 20، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی. [71]. کیاهراسی، عمادالدّین‌بن محمد الطبری (1405ق). احکام القرآن، جلد 1 و 4 و 7 و 11 و 13 و 15 و 21 و 23 و 30، بیروت، دارالکتب العلمیة. [72]. گنابادى، سلطان محمد (1408ق). تفسیر بیان السعادة فى مقامات العبادة، چاپ دوم، جلد 3، بیروت، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات. [73]. ماوردی، علی‌بن محمد (1414ق). الحاوى‌الکبیر فی فقه مذهب الإمام الشافعی و هو شرح مختصر المزنی، تحقیق و تعلیق: علی محمد معوّض و عادل احمد عبدالموجود، جلد 7، بیروت، دارالکتب العلمیة. [74]. المحامی، کامل‌حسن (1970م). القرآن و القصة الحدیثة، بیروت، دارالبحوث العلمیة. [75]. محمدی، ابوالحسن (1384ش). مبانی استنباط حقوق اسلامی (اصول فقه)، چاپ بیستم، تهران، مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. [76]. مظفر، محمد رضا (1352ش). اصول‌الفقه، جلد 3، تهران، انتشارات معارف اسلامیه. [77]. مغربی، محمدبن عبدالرحمن (1398ق). مواهب‌الجلیل لشرح مختصر خلیل، چاپ دوم، جلد 2، بیروت، دارالفکر. [78]. مقدس اردبیلی، احمدبن محمد (1375ش). زبدة‌البیان فی أحکام‌القرآن، تحقیق: علی زمانی‌نژاد، قم، کنگرۀ مقدس اردبیلی. [79]. ---------- (1416ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، جلد 14، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه. [80]. نجفی، محمد حسن (1365ش). جواهر‌الکلام فی شرح شرائع‌الاسلام، تحقیق و تعلیق: عباس القوچانی، چاپ دوم، جلد 9 و 35، تهران، دارالکتب الاسلامیة. [81]. نووی، یحیی‌بن شرف (1412ق). روضةالطالبین و عمدةالمفتین، أشراف: زهیر الساویس، چاپ سوم، جلد 4، المکتبة الاسلامی. [82]. ---------- (1997م). المجموع، جلد 1، بیروت، دارالفکر. [83]. واحدی، علی‌بن احمد (1408ق). اسباب‌النزول، تعلیق و تخریج: مصطفی دیب البغاء، بیروت، دارابن‌کثیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,058 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,789 |
||