تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,484 |
تعداد مقالات | 70,042 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,037,307 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,272,188 |
مراتب تعزیر | ||
مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
مقاله 2، دوره 10، شماره 4، دی 1393، صفحه 677-706 اصل مقاله (465.82 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2014.53577 | ||
نویسنده | ||
سید محمود میرخلیلی* | ||
دانشیار گروه حقوق جزا و جرمشناسی دانشکدۀ حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
تعزیر بهعنوان یک مجازات نامعین، فراگیرترین واکنش علیه جرایم در سیاست کیفری اسلام محسوب میشود. کارآمدی تعزیر به نحوۀ استفاده از آن درجهت تطبیق این نوع واکنش با شخصیت مجرمان بستگی دارد. برخی فقهای امامیه معتقدند تعزیر نیز همانند نهی از منکر دارای مراتب است و باید الزاماً از مراتب پایینتر مانند تذکر و توبیخ شروع شود و سپس در صورت تکرار به مراتب شدیدتر مانند حبس برسد و قاضی در صورتی که میداند با مراتب خفیفتر مثل توبیخ، بازدارندگی حاصل میشود، حق ندارد در اولین مرتبه به سراغ حبس و شلاق و امثال آن برود. با توجه به حجم گستردۀ حبس و مجازاتهای بدنی در قوانین کیفری و استفادۀ فراگیر از حبس توسط قضات حتی در مورد مجرمان اولیه (که متأسفانه موجب تراکم جمعیت کیفری زندانها شده است)، شاید تبیین نظریۀ مراتب تعزیر مفید و مؤثر باشد. در این مقاله دیدگاه فقهای قائل به مراتبی بودن تعزیر تشریح و محاسن، آثار مثبت و چالشهای آن بیان شده و در نهایت، پیشنهاد کاربردی مشخص و تأثیرگذاری در سیاست کیفری مطرح میشود. علاوه بر دیدگاه فقهای اهل سنت، از فقهای متقدم امامیه، شیخ طوسی (ره) و از فقهای معاصر میرزا جواد آقا تبریزی (ره) و نیز از فاضل هندی صاحب کشفاللثام و علامه حلی (ره) بهعنوان مهمترین قائلین به این دیدگاه میتوان نام برد که نظرهای ایشان در مقاله بررسی خواهد شد. ازجمله آثار پذیرش نظریۀ مراتب تعزیر در سیاست کیفری، میتوان به کاهش جمعیت کیفری زندانها و امکان برنامهریزی برای جمعیت کم و بهکارگیری برنامههای اصلاحی برای کسانی اشاره کرد که بهدلیل جهل و ناآگاهی به سراغ بزهکاری رفتهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
: بازجامعهپذیری؛ حبس زدایی؛ سیاست کیفری اسلام؛ فردی کردن واکنش؛ قضازدایی؛ مراتب تعزیر | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Tazir gradation (indefinite punishments) | ||
نویسندگان [English] | ||
Seyed Mahmud Mir khalili | ||
Associate professer of Tehran University | ||
چکیده [English] | ||
کارآمدی تعزیر بستگی به نحوه استفاده از آن درجهت منطبق کردن این نوع واکنش با شخصیت مجرمان دارد. برخی فقهاء امامیه معتقدند تعزیر نیز همانند نهی از منکر دارای مراتب است و باید الزاما از مراتب پایینتر مانند تذکر و توبیخ شروع شود و سپس در صورت تکرار به مراتب شدیدتر مانند حبس برسد و قاضی در صورتی که می داند با مراتب خفیف تر مثل توبیخ، بازدارندگی حاصل می شود حق ندارد در اولین مرتبه به سراغ حبس و شلاق و امثال آن برود. مقاله با توجه به حجم گسترده حبس و مجازاتهای بدنی در قوانین کیفری و استفاده فراگیر از حبس توسط قضات حتی در مورد مجرمان اولیه، که متاسفانه موجب تراکم جمعیت کیفری زندانها شده، در صدد است تا ضمن تبیین نظریه مراتب تعزیر، دیدگاه فقهاء قائل به آن را تشریح نموده و محاسن، آثار مثبت و چالشهای آن را بیان نماید و در نهایت به یک پیشنهاد کاربردی مشخص و تاثیرگذار در سیاست کیفری برسد. علاوه بر دیدگاه فقهاء اهل سنت، از فقهاء متقدم امامیه، شیخ طوسی«ره» و از فقهاء معاصر میرزا جوادآقا تبریزی«ره» و در این میان میتوان از فاضل هندی صاحب کشف اللثام و علامه حلی «ره» به عنوان مهمترین قائلین به این دیدگاه نام برد که نظرات ایشان در مقاله مورد بررسی قرار میگیرد. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Tazir gradation, decarceration, indefinite punishments, depenalization, Decriminalization, dejudiciary, Criminal policy | ||
مراجع | ||
13. حسینی، سید محمد (1383). سیاست جنایی در اسلام و در جمهوری اسلامی ایران، تهران، انتشارات دانشگاه تهران و سمت. 14. حسینی، سید محمد (1388). دوگونه کیفر در مقابل دو دسته بزه (بازتعریف حدود و تعزیرات از دیدگاه فلسفۀ کیفری)، مجلۀ دانشکدۀ حقوق، دورۀ 39، شمارۀ 1: 87 - 106.
18. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (بیتا). تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة، چاپ سنگی، مؤسسة آل البیت.
34. غزالی محمد بن محمد، احیاء علومالدین، ترجمه مٌوید الدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیو جم، انتشارات علمی فرهنگی، ۱۳۵۱. 35. القرشی،محمّد ابن احمد(معروف به ابن اخوه)،معالم القربه فی احکام الحسبه،تحقیق از محمّد محمود شعبان و صدیق احمد عیسی المطیعی،مکتبة الاعلام الاسلامی،1408 هـ.ق.
46. موسوی گلپایگانی، سید محمد رضا، الدر المنضود فی احکام الحدود، تقریر علی کریمی جهرمی، قم، دارالقرآن الکریم، چ اول، 1412ق.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,234 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,170 |