میرزایی, حسین, شریعتی, سارا, باباصفری, نافع. (1393). بررسی رابطۀ نوسازی و تغییر نگرش‌ها و رفتارهای دینیِ جوانانِ شهر و روستاهای سنندج. , 3(4), 603-637. doi: 10.22059/jisr.2015.54352
حسین میرزایی; سارا شریعتی; نافع باباصفری. "بررسی رابطۀ نوسازی و تغییر نگرش‌ها و رفتارهای دینیِ جوانانِ شهر و روستاهای سنندج". , 3, 4, 1393, 603-637. doi: 10.22059/jisr.2015.54352
میرزایی, حسین, شریعتی, سارا, باباصفری, نافع. (1393). 'بررسی رابطۀ نوسازی و تغییر نگرش‌ها و رفتارهای دینیِ جوانانِ شهر و روستاهای سنندج', , 3(4), pp. 603-637. doi: 10.22059/jisr.2015.54352
میرزایی, حسین, شریعتی, سارا, باباصفری, نافع. بررسی رابطۀ نوسازی و تغییر نگرش‌ها و رفتارهای دینیِ جوانانِ شهر و روستاهای سنندج. , 1393; 3(4): 603-637. doi: 10.22059/jisr.2015.54352
بررسی رابطۀ نوسازی و تغییر نگرش‌ها و رفتارهای دینیِ جوانانِ شهر و روستاهای سنندج
«دینداری» یکی از بنیادی‌ترین عناصر فرهنگی و اجتماعی جامعۀ کردستان، در گذار تاریخی خود با «نوسازی» که فرایندی ناتمام و «بیرونی» است؛ همواره با این پرسش مواجه بوده است که فرایند نوسازی چه تأثیری بر میزان دینداری کنشگران خواهد داشت؟ این پژوهش ارتباط میان نوسازی و تغییر نگرش‌ها و رفتارهای دینی جوانان شهر و روستاهای سنندج را بررسی می‌کند. پژوهش به روش پیمایشی در سطح شهر و شش روستای سنندج انجام شده است. برای آزمون فرضیه‌ها، 583 نفر از جوانان (29-18 ساله) شهر و روستا به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و پرسشنامه‌های مربوط به سنجش میزان دینداری، میزان نوگرایی، کیفیت زندگی و نیز با بهرهگیری از اندیشههای برگر دربارۀ حاملان ثانوی نوسازی، پرسش‌های مربوط به متغیرهای شهرنشینی، تحصیلات و میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی توسط آنان کامل شد. براساس نتایج بررسی داده‌ها، نوسازی با دینداری ارتباط معنادار و معکوس دارد؛ بدین‌ترتیب جوانانی که بیشتر از نوسازی متأثر بوده‌اند تعلق و پایبندی دینی کمتری دارند. از میان متغیرهای بررسی‌شده در تحلیل مسیر، «گرایش علمی» و «گرایش استقلال‌طلبانه» در نقش شاخص‌های نوگرایی و «شهرنشینی» بیشترین قدرت پیش‌بینی میزان دینداری را داشتند. نتایج بین روستاهای بررسی‌شده نیز نشان داد که تفاوت میانگین میزان تعلق و پایبندی دینی به لحاظ آماری معنادار است.
The study of Relationship Between Modernization and Change of religious attitudes and behaviors among young people (research in city and villages of Sanandaj)
نویسندگان [English]
Hosein Mirzaei1؛ Sara Shariati1؛ Nafe Babaei2
چکیده [English]
Modernization in Kurdistan as an uncompleted process , in it’s historical transition , by religiousness which is the strongest and the most fundamental current cultural and social element , has encountered the researchers with this question that “ What kind of effect has the process of modernization on the rate of religiousness of people? “
This study investigates the relationship between modernization and changing the attitudes and religious behaviors of the young people in the city of Sanandaj and the villages around it. This study was conducted in measuring method in Sanandaj and six villages around it. To assess the theories , 583 of young people ( between 18-29 years old ) in the city and villages were selected by cluster sampling method and also questionnaires related to assess the rate of religiousness ( according to Glock and Stark religiousness scale ) , the rate of modernity ( according to Inkeles , Smith and Sharma ) , the quality of life ( the questionnaire of WHOQQOL – BREF ) ,the rate of social capital and also with using of Berger’s method about “the secondary carriers of modernization “ , the questions about the variables of urbanization , education and the rate of using of mass media ( limited to satellite and internet ) were filled by them.
The results of the data showed that the modernization has a meaningful and reverse relationship with religiousness so that the young people who were more affected by modernization had less religious consideration and dependency. Among the studied variables in Path Analysis , “ scientific orientation “ and “ independence orientation “ as elements of modernity and urbanization had the highest forecasting ability to religiousness rate.
Key words: modernization, religious, secularization, quality of life, mass media, urbanization
کلیدواژه‌ها [English]
modernization, religious, quality of life, Mass Media
مراجع
آسایش، حسین (1380)، «سنجش کیفیت زندگی در یکصد شهر بزرگ جهان»، فصلنامۀ مدیریت شهری، شماره 8: 106-94.
ازکیا، مصطفی (1377)، جامعه‌شناسی تــوسعه، تهران: مؤسسۀ نشر کلمه.
اسدی پویا، علی‌اکبر و همکاران (1380)، «تعیین میزان نمازخوانی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز»، اولین همایش دین در بهداشت روان: 14.
افشانی، سیدعلی‌رضا (1381)، بررسی چگونگی تساهل سیاسی در شکل‌های دانشجویی، رسالۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
اینگلهارت، رانلد و بیکر، واین (1385)، «توسعۀ انسانی در نقش نظریه‌ای برای تغییر اجتماعی»، ترجمۀ حامد حاجی‌حیدری، فصلنامۀ راهبرد یاس، شمارۀ 7: 400-341.
اینگلهارت، رانلد و ولزل، کریستین (1389)؛ نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی، ترجمۀ یعقوب احمدی، تهران: انتشارات کویر.
برگر، پیتر(1387)، «دنیای دین در جهان سکولاریسم (گفت‌وگوی چارلز تی.ماتیوس با برگر )»، ترجمۀ حمید پورنگ، اخبار ادیان، شمارۀ 1و 2.
برگر، پیتر؛ کلنر، هانسفرید و برگر، بریجت (1381)، ذهن بی‌خانمان (آگاهی و نوسازی)، ترجمۀ محمد ساوجی، تهران: نشر نی.
برمن، مارشال ( 1379)، تجربة مدرنیته : هر آن‌چه سخت و استوار است دود می‌شود و به هوا می‌رود، ترجمۀ مراد فرهادپور، تهران: طرح نو.
توسلی، غلام‌عباس و مرشدی، ابوالفضل (1385)، «بررسی سطح دینداری و گرایش‌های دینی دانشجویان»، مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، شماره 4: 118-96.
رستمی گوهری، عصمت (1381)، بررسی رفتار دینی و عوامل مرتبط با آن در دانشآموزان دبیرستانهای دخترانۀ شهر کرمان، کرمان: پژوهشکدة تعلیم و تربیت استان کرمان.
روزی بیدگلی، زهرا (1382)، «نوگرایی زنان فعال در حوزۀ فرهنگی»، پژوهشزنان، شمارۀ7: 98-177.
زارع ، مریم (1384)، بررسی تغییر نگرش‌ها و رفتارهای دینی جوانان، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران.
سراج‌زاده، سیدحسین ( 1378)، «نگرش‌ها و رفتارهای دینی نوجوانان تهرانی و دلالت‌های آن برای نظریة سکولار شدن»، نمایة پژوهش، شمارة 9 و 10: 18-105.
(1383)، چالش‌هایدینومدرنیته، تهران: طرح نو.
سروش، عبدالکریم (1384)، فربه‌تر از ایدئولوژی، تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
(1388)، سنت و سکولاریسم، تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
شهبازی، عبدالله (1381)، تجدد، توسعه و جهان امروز، مطالعات سیاسی، کتاب دوّم، صص 49-7؛ و نیز سایت رسمی شهبازی، www.shahbazi.org.
طالبان ، محمدرضا (1380)، دینداری و بزهکاری در میان جوانان دانش‌آموز ، تهران: مؤسسۀ پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
طاهرعطشانی، عبدالعلی(1379)، بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی خانواده بر گرایش‌های ارزشی دینی و مذهبی جوانان (مطالعه موردی جوانان 24-15 سالۀ شهرستان ملایر)، پایان‌نامۀ دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
العطاس، سیدمحمد نقیب (1374)، اسلام و دنیویگری، ترجمۀ احمد آرام، تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه.
عنبری، موسی(1383)، بررسی فرایند توسعۀ اجتماعی در ایران عصر پهلوی (با تأکیـد بر پهـلوی دوم)، پایان‌نامۀ دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران، رسالۀ دکترای تخصصی.
غباری‌بناب، باقر (1380)، «باورهای مذهبی و آثار آنها در بهداشت روان»، اندیشه و رفتار، شمارۀ4: 94-63.
غلامی‌پور، اسماعیل (1388)، تبیین رابطۀ دینداری و ارزش‌های سیاسی نسل جوان، پایان‌نامۀ دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران، رسالۀ کارشناسی ارشد.
فرجی، مهدی و کاظمی عباس (1388)، «بررسی وضعیت دینداری در ایران»، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی، شمارۀ 6: 95-79.
نصر، سیدحسین (1385)، درجست‌وجویامرقدسی (گفت‌وگوی رامین جهانبگلو با سیدحسین نصر)، تهران: نشر نی.
نصیری، حبیب‌الله و رضویه، اصغر (1385)، «بررسی کیفیت زندگی دانشجویان دانشگاه شیراز»، براساس مجموعه مقالات سومین سمینار (WHOQOL-BREF) مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، سراسری بهداشت روانی دانشجویان.
وکیلی‌زاد، سیروس (1378)، «نوسازی و توسعه در ایران»: برخورد آگاهی، مترجم: طایفی، علی، کریمی، وهاب، مجلۀ اطلاعات سیاسی‌ـ اقتصادی، شمارۀ 147 و 148: 49-36.
یوسف‌زاده، حسن (1389)، «نگاهی انتقادی بر رویکرد پدیدارشناسانۀ پیتر برگر دربارۀ دین و نظم اجتماعی»، معرفت فرهنگی اجتماعی، شمارۀ 2: 108-83.
(1388)، بررسی تحول آرای پیتر برگر دربارۀ دین و عرفی‌شدن، قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پرورشی امام‌خمینی.
