پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,758 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,127,234 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,895,418 |
مسئولیت مدنی سبب مجمل با رویکردی بر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 | ||
| مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
| مقاله 9، دوره 11، شماره 2، مرداد 1394، صفحه 413-442 اصل مقاله (401.53 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2015.55620 | ||
| نویسندگان | ||
| عباس کلانتری خلیل آباد* 1؛ سعیده سلیمانی پای طاق2 | ||
| 1دانشیار دانشگاه آیت‌الله العظمی حائری | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و حقوق خصوصی دانشگاه آیت‌الله العظمی حائری | ||
| چکیده | ||
| برای شناسایی مسئولیت هر شخص سه رکن؛ ضرر، فعل زیانبار و رابطۀ سببیت میان فعل و زیان وارده باید وجود داشته باشد. در این میان رکن سوم اهمیت ویژه‌ای دارد و عدم اثبات آن به‌‌منزلۀ عدم مسئولیت است. احراز این رابطه در فرضی که عامل زیان، بین افراد معینی مجمل باشد، بسیار دشوار است؛ برخی در این فرض به‌علت عدم اثبات رابطۀ سببیت بین ضرر واردشده و فعل شخص معین، به عدم مسئولیت قائل شده‌اند که عادلانه به‌نظر نمی‌رسد؛ اما در اینجا فرض بر این است که رابطه سببیت وجود دارد و در نتیجه مسئولیت اثبات‌پذیر بوده و تنها مسئلۀ مورد توجه این است که افعال زیان‌آور به‌طور همزمان محقق شده، به‌گونه‌ای که استناد ضرر به هر یک از اشخاص محتمل است. لذا با اثبات مسئولیت، در زمینۀ جبران خسارت روش‌های مختلفی پیشنهاد شده است؛ برخی تخییر قاضی در انتخاب مسئول را پذیرفته‌اند، برخی قائل به مسئولیت بیت‌المال دربارۀ پرداخت خسارت شده‌اند، برخی نیز معتقدند برای تعیین مسئول نهایی باید از طریق قرعه اقدام کرد. گروه دیگری بیان کرده‌اند که با استناد به قاعدۀ عدل و انصاف، می‌توان مسئولیت را بین همۀ افراد، توزیع و تسهیم کرد. از نظر قوانین موضوعه تکلیف قضیه به‌‌صراحت بیان نشده، اما تحلیل موضوع و وجود برخی زمینه‌ها در رابطه با سبب مجمل در قانون مجازات اسلامی (مواد 477 و 479) و امکان تسری این مباحث به مسئولیت مدنی سبب مجمل نشان می‌دهد که تساوی مسئولیت عاملین زیان با اندیشۀ حمایت از زیان‌دیده و عدالت توزیعی ضرر، تناسب بیشتری دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جبران خسارت؛ سبب مجمل؛ مسئولیت مدنی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Civil liability of inconclusive cause with view to islamic criminal code 1392 | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abbas Kalantari khalilabad1؛ saeideh soleimani paytagh2 | ||
| 1Associate Professor of Ayatollah Haeri University | ||
| 2M.A. of Jurisprudence and Private Law of Ayatollah Haeri University | ||
| چکیده [English] | ||
| There are three elements to identify the responsibilities of each party, loss, harmful act, and causality relation between the act and losses is essential and in among these three elements the third element has special importance and lack of proof of this element carries lack of responsibility. Finding this relationship in the presumption that agent of loss is inconclusive between specified persons is difficult. Some in this presumption believe that because of lack of causal relationship there is no responsibility that this is not according to justice. But in this assumption there is responsibility and as result the responsibility is proved and the only issue is that losing acts exist in the same time so unpredictable of loss is probable. So with prove of responsibility in respect of compensation different methods are suggested. some accept the option of judge in choice of the liable person, some believe that compensation should be paid by beyt alma. Some believe that for specify the final liable should take action via ballot. Other group states that by rely on equity rule, distribution of liability between individuals is possible. In the view of statute law, duty of this subject has not been expressed but exact analysis of this subject and also existence some ground in relation to inconclusive cause in Islamic criminal law (section477 and 479) and possibility of contagion of these issue to civil liability of inconclusive cause show that joint and equal liability of agents. is cause. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| civil liability, inconclusive cause, compensation | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم آملی، محقق نائینی شیخ محمد تقی( 1413ه.ق)، المکاسب البیع، ج 2، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی. امیری قائم مقامی، عبدالمجید (1378ه. ش)، حقوق تعهدات، ج 1، چاپ اول، تهران، نشر میزان. بادینی، حسن (1384ه.ش)، فلسفۀ مسئولیت مدنی، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار. بجنوردی، سید محمد حسین (1377ه.ش)، القواعدالفقهیه، ج1، چاپ اول، قم، نشر الهادی. بهرامی احمدی، حمید (1390ه.ش)، حقوق مسئولیت مدنی، چاپ دوم، تهران، نشر میزان. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1358ه.ش)، دانش‌نامۀ حقوقی، ج 5، چاپ اول، تهران، انتشارات امیرکبیر. ------------------ (1388ه.ش)، ترمینولوژِی حقوق، چاپ بیست و یکم، تهران، انتشارات گنج دانش. ----------------- (1381ه.ش)، دایرةالمعارف علوم قضایی، ج1، چاپ سوم، تهران، انتشارات گنج دانش. ----------------- (1378ه.ش)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج 4، چاپ اول، تهران، انتشارات گنج دانش. جعفری یزدیان، جعفر (1385ه.ش)، معلوم نبودن مرتکب صدمات در منازعه و چگونگی جبران خسارت از زیان‌دیدۀ آن، مجلۀ فقه و حقوق. حسینی شیرازی، سید محمد (1407ه.ق)، الفقه، چاپ هفتم، قم، دارالعلم. حلّی (فخرالمحققین)، محمدبن حسن بن یوسف(1387ه.ق)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، مؤسسۀ اسماعیلیان. حلّى (ابن‌ادریس)، محمدبن منصوربن احمد (1410ه ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، ج3، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى. حلی (علامه)، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدى(1413 ه ق)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، ج 9، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى. حلبى، ابن‌زهره، حمزة‌بن على حسینى (1417 ه ق)، غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع، چاپ اول، قم، مؤسسۀ امام صادق علیه‌السلام. حر عاملی، محمد بن الحسن (1409ه.ق)، تفصیل وسایل الشیعه، ج18، قم، مؤسسه آل البیت. حائرىیزدى، مرتضى‌بن عبدالکریم (1418 ه ق)، کتاب الخمس (للحائری)، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. راعی، مسعود، شریفیان، علی (1390ه.ش)، تقصیر در مسئولیت مدنی و عدالت، فصلنامۀ معرفت حقوقی، شمارۀ 1. روحانی، سید محمد صادق (1412ه.ق)، فقه‌الصادق (ع)، ج 26، چاپ اول، قم، دار الکتاب - مدرسۀ امام صادق علیه‌السلام. شکاری، روشنعلی(1373ه.ش)،"بحث پیرامون مادة 315 قانون مجازات اسلامی مصوب سال1370" مجلة دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شمارة 33. صافی گلپایگانی، لطف‌‌الله (١٣٨۵)، جامع الاحکام، ج1، دفتر نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی گلپایگانی. صدرزاده افشار، سید محسن(1361ه.ش)، ادلۀ اثبات دعوی در حقوق ایران، چاپ اول، تهران ، مرکز نشر دانشگاهی. صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1392ه.ش)، مسئولیت مدنی، چاپ پنجم، تهران، انتشارات سمت. صفایی، سید حسین(1388ه.ش)، مسئولیت مدنی در فرض علم اجمالی به سبب (مطالعۀ تطبیقی)، فصلنامۀ پژوهش حقوقی دانشگاه قم، ص29- 46. صفری، محسن (1379ه.ش)، مسئولیت مدنی سبب مجمل، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شمارۀ 49. طباطبایی، سید محسن (بی‌تا)، نهج‌الفقاهه، قم، انتشارات بیست و دو بهمن. ------------------ (1416 ه ق)، مستمسک العروة الوثقى، ج 1، چاپ اول، قم، مؤسسة دارالتفسیر. طوسی ابوجعفر محمدبن الحسن (1407ه.ق)، تهذیب الاحکام، ج10، چاپ چهارم، تهران، دارالکتب اسلامیه. ------------------------ (1387 ه ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج2، چاپ سوم تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة. --------------------- (1407 ه ق)، الخلاف، ج4، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. -------------------- (1400 ه ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، چاپ دوم، بیروت، دارالکتاب العربی. عاملى، شهید ثانى، زین‌الدین‌بنعلی (1410ه.ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة( المحشّى- کلانتر)، ج 4، چاپ اول، قم، کتابفروشى داورى. عاملی، سید جوادبن محمد حسینی(1419ه.ق)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلاّمة، ج 10، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی. عاملی، شهید اول، محمدبن مکی(1411 ه.ق)، القواعد و الفوائد، ج 1، مترجم سید مهدی، صانعی، چاپ اول، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. عظیمی، محمد (1369ه.ش)ادلۀ اثبات دعوی، چاپ اول، تهران، انتشارات هادی. عوض ادریس، احمد (1372ه.ش) دیه، ترجمۀ علیرضا فیض، چاپ اول، تهران، انتشارات وزارت و فرهنگ ارشاد. عابدی، محمد (1392ه.ش) راهکار قانون مجازات اسلامی در مورد مسؤولیت مدنی سبب مجمل و قلمرو اعمال آن در خطای پزشکی، شیراز، چهارمین همایش طب و قضا،. قاسم‌زاده، سید مرتضی (1387ه.ش)، الزام‌ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، چاپ سوم، تهران، نشر میزان. ----------------- (1385ه.ش)، مبانی مسئولیت مدنی، چاپ دوم، تهران، نشر میزان. قمی، صدوق، محمدبن علی‌بن بابویه (1413ه.ق)، من لایحضره الفقیه، ج4، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. کاتوزیان، ناصر (1392ه.ش)، مسئولیت مدنی(الزامهای خارج از قرارداد)، ج1، چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. -----------(1385ه.ش)، اثبات و دلیل اثبات، ج 2، چاپ سوم، تهران، نشر میزان. کرمی، محمد باقر (1377ه.ش)، مجموعۀ استفتائات فقهی و نظریات ادارۀ حقوقی راجع به قتل، چاپ اول، تهران، فردوسی. کریمی، حسین(1365ه.ش)، موازین قضایی از دیدگاه امام خمینی (ره)، ج 1، چاپ اول، قم، شکوری. کلینی، محمدبن یعقوب (1407ه.ق)، الکافی، ج 7 و ج 8، چاپ چهارم، تهران، دارالکتب الاسلامیه. کیدرى، قطب‌الدین، محمدبن حسین (1416 ه ق)، إصباح الشیعة بمصباح الشریعة، ج1، چاپ اول، قم، مؤسسۀ امام صادق علیه‌السلام. گرجی ابوالقاسم(1380ه ش)، تقریرات درس متون فقه جزایی مقطع کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه تهران. گیلانى، فومنى، محمد تقى بهجت (1428 ه ق)، استفتائات (بهجت)، چاپ اول، قم، دفتر حضرت آیت‌الله بهجت. موسوى خویى، سید ابوالقاسم (1422ه.ق)، مبانی تکملة المنهاج، ج2 و 42، چاپ اول، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی ره. محمدی، ابوالحسن(1390ه.ق)، قواعد فقه، چاپ دوازدهم، تهران، نشر میزان. مراغی، سید میرعبدالفتاح‌بن علی حسینی (1417ه.ق)، العناوین الفقهیة، ج 2، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. مرعشی نجفی، سید شهاب‌الدین (1415ه.ق)، قصاص علی الضوء القرآن و السنه، چاپ اول، قم، نشر کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی. منتهایی، عباس (1389ه.ش) بحثی در قاعدۀ اقرار العقلاء از دیدگاه فقه و حقوق، ماهنامۀ کانون، شمارۀ 105. موحدی لنکرانی، محمد جواد(1383 ه ش)، قواعد فقه، ج 1، چاپ اول، قم، فقه ائمۀ اطهار (ع). موسوی خمینی، سید روح‌الله (1390ه.ش)، تحریر الوسیله، ج 2، چاپ دوم، قم، دارالکتب العلمیه. میر محمد صادقی، حسین (1392ه.ش)، جرائم علیه اشخاص، چاپ یازدهم، نشر میزان، تهران. مکارم شیرازى، ناصر(1370 ه.ش)، قواعد فقه، ،، ج1، چاپ سوم، قم، مدرسه الامام على بن ابی‌طالب( ع). مازندرانى، علی اکبر سیفى (1425 ه ق)، مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیة الأساسیة، ج1، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. نجفی، صاحب الجواهر، محمد حسن (1367ه.ش)، جواهر الکلام فی شرح شرایع‌الاسلام، ج 26، چاپ هفتم، لبنان- بیروت، دار الاحیاء التراث العربی. یزدانیان، علیرضا (1386ه.ش)، حقوق مدنی، قواعدعمومی مسئولیت مدنی، ج 1، تهران، نشر میزان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,029 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,997 |
||