پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,631 |
| تعداد مقالات | 71,608 |
| تعداد مشاهده مقاله | 127,046,853 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 100,027,486 |
فارابی در روایت سید جواد طباطبایی: سه تفسیر، سه استنتاج | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| مقاله 3، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 5، مهر 1392، صفحه 211-243 اصل مقاله (393.73 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2013.55727 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدحسین بادامچی* 1؛ حمید پارسانیا2 | ||
| 1دانشجوی دکتری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی | ||
| 2دانشیار دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| مهم‌ترین مشکل در مطالعۀ فلسفۀ سیاسی فارابی، درک ماهیت معماگونه اندیشۀ اوست که از ترکیب فلسفۀ سیاسی یونانی، اندیشۀ ایرانشهری و آموزه‌های اسلامی به وجود آمده و به راحتی در سه‌گانۀ مشهور مستشرقین یعنی فلسفۀ سیاسی یونانی، شریعت‌نامه‌های فقهی و اندرزنامه‌های ایرانشهری نمی‌گنجد. در پژوهش حاضر، چارچوب کلی روایت‌های ارائه شده دربارۀ فارابی به سه مقام توصیف (پرسش‌های منبع‌یابی)، تفسیر (پرسش‌های هویت‌یابی) و استنتاج (پرسش‌های تمدنی) تقسیم شده است و با فرض اهمیت اساسی مقام دوم ادعا می‌گردد که مهم‌ترین مسئله در تفسیر و هویت‌یابی اندیشۀ فارابی مسئلۀ «نحوۀ جمع عقل و وحی یا اسلام و فلسفۀ یونانی» نزد اوست. بر همین اساس ضمن نقد برخی گونه‌شناسی‌های ارائه شده در تفسیر اندیشۀ فارابی، گونه‌شناسی چهارگانه‌ای (فیلسوف نامسلمان/ متکلم نافیلسوف/ ملی‌گرای نامسلمان/ مؤسس فلسفۀ اسلامی) ارائه می‌گردد که سه نوع اول بر پایۀ امتناع فلسفی جمع عقل و دین و گونۀ آخر بر پایۀ امکان فلسفی جمع عقل و دین استوار است. در نهایت با ارزیابی نوشته‌های سید جواد طباطبایی بر پایۀ این دستگاه مفهومی مشخص می‌شود ما در آثار وی نه با یک فارابی که با سه فارابی مواجهیم و وی به فراخور زمینه و فضای بحث، یکی از سه تفسیر اول و سه استنتاج تمدنی متعارض (ظهور مقطعی عصر اومانیسم اسلامی/ زوال تدریجی اندیشۀ سیاسی در ایران/ مقاومت و حفظ ایران‌زمین در برابر تازی‌گری ایدئولوژیک) را دربارۀ فارابی ارائه کرده است که در نهایت به کاهش اعتبار علمی و واسازی وحدت روایی وی انجامیده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اندیشۀ سیاسی ایرانشهری؛ رابطۀ عقل و دین؛ سیدجواد طباطبایی؛ فارابی؛ فلسفۀ سیاسی یونانی؛ فلسفۀ سیاسی اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Farabi in Seyed Javad Tabatabaee’s Reading: three interpretations, three inferences | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Hosein Badamchi1؛ Hamid Parsania2 | ||
| 1PH. D student in cultural sociology at Islamic Institute of Culture and Thoughts | ||
| 2Academic Staff of Tehran University, Department of Social Sciences | ||
| چکیده [English] | ||
| The principal problem in studying Farabi’s political philosophy is working out the dilemma of his thought, which has adopted three sources: Greek political philosophy, Iranshahri (Persian Polis) pre-Islamic political thoughts, and Islamic courses; who doesn’t accommodate properly in orientalist’s trinary category: Greek Political Philosophy/ Fighi Shari’at-Name/ Iranian Siasat-Name. This article dividing the overall framework of presented readings of Farabi (offers by multiple Western or Iranian orientalists) into three main positions: Describing Status (source discovering questions)/ Interpretation Status (identity discovering questions)/ Inference Status (Civilization questions); assuming the great importance of the second status, claims the principal issue in interpretation and identity discovering of Farabi’s Thought is the question of “the way of gathering Reason-Revelation or Islam-Greek philosophy together” and Farabi’s special answer to it. Therefore, criticizing some typologies presented to categorize the multiple interpretations, the authors hold the fourfold category (non-Muslim philosopher/ non-philosopher theologian, non-Muslim Nationalist/ founder of Islamic Philosophy) in which three former ones have established on philosophical refusal of making Rationality compatible with Religion, and the latter last one stands on possibility of making philosophy compatible with Islam. Ultimately evaluating Seyed Javad Tabatabaee’s treatises with this framework, reveals that we meet more than one Farabi in his works. By and large Tabatabaee, depending on the content and context of the debates, has introduced one of the first three Farabi types, evolving three contradictory inferences about Farabi’s intellectual role in Islamic civilization: (leading to) temporary appearance of Islamic Humanistic Age/ gradually deterioration of political thought in Iran/ resistance and preserving Iran-state against Ideological pan-Arabism). Three contradictory interpretations and inferences which eventually degrades the academic credit of Tabatabaee’s works and leads to diverging the unity of his reading of Farabi. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Farabi, Seyed Javad Tabatabaee, Greek political philosophy, Iranshahri political thought, Islamic Political Philosophy, The relation between Reason and Revelation | ||
| مراجع | ||
|
------------- (1377)، فارابی مؤسس فلسفۀ اسلامی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ------------- (1382)، فارابی فیلسوف فرهنگ، تهران، ساقی. ----------- (1382)، گسـترۀ اقتدار دینداری در حیات اجتماعـی ایرانیان، تلاش آلمان، 11. (www.talash.de) ------------ (1385)، زوال اندیشۀ سیاسی در ایران؛ گفتار در مبانی انحطاط ایران، تهران: کویر، تهران. ----------- (1386)، تأملی دربارۀ ایران، جلد نخست: دیباچه‌ای بر نظریه انحطاط ایران، تهران: نشر نگاه معاصر. ----------- (1387)، درآمدی بر تاریخ اندیشۀ سیاسی در ایران، تهران: نشر کویر، تهران، نسخه دوم. بروجردی، مهرزاد و شمالی، علیرضا (1393)، سیر نابخردی در تاریخ؛ نقدی بر روایت جواد طباطبایی از زوال سیاسی در ایران، اندیشۀ پویا، 18، 46-51. خدایار، دادخدا و رهدار، احمد (1391)، ملاحظاتی بر دیدگاه «تصلب و بن بست سنت اسلامی در تجربه اندیشۀ ایرانی»، حکومت اسلامی، 1، 63، 148-170. داوری اردکانی، رضا (1377)، فارابی مؤسس فلسفۀ اسلامی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. داوری اردکانی، رضا (1382)، فارابی فیلسوف فرهنگ، نشر ساقی. دایبر، هانس (1382)، پیش زمینه اسماعیلی فلسفۀ سیاسی فارابی، ترجمۀ حسین بادامچی، منتشر شده در مجموعه مقالات درآمدی بر چالش آرمان و واقعیت در فلسفۀ سیاسی فارابی، به کوشش محمد کریمی زنجانی اصل، تهران: نشر کویر. رضوانی، محسن (1393)، فلسفۀ سیاسی اسلامی در غرب، قم: نشر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. طباطبایی، سیدجواد (1374)،ابن خلدون و علوم اجتماعی؛ وضعیت علوم اجتماعی در تمدن اسلامی، سیدجواد طباطبایی، تهران: طرح نو. طباطبایی، سیدجواد (2003)، سمینار تأملی دربارۀ ایران، معرفی، نقد و بررسی کتاب دیباچه‌ای بر نظریه انحطاط ایران، برلین. ملکیـان، مصطفی (1384)،نقد پر سرو صدای صدای ملکیان بر دیدگاه سید جواد طباطبایی (گفتگو با مصطفی ملکیـان)، سـایت آفتـاب نیوز کد 14374. منصور نژاد، محمد منصور (1383)، تأملی در نگاه دکتر جواد طباطبایی به هویت ایرانی در تعامل با هویت اسلامی و غربی، مطالعات ملی، 20. نامدار، مظفر نامدار (1383)، تفسیر انحطاطی تاریخ ایران،؛ نقدی بر کتاب دیباچه ای بر نظریة انحطاط ایران، نامه علوم انسانی، 8 و9، 78-87. روزنتال، آرویناروین آی. جی (1388)، اندیشۀ سیاسی اسلام در سده‌هایسده های میانه، ترجمه علی اردستانی، تهران: نشر قومس. طباطبایی، سیدجواد (1374)،ابن خلدون و علوم اجتماعی؛ وضعیت علوم اجتماعی در تمدن اسلامی، سیدجواد طباطبایی، تهران: طرح نو. طباطبایی، سیدجواد (1382)، گسـتره اقتدار دین در حیات اجتماعـی ایرانیان، مجلة تلاش آلمان، شماره 11. طباطبایی، سیدجواد (2003)، سمینار تأملی دربارۀ ایران، معرفی، نقد و بررسی کتاب دیباچه‌ای بر نظریه انحطاط ایران، برلین، منتشر شده در سایت . www.negaresh.de/falsafi/enhetat_iran.pdf عبدالرزاق، مصطفی (1381)، زمینه تاریخ فلسفۀ اسلامی، ترجمة فتحعلی اکبری، آبادان: نشر پرسش. فشاهی، محمدرضا (1380)، ارسطوی بغداد؛ از عقل یونانی به وحی قرآنی، کوششی در آسیب شناسی فلسفۀ ایرانی- اسلامی، تهران: کاروان. کرمر، جوئل (1375)، تحقیقی مقدماتی در باب انسان گرایی در عصر رنسانس اسلامی، ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی، منتشر شده در احیای فرهنگی در عهد آل بویه؛ انسان گرایی در عصر رنسانس اسلامی، نوشته جوئل کرمر، ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ملکیـان، مصطفی (1384)، نقد پر سرو صدای صدای ملکیان بر دیدگاه سید جواد طباطبایی (گفتگو با مصطفی ملکیـان)، سـایت آفتـاب نیوز کد 14374. منصور نژاد، محمد (1383)، تأملی در نگاه دکتر جواد طباطبایی به هویت ایرانی در تعامل با هویت اسلامی و غربی، مطالعات ملی، شماره 20، 7-30. مهدی، محسن (1380)، سنت عقلانی در اسلام، محسن مهدی، منتشرشده در کتاب سنت عقلانی در اسلام، تنظیم و تدوین دکتر فرهاد دفتری، ترجمه دکتر فریدون به درهبدره‌ای، تهران: نشر فرزان. ناظرزاده، فرناز (1376)، اصول و مبادی فلسفۀ سیاسی فارابی؛ شرح نظریه مدینة فاضله با تطبیق بر آرای افلاطون و ارسطو، تهران: دانشگاه الزهرا. نامدار، مظفر (1383)، تفسیر انحطاطی تاریخ ایران؛ نقدی بر کتاب دیباچه‌ای بر نظریۀ انحطاط ایران، نامۀ علوم انسانی، 8 و9، 78-87. نصر، سید حسین نصر و لیمن، الیور (1389)، تاریخ فلسفۀاسلامی، حکمت. والتزر، ریچارد (1377)، فارابی به قلم والتزر، ترجمۀ رضا داوری اردکانی، منتشرشده در کتاب فارابی مؤسس فلسفۀ اسلامی، رضا داوری اردکانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران. Walzer Richard (1962), Greek into Arabic; Essays on Islamic Philosophy;, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,933 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,296 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب