پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,479 |
| تعداد مقالات | 70,032 |
| تعداد مشاهده مقاله | 122,989,508 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,219,474 |
کنش ارتباطی زمینه ساز تحقق مشارکت شهروندان در فرایند توسعۀ شهری (مطالعۀ موردی: شهر گرگان) | ||
| پژوهشهای جغرافیای برنامه‌ریزی شهری | ||
| مقاله 2، دوره 3، شماره 3، مهر 1394، صفحه 263-283 اصل مقاله (490.77 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی - بنیادی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2015.55883 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی ایستگلدی* 1؛ محمد اجزاء شکوهی* 2؛ محمدرحیم رهنما2؛ جعفر میرکتولی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی، مشهد | ||
| 2دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی، مشهد | ||
| 3دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه گلستان، گرگان | ||
| چکیده | ||
| امروزه تغییر رویکرد به مقولۀ توسعه باعث شده است که مقولات انسانی نظیر مشارکت به عنوان عامل اصلی برای دستیابی به توسعۀ شهرها مطرح گردد. این تحولات ادبیات برنامه‌ریزی شهری در کشورهای در حال توسعه (از جمله ایران) را دچار تحول کرده است، به‌طوری که بیشتر کارشناسان در این کشورها بر لزوم مشارکت در راستای تحقق توسعۀ شهری تأکید دارند. با وجود این تأکید و حتی تغییر ساختار مدیریت شهری در ایران (تشکیل شوراهای شهر)، هنوز عدم تحقق مشارکت به عنوان یکی از موانع مهم دستیابی به توسعه مطرح است. تحقیق حاضر نیز به دنبال بررسی این موضوع در شهر گرگان است. تحقیق در سه مرحلۀ توصیف، تبیین و تحلیل به انجام می‌رسد. نتایج تحقیق در مرحلۀ توصیف نشان می‌دهد که در فضای موجود شهر گرگان، شهروندان به‌طور بالقوه تمایل زیادی برای مشارکت دارند، منتها این ذهنیت در عرصۀ عمل به فعلیت نمی‌رسد و میزان مشارکت نهادی این افراد پایین است. همچنین آنها آشنایی چندانی با مفهوم شورای شهر به عنوان تجلی جامعۀ مدنی و فلسفۀ پیدایش آن ندارند و بیشتر مراجعات آنها به شورای شهر نشان‌دهندۀ این ناآگاهی است. نتایج تحقیق در مرحلۀ تبیین بر طبق نظریۀ کنش ارتباطی یورگن هابرماس نیز نشان می‌دهد که آراسته نبودن فضای شهر گرگان با اصول مورد نظر نظریۀ کنش ارتباطی سبب فاصلۀ ارکان اصلی شهر (شهروندان، شورای شهر به عنوان عالی‌ترین نمود جامعۀ مدنی و شهرداری به عنوان مهم‌ترین نهاد اداره‌کنندۀ شهر) از یکدیگر شده است. فضایی که مشخصۀ اصلی آن ضعف اعتماد است. این فضا مانع مهمی برای تحقیق مشارکت در بعد رسمی و نهادی شده است. نتایج تحقیق در مرحلۀ تحلیل نیز نشان می‌دهد که تقدم مدرنیسم و مدرنیزاسیون بر مدرنیته (بدون فراهم بودن زمینه‌های فکری مدرنیته) سبب شده است که نمودهای حاصل از مدرنیسم و مدرنیزاسیون (شوراهای شهر) در این شهر در انتقال معنای خویش ناکام باشند. همچنین در قسمت پیشنهادها نیز تأکید می‌گردد آراسته شدن فضای شهر گرگان با اصول نظریۀ کنش ارتباطی می‌تواند زمینۀ مناسبی برای نزدیکی ارکان اصلی شهر به یکدیگر، افزایش اعتماد و همچنین فراهم آمدن بسترهای لازم برای انتقال معنای شورای شهر به عنوان تجلی جامعۀ مدنی گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| توسعه؛ شهر گرگان؛ کنش ارتباطی؛ مدرنیته؛ مشارکت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Communicative Action as a Basis for Realization of Citizen Participation in Urban Development Process (Case Study: City of Gorgan) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mostafa Istgaldi1؛ Mohammad Ajza Shokouhi2؛ Mohammad Rahim Rahnama2؛ Jafar Mirkatouli3 | ||
| 1PhD Candidate, Department of Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
| 3Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, Golestan University, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction Today, change in approach to development has caused that human concepts such as citizen participation are considered as the main factor for development of cities. These transformations in literature of urban planning in developing countries (including Iran) have changed the ideas of most experts in these countries. Thus, they have emphasized on importance of participation to the realization of urban development. But despite this emphasis and even restructuring of urban management in Iran (establishment of city councils), still the lack of participation is proposed as one of the major obstacles to achievement of development. However, with these changes even the concept of participation in Iran cities is still unrealized well and lack of popular participation is a key issue in these cities. Therefore, in the process of planning, decision making and implementation of a plan, people are not involved or play just a minor role. The present study also seeks to explain this issue that why despite the emphasis of most experts and restructuring of urban management in Iran, there is not still a suitable participation between the main components of the city (Citizens, City Council as an expression of civil society and municipality as the governing body of the city). In this study participation on quality of communication the three pillars of the city with each other based on Jurgen Habermas's theory of communicative action under review. City of Gorgan has been investigated as the study area in this research. Methodology The study will be performed in three stages of Description, explanations, analysis and suggestions. In the first stage the current status of the study area is identified and described. In the second stage, this current status in the study area (city of Gorgan) is explained based on theory of communicative action. Suggestions are also proposed with the critical and emancipator approach. With this interpretation, it can be said that in this study research method is combination in the form of multiple quantitative and qualitative methodologies. Results and Discussion Results of the study in stage of description indicate that in existing space of Gorgan, citizens have potentially high willingness to participate, but this mentality is not actualized in field of action and institutional participation rates are low. They (Citizens) are also unfamiliar with the concept and philosophy of creation of the City Council as an expression of civil society. The results of the study in the stage explanation, according to Jürgen Habermas's theory of communicative action, indicate that not equipped space with the principles of the theory of communicative action in Gorgan has caused the distance amongst the main pillars of the city (Citizens, City Council as an expression of civil society and municipality as the governing body of the city (. This space is characterized by lack of trust. It is also a major obstacle to the realization of formal and institutional participation. The results of the study in the analysis stage indicate that primacy of modernism and modernization on modernity has caused manifestations of modernism and modernization (city councils) in this city. The suggestions also emphasize that formation of space in city of Gorgan with the principles of theory of communicative action can be fertile field for the main pillars of the city to each other, increase trust and also provide the necessary basis for transmission meaning of the City Council as an expression of civil society. (Fig. 1) Requestedthe government Interruptionofhistoryandculture Requirements Legend Historical and culturalbackground Reality Fig. 1. Modern trends in the territories north and south Conclusion Generally, it can be said that for realization of participation in social and cultural contexts it is required to provide modernity in developed countries in these contexts. In developing countries (including Iran) because of cultural discontinuity and modernism, these concepts derived from modernity thoughts such as participation will be faced with the duality. Under the influence of this duality despite the emphasis of most experts and restructuring of urban management (establishment of city councils) in Iran still the lack of participation is proposed as one of the major obstacles to achievement of urban development. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| city of Gorgan, Communicative Action, development, Modernity, Participation | ||
| مراجع | ||
|
احمدیان، قدرت؛ نوری، مختار؛ (1389). مدرنیته محل تضارب آرا، فصلنامۀ مطالعات سیاسی، سال سوم، شمارۀ 9. ازکیا، مصطفی؛ ایمانی جاجرمی، حسین؛ (1384). بررسی جامعه‌شناختی عوامل کارایی شوراهای اسلامی شهر، فصلنامۀ نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 11. صص 64-33. اسماعیل‌زاده، حسن؛ صرافی، مظفر؛ (1385). جایگاه حکمروایی خوب در برنامه‌ریزی شهری، نمونۀ موردی طرح مترو تهران، ویژه‌نامۀ جغرافیا، شمارۀ 48. صص، 28-1. اطهاری، کمال؛ (1386). حاکمیت شایسته و ضرورت احیای حوزۀ عمومی، فصلنامۀ جستارهای شهرسازی، شمارۀ نوزدهم و بیستم، صص، 37-32. افتخاری، رکن‌الدین؛ بهزادنسب، جانعلی؛ (1383). برنامه‌ریزی ارتباطی، رویکردی انتقادی به نظریۀ برنامه‌ریزی با تأکید بر برنامه‌ریزی توسعۀ روستایی، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی، دورۀ 8، شمارۀ 1. صص، 22-1. افتخاری، رکن‌الدین؛ سلیمانی، مهرداد؛ (1381). عوامل مؤثر بر میزان مشارکت جوانان و نوجوانان روستایی در برنامه‌ریزی توسعه با تأکید بر عوامل مکانی ـ فضایی (نمونۀ موردی: شهرستان کرمان)، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی، شمارۀ 4. صص، 37-11. برک‌پور، ناصر؛ (1386). حکمروایی شهری و نظام ادارۀ شهرها در ایران، ارائه‌شده در اولین کنفرانس مدیریت و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد. پایا، علی؛ (1387). ملاحظاتی انتقادی دربارۀ تجربۀ مدرنیته ایرانی، فصلنامۀ حکمت و فلسفه، شمارۀ 3. تقوایی، علی‌اکبر؛ تاجدار، رسول؛ (1388). درآمدی بر حکمروایی خوب شهری در رویکردی تحلیلی، فصلنامۀ مدیریت شهری، شمارۀ 23، صص، 58-45. تقواِیِی، مسعود؛ بابانسب، رسول؛ موسوی، چمران؛ (1388). تحلِیلِی بر سنجش عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری، مطالعۀ موردی: منطقۀ 4 شهر تبریز، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه‌ای، سال اول، شمارۀ دوم. تقی‌لو، اکبر؛ (1390). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت مردم در فرایند توسعۀ روستایی (شهرستان ایجرود – استان زنجان)، پایان‌نامۀ مقطع دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد. ثقفی، مراد؛ (1374). چندگانگی مدرنیته، فصلنامۀ مدرنیته، شمارۀ 10. جابری مقدم، مرتضی هادی؛ (1384). شهر و مدرنیته، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. جوان، جعفر؛ دلیل، سعید؛ سلمانی مقدم، محمد؛ (1392). دیالکتیک فضا از منظر لوفور، فصلنامۀ مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال سوم، شمارۀ 12. حبیبی، سید محسن؛ سعیدی رضوانی، هادی؛ (1384). شهرسازی مشارکتی؛ کاوشی نظری در شرایط ایران، در این مقاله با بررسی برخی از مهم‌ترین نظریه‌های شهرسازی مشارکتی، فصلنامۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 24. حسین‌زاده، علی حسین، ایدر، نبی الله؛ عباسی، الهام؛ (1391). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندی در بین شهروندان شهر خرم‌آباد، فصلنامۀ مطالعات شهری، شمارۀ 2. صص 81-59. حسین‌زاده، علی حسین؛ ایدر، نبی الله؛ عباسی، الهام؛ (1391). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندی در بین شهروندان شهر خرم‌آباد، فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی شهری، شمارۀ 2. ربانی، رسول؛ آرانچولام، دارما؛ عباس‌زاده، محمد؛ قاسمی، وحید؛ (1386). بررسی تأثیر رفاه اقتصادی و اجتماعی بر میزان مشارکت شهروندان در امور شهری، مورد مطالعه: شهر اصفهان، دو فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 2. ربانی، رسول؛ پورافکاری، نصرالله؛ کریمی کیا، محمد صادق؛ (1386). برخی موانع ذهنی توسعه در ایران، پژوهشی پیرامون سنت و مدرنیته در نظام فرهنگی دانشجویان، فصلنامۀ توسعۀ انسانی، دورۀ اول، شمارۀ 3. رستم‌زاده، یاور؛ رنج آزمای آذری، محمد؛ نادری، سید مجید؛ محمودی‌نژاد، منصور یگانه و هادی؛ (1389). روش‌های ارزیابی رفتارهای شهروندی در فضاهای شهری در رویکرد فراتحلیل، فصلنامۀ علوم و تکنولوژی محیط زیست، شمارۀ 3. رسولی، رضا؛ کریمیان، علیرضا؛ صالحی، علی؛ (1389). بررسی نگرش مردم نسبت به شوراهای شهری و ارزیابی عملکرد شوراهای اسلامی در استان آذربایجان شرقی در سال 1387، فصلنامۀ مدیریت شهری، شمارۀ 26. رسولی، رضا؛ کریمیان، علیرضا؛ صالحی، علی؛ (1389). بررسی نگرش مردم نسبت به شوراهای شهری و ارزیابی عملکرد شوراهای اسلامی در استان آذربایجان شرقی در سال 1387، فصلنامۀ مدیریت شهری، شمارۀ 26. صص 40-27. رفیعی، امیررضا؛ دانشپور، عبداللهی؛ (1387). دگرگونی مفهوم شهر و گذار از اندیشۀ مدرن به اندیشۀ انتقادی، نشریۀ بین‌المللی علوم مهندسی، شمارۀ 10. رهنمایی، محمد تقی؛ کشاورز، مهناز؛ (1389). بررسی الگوی حکمروای خوب و نقش دولت در مدیریت و ادارۀ امور شهرها در ایران، دو فصلنامۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال اول، شمارۀ اول. صص 55-23. رهنمایی، محمدتقی و علی اشرفی (1386): فضاهای عمومی شهر و نقش آن در شکل گیری جامعه مدنی، فصلنامه جغرافیا، شماره 15-14. زیاری، کرامت‌الله؛ زندوی، سید مجدالدین؛ آقاجانی، محمد؛ مقدم، محمد؛ (1388). بررسی مشارکت شهروندی و نقش آن در مدیریت شهری شهرهای کوچک، نمونۀ موردی: شهرهای گله‌دار، ورزنه و هیدج، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌ای، شمارۀ 13، صص 235-211. سقایی، مهدی؛ نودهی، فرامرز؛ جوانبخت قهفرخی، زهره؛ طباطبایی، سیدمحمدباقر؛ (1391). متن فضایی زیارت امام رضا (ع)، مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، شمارۀ 3 و 4. سلطانی، علی؛ نامداریان، احمدعلی؛ (1390). تحلیل نقش فضاهای شهری در دستیابی به توسعۀ پایدار شهرها، تبیین پارادایم ارتباط، فصلنامۀ باغ نظر، شمارۀ هجدهم، سال هشتم. صص 13-3. صادقی، مجتبی؛ (1393). آسیب‌شناسی فلسفی دانش جغرافیا (درنگی در پژوهشهای شهری)، فصلنامۀ روش‌شناسی علوم انسانی، سال 20، شمارۀ 80. صادقی، مجتبی؛ رهنما، محمدرحیم؛ (1392). تبیین ساختاری- کارکردی مدیریت مشارکتی شهری، مطالعۀ موردی: شهر مشهد، فصلنامۀ پژوهشهای جغرافیای انسانی، دورۀ 45، شمارۀ 1. صص 184-169. عباسپور، ابراهیم؛ (1390). بررسی روش‌شناسی نظریۀ کنش ارتباطی هابرماس با رویکرد انتقادی، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال دوم، شماره دوم، صص 35-64. عبدالهیان، حمید؛ اجاق، سیده زهرا؛ (1385). بومی کردن نظریۀ کنش ارتباطی برای تحلیل فرایند توسعه و مدرنیته در ایران، مجلۀ جهانی رسانه، نسخۀ فارسی، شمارۀ 1. عضدانلو، حمید؛ (1385). موانع توسعۀ عقلی و آثار آن بر توسعۀ اقتصادی و سیاسی، نشریۀ اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شمارۀ 225 و 226، صص 61-48. عطاء الهی، مهدی؛ (1369). توسعۀ انسانی مهم‌ترین هدف توسعه، نشریۀ تدبیر، شمارۀ 5، صص 16-13. غفاری نسب، اسفندیار؛ (1391). نقش شهروندی فعال در بهبود کیفیت زندگی شهری، فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی شهری، شمارۀ 2. علوی‌زاده، سید محمد امیر؛ (1386). الگوهای توسعۀ اقتصادی- اجتماعی با تأکید بر توسعۀ روستایی در ایران، مجلۀ اطلاعات سیاسی اقتصادی، شمارۀ 246، صص 201-190. علیخواه، فردین؛ (1378). کنش ارتباطی، بنیاد شکوفایی حوزۀ عمومی، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شمارۀ 140-139. گودرزوند چگینی، مهرداد؛ (1387). توسعۀ پایدار مقایسۀ هند و ژاپن، نشریۀ تدبیر، شمارۀ 201، صص 32-28. محمدی ماکرانی، حمید؛ (1386). کاربرد نظریۀ کنش ارتباطی یورگن هابرماس در شهرسازی: موافقان و مخالفان، فصلنامۀ صفه، سال شانزدهم، شمارۀ 4. صص 25-4. موسوی، میرطاهر؛ (1391). مشارکت اجتماعی یکی از مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، شمارۀ 23. میرکتولی، جعفر؛ مدانلو جویباری، مسعود؛ صمدی، رضا؛ (1391). بررسی نقش بنگاه‌های معاملات ملکی در توسعۀ زمین شهری، مطالعۀ موردی: شهر گرگان، فصلنامۀ نگرش‌‌های نو در جغرافیای انسانی، شمارۀ 4. صص 31-17. میرعبدالحسین، نقیب‌زاده؛ نوروزی، رضاعلی؛ (1388). تحلیلی بر اهداف تربیت اخلاقی و اجتماعی از دیدگاه هابرماس با تأکید بر نظریۀ کنش ارتباطی، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و یکم، شمارۀ پیاپی 37، شمارۀ اول. نیازی، محسن؛ (1385). تبیین وضعیت مشارکت اجتماعی شهر کاشان، پژوهشنامۀ کاشان، سال اول، شمارۀ 2. صص: 148-127. ---------- (1385). تبیین وضعیت مشارکت اجتماعی شهروندان کاشان، پژوهشنامۀ کاشان، شمارۀ 2. Hassan, G, Hefnawi, A & Refaie, M (2011): Effciency of participation in planning, Alexanderia Engineering Journal, 50. Hawkins ,C & Wang, X (2012): Sustainable Development Governance: Citizen Participation and Support Networks in Local Sustainability Initiatives, Public Works Management & Policy, 17 (1). Lee, E (2006): A social resource model of political participation: Mass media use,social capital, and political participation,
Pares, M, Marti, J & Costa, M (2012): Does Participation Really Matter In Urban Regeneration Policies Exploring Networks In Catalonia (Spain), journal of urban affairs review, vol. 48. No. 2.
Putnam, R (2000): Bowling alone: The collapse and revival of American community, | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,931 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,526 |
||