تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,479 |
تعداد مقالات | 70,034 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,015,370 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,249,746 |
روایتهایِ «دانش دینیِ اجتماعی» و نسبت آن با جامعهشناسی | ||
مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق) | ||
مقاله 3، دوره 18، شماره 38، شهریور 1390، صفحه 57-88 اصل مقاله (448.84 K) | ||
نوع مقاله: علمی وپزوهشی | ||
نویسنده | ||
حمیدرضا جلایی پور* | ||
دانشیار گروه جامعهشناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
: انتقاد رسمی از علوم انسانی و اجتماعی رایج دانشگاهی در ایران (بهویژه رشته جامعهشناسی) همیشه مطرح بوده است ولی در سال 88 و 89 شدت بیشتری گرفته است. از نگاه جامعهشناختی میتوان به تبیین و توضیح علل رشد این انتقادات رسمی پرداخت. ولی هدف اصلی این مطالعه انجام یک بررسی انتقادی با نگاهی تفسیری نسبت به موضوع مذکور است. این مقاله نشان میدهد مخالفان علوم انسانی رایج دانشگاهی بر چه دلایل و گفتارهایی تأکید دارند و این دلایل و گفتارها را نقد میکنند. بدین منظور با بررسی نسبت یازده روایت دانش دینی ـ اجتماعی با رشتۀ جامعهشناسی دانشگاهی نتیجه میگیرد که از میان ان یازده روایت سه روایت اول دانش اجتماعی ـ دینی با جامعهشناسی سر منازعه دارد و دیگر روایتها با منازعۀ کمتر به تعامل انتقادی با جامعهشناسی متعارف میپردازند. در نهایت این مقاله از این مدعا دفاع میکند که روایت یازدهم از دانش دینی با جامعهشناسی منازعه ندارد و عرصۀ عمومی جامعۀ ایران به حضور هر دو نوع تبیین دینی و علمی (از جمله جامعهشناختی) نیاز دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
جامعهشناسی اسلامی؛ تبیین دینی؛ تبیین علمی؛ تبیین جامعهشناختی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Narratives of religious social sciences and their relations with sociology | ||
نویسندگان [English] | ||
Hamidreza Jalaeipour | ||
چکیده [English] | ||
Formal criticism of sociology in Iran is not new, and this issue is culminated since 2009 under the rubric "Islamic Social Sciences". Nonetheless, the feasibility of Islamic Social Sciences and its exact relationship with sociology is still not explored. This paper attempts to clarify the main arguments raised by religious critics of conventional scientific sociology. To reach the aim, the author, has identified eleven narratives of religious social sciences and has attempted to criticize these different versions and evaluate them. It has been argued that at least three narratives contradict with academic sociology and eight ones that are less contradictory interact with conventional sociology critically. Finally it is concluded that just one of the narratives of religious social science has no contradiction with sociology. In addition, from the viewpoint of the author, both sociological and religious explanations of social issues are needed in the Iranian public sphere. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Islamic sociology, religious explanation, sociological explanation | ||
مراجع | ||
باقری، خسرو. 1382. هویت علم دینی. تهران: نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. باقری، خسرو. 1386. «علم دینی»، امکان، ماهیت و ضرورت، در مجموعه مقالات کنفرانس دانش و فناوری در ایران. جلد یک. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. باقری، خسرو. 1387. (کرسیهای نظریهپردازی 3/3) علم تجربی دینی. تهران: دبیرخانه هیأت حمایت از کرسیهای نقد و نظریهپردازی. بستان، حسین و همکاران. 1384. گامی به سوی علم دینی: ساختار و امکان تجربی علم دینی. تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. بلیکی، نورمن. طراحی پژوهشهای اجتماعی. ترجمۀ حسن چاوشیان. 1384. تهران: نشر نی. بلیکی، نورمن. 1389. استراتژیهای پژوهش اجتماعی. تهران: جامعهشناسان. بودِن، ریمون. مطالعاتی در آثار جامعهشناسان کلاسیک. ترجمۀ باقر پرهام.1383. نشر مرکز. پایا، علی. 1389. نقدی بر مفهوم «علم دینی». در سایت: www.neeloofar.ir. حقیقی، شاهرخ. 1379. گذار از مدرنیته؟ نیچه، فوکو، لیوتار و دریدا. تهران: نشر آگه. جلائیپور، حمیدرضا. 1388. «نقد اجتماعی روشنفکری دینی در ایران». فصلنامۀ انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. سال چهارم، شمارۀ 93، زمستان 1387، 49 ـ 78. جلائیپور، حمیدرضا. 1390. ایران؛ جامعۀ کژمدرن. در دست چاپ. جلائیپور، حمیدرضا و جمال محمدی. 1387. نظریههای متأخر جامعهشناسی. تهران: نشر نی. جوادی آملی، عبدالله. 1372. شریعت در آیینۀ معرفت. قم: نشر فرهنگی رجاء. ریاحی، حسین و فرنوش صفویفر و مازیار عطالری. علم دینی، امکان و چگونگی، قسمات، شماره 76 و 77، زمستان 1383. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه. 1363. درآمدی بر جامعهشناسی اسلامی. قم: دفتر همکاری حوزه و دانشگاه. زیباکلام، سعید. 1385. «تعلقات و تقویم دینی علوم» در سید حمیدرضا حسنی و دیگران. دیدگاهها و ملاحظات علم دینی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. زیباکلام، سعید. 1384. معرفتشناسی اجتماعی، طرح و نقد مکتب ادینبورا. تهران: سمت. سمات، فصلنامه معرفتی اعتقادی، 1389، شماره اول و شماره دوم، تابستان 1389. سیدمن، استیون. بیتا. کشاکش آرا در جامعهشناسی . ترجمه هادی جلیلی. 1386. تهران: نشر نی. سروش، عبدالکریم. 1385. تفرج صنع. تهران: نشر صراط. سوزنچی، حسین. 1389. معنا، امکان و راهکارهای تحقق علم دینی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. طالبان، محمدرضا. 1388. روششناسی مطالعات انقلاب: با تأکید بر انقلاب اسلامی ایران. تهران: پژوهشکدۀ امام خمینی و انقلاب اسلامی. طباطبایی، علامه سید محمد. بی تا. روابط اجتماعی در اسلام. ترجمه محمدجواد مجتبی کرمانی. 1387. قم: بعثت. فنایی، ابوالقاسم. 1390. تبیین دینی و تبیین اخلاقی در قرآن. در دست چاپ. تهران. فوران، جان. بیتا. نظریهپردازی انقلابها. ترجمۀ فرهنگ ارشاد. 1382. تهران: نشر کویر. قانعیراد، محمدامین. 1388. «بررسی انتقادی دو روایت از رویکرد مهندسی علوم اجتماعی». نامۀ علوم اجتماعی 37، زمستان. کاتوزیان، محمدعلی همایون. جامعهشناسی تاریخی ایران. ترجمۀ علیرضا طیب. 1377. تهران: نشر مرکز. کرایب، یان. بیتا. نظریههای اجتماعی کلاسیک. ترجمۀ شهناز مسماپرست. 1381. تهران: نشر آگه. کچوییان، حسین. 1382. فوکو و دیرینهشناسی دانش. تهران: نشر دانشگاه تهران. کوثری، عباسعلی. 1389. امکان تولید یک علوماجتماعی اسلامی. در دست چاپ. کنون، رنه. بیتا. بحران دنیای متجدد. ترجمۀ ضیاءالدین دهشیری. 1349. تهران: انتشارات مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی. گلشنی، مهدی. 1379. علم و دین و معنویت در آستانۀ قرن بیست و یکم. تهران: پژوهشکدۀ علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. گلشنی، مهدی. 1385. از علم سکولار تا علم دینی. تهران: پژوهشکدۀ علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. گیدنز، آنتونی. بیتا. جامعهشناسی. ترجمۀ حسن چاوشیان. 1386. تهران: نی. مرادی، مجید. 1385. اسلامیسازی معرفت. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. محدثی، حسن. 1389. نظریه اجتماعی دینی. در mohaddesi.wordpress.com. میرباقری، سید محمد مهدی. 1387. مبانی نظری نهضت (گفتارهایی در چرایی، چیستی و چگونگی تولید علم دینی). قم: فجر ولایت. نصر، سید حسن. بیتا. معرفت و معنویت. ترجمۀ انشاالله رحمتی. 1381. تهران: سهروردی. نصیری، مهدی. 1387. اسلام و تجدد. تهران: کتاب صبح. یورگنس، ماریان و لوئیز فیلیپس. بیتا. نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه هادی جلیلی. 1389. تهران: نی. Burke, E, 1987. Reffection the Revolution in France, ed.C.C.O’ Brien. Harmodsworth: Pengain. Janoski, and Alfordt and Hicks, and Schwartz, M. A. 2005. The Handbook of polilical sociology. Cambridge: Cambridge University press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 937 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 531 |